Jak ćwiczyć i wspierać koncentrację u dziecka?

Problemy z koncentracją u dziecka mogą wystąpić na skutek różnych czynników. Najmłodsi trudności w skupieniu się przejawiają jako krótki czas zajęcia się zabawą. U przedszkolaków rozpraszanie może mieć już wyraźniejsze objawy. Jednak największe utrudnienia spowodowane deficytem uwagi występują u dzieci w wieku szkolnym. Ważne jest więc, aby dokładnie określić przyczynę takiego stanu i rozpocząć prawidłowe leczenie. Poznanie źródła zaburzeń pozwoli odpowiedzieć na pytania, co zrobić, żeby dziecko miało lepszą pamięć i koncentrację.

Skąd biorą się problemy z koncentracją u dzieci?

Słabsza umiejętność skupienia się na wykonywanej czynności może mieć różne przyczyny, do których zaliczane są:

• niewystarczająca aktywność fizyczna,
• niedobory witamin, mikroelementów i innych związków mających wpływ na powstanie nierównowagi biochemicznej w organizmie,
• błędy żywieniowe (np. zbyt duża podaż cukrów, dieta obfitująca w konserwanty i sztuczne barwniki),
• zaburzenia w odcinku szyjnym kręgosłupa (przeciążenie pozycją siedzącą przy nauce, wady postawy ciała),
• niedotlenienie,
• niedostateczne oświetlenie pomieszczenia do nauki,
• wady słuchu i wzroku,
• zbyt niska lub nadmiernie wysoka temperatura w pokoju/klasie,
• przeciążenie liczbą zadań do wykonania,
• oddziaływanie na dziecko zbyt wielu bodźców (np. radio lub telewizja w tle, przychodzące powiadomienia z komunikatorów internetowych),
• niedobór snu,
• niebieskie światło komputera i smartfona,
• ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej), ADD (zespół zaburzeń uwagi), autyzm.

Aby ustalić przyczynę zaburzeń koncentracji uwagi u dziecka, ważna jest szczegółowa diagnostyka.^{1, 3, 4} Dla postawienia prawidłowego rozpoznania należy wykonać m.in. badania laboratoryjne (w tym biochemiczne), jak i ocenę odcinka szyjnego. Jest to ważne, gdyż nieprawidłowości w obrębie górnej części kręgosłupa mogą skutkować jego niestabilnością. Często właśnie to jest bezpośrednim powodem trudności w skupieniu się. Bywa tak, że przyczyny problemu szuka się w czynnikach zewnętrznych, a u dziecka podejrzewa się np. ADD. Jednak badania przeprowadzone przed doktora B. Kuklińskiego dowodzą, że wiele objawów sugerujących problemy natury psychologicznej ma źródło w niestabilności stawów szyjnych. Dokładne przebadanie dziecka umożliwia trafne postawienie diagnozy i podjęcie odpowiedniego leczenia.⁵

Poprawa koncentracji u dzieci ‒ czy suplementacja jest dobrym wyborem?

Niedobory określonych składników odżywczych mogą być odpowiedzialne za osłabienie koncentracji uwagi i pamięci. Ma to związek z zaburzeniem procesów biochemicznych organizmu, zwłaszcza gdy brakuje fundamentalnych dla pracy układu nerwowego składników. W koncepcji medycyny mitochondrialnej zaburzenia na poziomie biochemicznym to częsta przyczyna występujących problemów. U każdego dziecka z rozpoznaniem deficytu uwagi warto więc wykonać badania ilości mikroelementów kluczowych dla działania mózgu. W przypadku wykrycia niedoborów ważne jest ich uzupełnienie. Wskazuje się zasadność zastosowania u dzieci z zaburzeniami koncentracji suplementów zawierających:

• wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza omega-3 (odżywiają komórki nerwowe),
• witaminę D,
• magnez (wspomaga pracę komórek mózgu i wspiera koncentrację),
• witaminy z grupy B (odpowiadają za prawidłowe przewodnictwo nerwowe).

Warto jednak wcześniej skonsultować konieczność suplementacji z lekarzem. Aktualnie można laboratoryjnie zbadać poziom wielu składników biochemicznych. Specjalista pokieruje taką diagnostyką, dzięki której da się dokładnie poznać przyczynę rozpraszania uwagi u dziecka. Na tej podstawie lekarz pomoże dobrać suplementy do potrzeb rosnącego organizmu.

Reklama

Miedź MSE dr Enzmann Sprawdź

Dyspep – Intercell® Sprawdź

Witamina A + D3 MSE Sprawdź

Mito Taurin Sprawdź

Immun-Intercell® dla dzieci Sprawdź

Mito Stress Balance Sprawdź

Mikrobiom-Intercell® Sprawdź

Methyl B12 – Intercell® Sprawdź

Wpływ światła niebieskiego z ekranów na koncentrację u dzieci

Światło niebieskie najczęściej jest kojarzone z promieniowaniem generowanym przez smartfony, tablety, laptopy i komputery. Może ono mieć niekorzystny wpływ na codzienne funkcjonowanie, ponadto utrudnia zasypianie. Stanowi to problem zwłaszcza wtedy, gdy dziecko korzysta z takich urządzeń wieczorem. U niewyspanego ucznia częściej pojawiają się problemy z koncentracją. Przez niedobór snu trudniejsze staje się zapamiętywanie, słuchanie ze zrozumieniem i skupienie w czasie czytania.  Za brak koncentracji u dziecka mogą odpowiadać również zbyt liczne bodźce docierające z ekranu komputera. Chcąc przeciwdziałać niekorzystnym skutkom światła niebieskiego na zdrowie i sen, należy wyłączyć komputer w godzinach wieczornych. Korzystniej jest, gdy rodzice wykorzystają ten czas na zabawę z dzieckiem, wspólne czytanie lub opowiadanie bajki.

