Wysokie TSH – objawy, przyczyny i skutki zdrowotne

O czym świadczy wysoki poziom hormonu TSH? Jak go obniżyć?

Wysokie TSH – objawy, przyczyny i skutki zdrowotne

TSH jest najczęściej zlecanym badaniem w celu określenia funkcjonowania tarczycy. Wysoki poziom TSH może wskazywać na niedoczynność tarczycy, ale również infekcje, czy problemy z jelitami. Jakie mogą być obawy i przyczyny podniesionego poziomu TSH oraz są konsekwencje zdrowotne takiego stanu?  

Wysokie TSH – badanie

Badanie poziomu TSH określa ilość hormonu tyreotropowego we krwi. Hormon TSH jest wytwarzany przez przysadkę mózgową i odpowiada za regulację ilości hormonów uwalnianych przez tarczycę: T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny).

Badanie TSH wykonuje się w celu ustalenia podstawowej przyczyny nieprawidłowego poziomu hormonów tarczycy. Służy również do wykrywania niedoczynności lub nadczynności tarczycy.

Wysokie TSH – objawy

Wysoki poziom TSH jest zwykle spowodowany niedoczynnością tarczycy (czyli niskim poziomem hormonów tarczycy). W takie sytuacji do najczęstszych objawów należą:

  • zmęczenie, [1]
  • zaparcia, [1]
  • przybieranie na wadze, [1]
  • depresja, [2]
  • lęk, [2]
  • sucha skóra, [3]
  • problemy z pamięcią, [4, 5, 6]
  • problemy ze skupieniem uwagi, [7]
  • wrażliwość na zimno. [3]

Jednak wysoki TSH może być również spowodowany stanami innymi niż niedoczynność tarczycy, w którym to przypadku objawy będą się różnić w zależności od choroby podstawowej.

Przyczyny wysokiego TSH

Istnieje wiele przyczyn, które mogą wpływać na podwyższony wynik TSH we krwi. Warto uzupełnić to badanie także o inne parametry takie jak wolne FT3 i FT4, które dają szerszy obraz funkcjonowania tarczyca.  Najlepiej wykonywać tę diagnostykę pod kontrolą lekarza.

1. Niedoczynność tarczycy

TSH często wzrasta w odpowiedzi na niedoczynność tarczycy (pierwotną niedoczynność tarczycy) [8]. Stosunkowo częstą przyczyną niedoczynności tarczycy jest zapalenie tarczycy Hashimoto, zaburzenie autoimmunologiczne, w którym układ odpornościowy atakuje i stopniowo niszczy tarczycę [8].

2. Niedobór lub nadmiar jodu

Podwyższony poziom TSH może wynikać zarówno z niedoboru, jak i z nadmiaru jodu [9, 10]. Jednak znacznie częstszy jest niedobór jodu, który jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy [8]. Jod pozyskiwany z pożywienia jest niezbędnym elementem do tworzenia hormonów tarczycy. Poważny niedobór jodu w diecie może prowadzić do niedoczynności tarczycy, a nawet powodować wole [11, 12]. Badania dowodzą, że również nadmierne spożycie jodu może prowadzić do niedoczynności tarczycy (> 150 μg u osób z istniejącymi chorobami tarczycy lub > 1100 μg u osób zdrowych) [13].

Wykazano, że dzieci mieszkające w obszarze o wysokim stężeniu jodu w wodzie pitnej wykazują wyższe wskaźniki dysfunkcji tarczycy (podwyższony poziom TSH i przeciwciał przeciwko tarczycy) [14].

Badania na modelach zwierzęcych i komórkowych dowodzą, że nadmiar jodu może być toksyczny dla tarczycy i prowadzić do śmierci komórek tego organu [15, 16, 17].

3. Nadwaga i otyłość

Kolejną istotna przyczyna zaburzeń tarczycy jest nieprawidłowa dieta i nadmiar przyjmowanych kalorii. Badanie wykazało, że przewlekłe przejadanie się prowadziło do wzrostu poziomów T3 zarówno w krótkim okresie 3 tygodni, jak i długim do 7 miesięcy [18].

Ponadto przejadanie się prowadzi do nadwagi – czynnika, który istotnie podnosi poziom TSH [19, 20]. Ponadto dwa niezależne badania wykazały ten sam wynik.

U kobiet z nadwagą i otyłością występuje wyższy poziom TSH niż u pacjentów o prawidłowej masie ciała. Dotyczy to zwłaszcza osób o ogólnej wyższej masie ciała i wskaźniku BMI, jak i osób o z nadmiarem tkanki tłuszczowej [21, 22].

Z kolei badanie wśród zdrowych młodych kobiet wykazało, że wysoki poziom TSH zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego w porównaniu z kobietami z niższym poziomem TSH [23].

Jednak związek między TSH a otyłością nie dotyczy tylko kobiet. Dwa obszerne badania wykazały, że wyższy poziom TSH wiąże się z wyższym BMI zarówno u mężczyzn, jak i kobiet [24, 25].