Jak ćwiczyć koncentrację u dziecka ‒ aktywność fizyczna

Ćwiczenia ruchowe odgrywają ważną rolę w poprawie skupienia uwagi na wykonywanym zadaniu. Wyjątkowo dobrze sprawdza się aktywność na świeżym powietrzu. Oprócz zdrowej dawki ruchu maluch ma dzięki temu szansę na dotlenienie. Kiedy więcej tlenu dociera do komórek mózgu, pracują one lepiej. To z kolei sprawia, że dziecko jest bardziej skoncentrowane na danej zabawie lub ćwiczeniu.

Do zalecanych form ruchu usprawniających koncentrację należą:

• spacery,
• jazda na rowerze lub rowerku biegowym,
• korzystanie z wyposażenia placów zabaw (pod opieką rodziców),
• ćwiczenia gimnastyczne.

Gdy pogoda nie dopisuje, warto zaproponować dziecku ćwiczenia na skupienie uwagi w domu lub w klasie. Dobrze sprawdza się tu gimnastyka (w tym śródlekcyjna i podczas przerwy w szkole).²

Należy także pamiętać o ćwiczeniach korekcyjno-kompensacyjnych u dzieci z wadą postawy ciała. Jest to szczególnie ważne w przypadku kręczu szyi oraz skoliozy, która może wykształcić się   również w górnym odcinku kręgosłupa. Warto w takich sytuacjach, oprócz działań korekcyjnych włączyć równocześnie ćwiczenia wzmacniające odcinek szyjny pod kierunkiem fizjoterapeuty. Całość wspomoże prawidłowa postawa ciała podczas nauki, a także ograniczenie czasu spędzanego przed tabletem. Pozwoli to zapobiegać takim jednostkom chorobowym dzisiejszych czasów jak „smatfonowa szyja”. Są to dolegliwości spowodowane przez wpatrywanie się w ekran trzymanego w ręce telefonu. Utrzymywanie głowy w pochyleniu może niekorzystnie wpłynąć na stabilność stawów szyjnych, a przez to powodować zaburzenia koncentracji.

Trening uważności u dzieci ‒ jak ćwiczyć koncentrację?

Rozwijanie uważności dziecka można ćwiczyć na wiele sposobów, nie tylko w poradni, ale również z rodzicami w domu. U najmłodszych dobry skutek przynoszą zabawki wspomagające koncentrację uwagi. Warto więc proponować dzieciom zadania, w których maluchy mogą równocześnie bawić się i trenować ważne rozwojowo funkcje.

Koncentracja uwagi ‒ ćwiczenia:

• układanie klocków i puzzli (wspiera to również logiczne myślenie),
• sortowanie i tworzenie zbiorów (z użyciem miseczek i pojemników do wkładania zabawek według określonego kryterium, np. tego samego koloru lub wielkości),
• nawlekanie koralików,
• gry planszowe, memory (ćwiczenie zapamiętywania), bierki,
• zadanie polegające na znalezieniu różnic na obrazkach,
• rysowanie, malowanie.

Ćwiczenia na pamięć dla dzieci w wieku szkolnym można wesprzeć, stosując:

• dyski sensomotoryczne (ćwiczenia równoważne i koordynacyjne z ich wykorzystaniem dobrze wpływają na umiejętności skupienia uwagi),
• akcesoria do ułożenia torów przeszkód (m.in. półkule-jeżyki),
• szczegółowe opisywanie przedmiotów widocznych na obrazku,
• rozwiązywanie zagadek i łamigłówek.

Aby uniknąć rozpraszania uwagi, polecenia powinny być zrozumiałe, a zadanie dostosowane do wieku dziecka. Warto pamiętać, że trening koncentracji należy uzupełniać zdrowymi nawykami i prawidłowym sposobem żywienia.

Ćwiczenia na koncentrację a dieta, czyli jak wspierać pracę mózgu?  

Wiedząc już, jak wspierać koncentrację i pamięć u dziecka, warto zadbać też o racjonalne żywienie. Ważne jest zróżnicowanie posiłków i regularność w porach jedzenia.

Dieta malucha, przedszkolaka i ucznia musi być zbilansowana i zawierać wszystkie składniki odżywcze potrzebne dla rosnącego organizmu.  Należy zachować odpowiednią proporcję pomiędzy podażą białek, cukrów i tłuszczu. Maluch powinien spożywać produkty bogate w witaminy i minerały. W posiłkach należy uwzględnić składniki wspierające pracę mózgu, a więc wymienione wcześniej: magnez, witaminy z grupy B, witaminę A, C, D i E (przeciwutleniacze) oraz kwasy omega-3. Składniki te są szczególnie ważne dla uczniów, dlatego warto sprawdzić ich poziom, gdy dziecko ma problemy z koncentracją i nauką. Aby wspomóc utrzymanie prawidłowego poziomu mikroelementów mających wpływ na koncentrację, dziecko powinno jeść:

• świeże warzywa i owoce,
• ryby,
• drób,
• nabiał,
• orzechy,
• pełnoziarniste pieczywo i kasze.

Przegląd badań wskazuje, że koncentracja u dzieci może być ćwiczona nie tylko przez odpowiednie zabawy. Znaczenie ma także poziom aktywności fizycznej i zdrowe, zbilansowane odżywianie. Dobre nawyki związane z trybem życia, regularność posiłków i stałe pory spania to także czynniki, dzięki którym dziecko łatwiej będzie skupiać uwagę. Należy więc wspierać koncentrację wszechstronnie – właśnie takie działania przyniosą najwięcej korzyści.