Zależność te obserwuje się również wśród dzieci. Dzieci otyłe i z nadwagą mają wyższy poziom TSH, a dodatkowo są powiązane ze wzrostem poziomu cholesterolu, tłuszczu i ciśnienia krwi [26].

4. Radioterapia

Radioterapia stosowana w okolicy głowy i szyi może uszkodzić tarczycę i tym samym spowodować jej niedoczynność co z kolei zwiększa poziomy TSH [27].

5. Guzy przysadki mózgowej

Przysadka mózgowa jest funkcjonalnie powiązana z tarczycą i wytwarzanymi przez nią hormonami. Zdarza się, że guzy przysadki mózgowej mogą wytwarzać i uwalniać nadmierne ilości TSH [28, 29].

6. Toksyny

Niektóre toksyny, leki i suplementy mogą zwiększać TSH, należą do nich:

  • opioidy, w tym morfina, metadon i buprenorfina [35, 36, 37, 38, 39],
  • inhibitory dopaminy (metoklopramid, domperidon, sulpiryd, monojodotyrozyna) [43, 44],
  • lit [30, 31, 32, 33, 34],
  • arsenu [41],
  • metyrapon (metopiron), stosowany w leczeniu zespołu Cushinga [40].

7. Rzadkie zaburzenia genetyczne

Niektóre rzadkie zaburzenia genetyczne mogą powodować podwyższony poziom TSH [45].

8. Starzenie się

Poziom TSH zwykle wzrasta wraz z wiekiem [46].

Konsekwencje zdrowotne wysokiego TSH

1. Choroby serca

Szerokie badanie obejmujące ponad 30 000 osób wykazało, że osoby z wyższym poziomem TSH miały również wyższe ciśnienie krwi [47]. Podwyższone TSH obserwuje się również u dzieci z wysokim ciśnieniem krwi, szczególnie u dzieci z nadwagą [48]. Metaanaliza wśród 55 000 pacjentów wykazała, że ​​osoby z bardzo wysokim poziomem TSH miały większe szanse na rozwój chorób serca [49].

Z kolei w dwóch badaniach stwierdzono, że podwyższone poziomy TSH były powiązane z wyższymi poziomami trójglicerydów i cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości) [50, 51].

Badanie z udziałem 21 000 osób wykazało podobne wyniki, dowodząc ponadto, że wyższe poziomy TSH są skorelowane z niższymi poziomami „dobrego” cholesterolu HDL (lipoprotein o dużej gęstości) [52]. Nieprawidłowe poziomy cholesterolu są uznawane za czynniki ryzyka chorób serca.

2. Rak tarczycy

Wiele badań, w tym metaanaliza, wykazują, że wysoki poziom TSH może być czynnikiem ryzyka rozwoju raka tarczycy [53, 54, 55, 56]. W jednym z badań wyższe poziomy TSH były skorelowane z szybszym rozwojem raka u 126 pacjentów ze specyficznym typem raka tarczycy [57].

3. Starzenie się

W zależności od wieku wysokie poziomy TSH mogą mieć różne konsekwencje. Naturalnie, wraz z wiekiem poziom TSH wzrasta [58, 59, 60, 61, 62]. Badania sugerują, że jeśli poziom TSH nie wzrasta z wiekiem, niższy poziom TSH może przyczynić się do spadku zdrowia psychicznego wśród osób starszych.

Istnieje kilka badań sugerujących, że nieznacznie podwyższony poziom TSH może być korzystny u seniorów dla:

  • funkcji poznawczych, [63, 64, 65, 66]
  • zdrowia kości, [67, 68, 69]
  • długości życia. [71, 72]

Jak obniżyć TSH?

Wysoki poziom TSH może być wynikiem wielu różnych dolegliwości i chorób, które wymagają różnych metod leczenia. Nie zawsze musi oznaczać niedoczynność tarczycy.

Należy skonsultować wynik z lekarzem, aby dowiedzieć się, co może być przyczyna wysokiego poziomu TSH, lub wykonać dodatkowe badania.

Zdiagnozowana niedoczynność tarczycy jest zależna od poziomu hormonów, historii przebytych chorób oraz objawów, które powinny zostać przedstawione w odpowiednim wywiadzie lekarskim.

Na co zwrócić uwagę przed badaniem TSH?

Jeśli poziom TSH w badaniu jest nieznacznie podwyższony, upewnij się, że przed jego wykonaniem spałeś wystarczająco długo, ponieważ może to wpływać na wynik. Badania sugerują, że brak snu może nieznacznie zwiększyć poziomy TSH [74, 75].

Jeśli masz problemy z trawieniem, unikaj produktów, które Ci nie służą lub ich nie tolerujesz. Badanie sugeruje, że unikanie produktów mlecznych może pomóc obniżyć poziom TSH u osób nietolerujących laktozy [76]. Podobnie utrzymanie ścisłej diety bezglutenowej może pomóc zmniejszyć TSH u osób z celiakią [77].

Bibliografia:

0:00
0:00