Porady dnia

Mitochondria odgrywają kluczową rolę w procesie kancerogenezy, ponieważ regulują cykl życia komórki i decydują o jej namnażaniu oraz apoptozie. W warunkach dysfunkcji mitochondriów mechanizmy te wymykają się spod kontroli, przez co te komórki, których DNA uległo modyfikacji, mogą się bez ograniczeń rozmnażać. Zdrowe mitochondria stanowią czynnik, który znacząco ogranicza ryzyko zachorowania na raka, ponieważ mitochondria mają zdolność eliminowania problematycznych komórek, zanim jeszcze dojdzie do rozwoju procesów kancerogennych.

Choroby nowotworowe mają bardzo często podłoże mitochondrialne. Międzynarodowe badania potwierdzają, iż do najważniejszych czynników ryzyka nowotworu należą uznawane za formy mitochondriopatii: przewlekłe stany zapalne, otyłość, zespół metaboliczny, depresja, cukrzyca typu 2, insulinooporność, stany lękowe, przewlekłe zaburzenia snu, łuszczyca, refluks, a także stany zapalne w obrębie układu pokarmowego. Wyeliminowanie zagrażającego mitochondriom stresu oksydacyjnego oraz nitrozacyjnego pozwala znacząco obniżyć ryzyko zachorowania na raka.

Podstawowym czynnikiem epigenetycznym jest dieta. Żywność jest sygnałem, który wpływa na zmianę aktywności wielu genów. Jedzenie to nie tylko energia, ale czynnik, który wpływa między innymi na nasze zachowanie, samopoczucie, metabolizm, aktywację genów długowieczności, zdolności organizmu do naprawy DNA, a także ochronę przed wieloma chorobami.

Do czynników epigenetycznych należy wszystko, z czym mamy styczność podczas naszego życia. Do najbardziej istotnych należą:

1. dieta i nawyki żywieniowe,
2. aktywność fizyczna,
3. stosowane leki np. leki przeciwbólowe oraz częstotliwość ich przyjmowania,
4. ekspozycja na chemikalia – tworzywa sztuczne, metale ciężkie, pestycydy,
5. stan emocjonalny matki podczas ciąży, a także opieka matki i doświadczenia życiowe dziecka na wczesnym etapie dzieciństwa.

Autofagia to sposób oczyszczania komórek. Proces ten jest naturalnie aktywowany podczas niedoborów energii, wtedy komórki muszą sięgać po jej alternatywne źródła np. w postaci zapasów komórkowych. Czynnikami, które nasilają autofagię są okresy postu i dieta niskokaloryczna, umiarkowane ćwiczenia fizyczne oraz sen. Również pewne substancje mają zdolność do nasilania autofagii. Należą do nich m.in.: spermidyna, 3-galusan epigallokatechiny, kurkumina, czy nikotynamid.

Gdy proces autofagii zostaje zahamowany, pojawia się szereg negatywnych konsekwencji dla funkcjonowania komórek. Zaburzenia autofagii mogą być przyczyną rozwoju chorób. Za regulowanie autofagii odpowiadają szlaki metaboliczne (mTOR) i enzymy (AMPK). Czynniki, które hamują ich działanie wpływają na osłabienie autofagii. Należą do nich: nadmiar białka w diecie, wysoki poziom insuliny, stres oksydacyjny, zaburzenia rytmu dobowego i nieprawidłowy sen, oraz niektóre substancje i leki.

Koenzym Q10 to nie tylko przeciwutleniacz i paliwo dla mitochondriów, lecz również immunomodulator, pomagający zwalczać kandydozę narządów wewnętrznych. Przewlekła grzybica prowadzi do deplecji koenzymu Q10 w organizmie, zwiększając ryzyko mitochondriopatii.

Poziom koenzymu we krwi zmniejsza się przy znacznych obciążeniach psychicznych (stres), dużym wysiłku fizycznym (sport), w ciężkich stadiach tzw. chorób cywilizacyjnych, takich jak dolegliwości sercowe, cukrzyca, nowotwory, otyłość a także po 35 roku życia.

O tym jak ważny dla naszego życia jest sen udowadniają wydarzenia z czasów po I Wojnie Światowej, kiedy to szczep grypy „hiszpanki” spowodował pandemię w Europie, zabijając 50 milionów ludzi na całym świecie. Wirus ten powodował uszkodzenia neurologiczne, a u niektórych niszczył ośrodek snu w mózgu, przez co osoby te w ogóle nie mogły zasnąć. Z powodu braku snu chorzy umierali w ciągu 2 tygodni i był to pierwszy naukowy dowód na to, że sen jest ważniejszy do życia niż jedzenie, bez którego możemy przeżyć dłużej.

Na jakość naszego snu może wpływać wiele czynników. Substancją wzbudzającą ostatnio coraz większe zainteresowanie w aspekcie poprawy nocnego wypoczynku jest standaryzowany ekstrakt z łodyg szparagów – ETAS. Badania wykazały, że jego stosowanie może zmniejszać ilość wybudzeń oraz wydłużać czas snu, poprawiając jego jakość. Ponadto ETAS zwiększył długość fazy non-rem (głębokiego snu), w której mózg szybciej i lepiej wypoczywa.

Procentowo wątroba wydatkuje aż 27% całkowitej energii produkowanej przez komórki, podczas gdy mózg 19%, a serce 7%. To wysokie zużycie energii przez wątrobę ma związek z jej wieloma funkcjami. Należą do nich m.in. metabolizowanie składników odżywczych, funkcja odpornościowa, czy produkcja białek, ale przede wszystkim detoksykacja! Dlatego tak ważne jest, aby nie obciążać nadmiernie wątroby alkoholem, toksynami, czy nieprawidłową dietą. Jej działanie wspierają m.in. naturalne roślinne wyciągi z ostropestu plamistego, karczocha czy imbiru.

Czy wiesz, jak ważne są składniki roślinne w diecie? W naszej krwi oraz tkankach krążą roślinne microRNA, które służą przekazywaniu informacji między komórkami. Są odporne jest na działanie temperatury i soków żołądkowych. Szczególnie bogate w mikro-RNA są warzywa kapustne, które w zależności od potrzeb organizmu mogą aktywować lub dezaktywować nasze geny.

Wiemy, że probiotyki pomagają regulować florę jelitową. Nie tak dawno naukowcy wykazali, że prebiotyki – substancje wspierające działanie probiotyków mają korzystny wpływ na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Wykazano, że codzienne przyjmowanie prebiotyków – nawet bez zmiany diety – może skutecznie pomóc dzieciom schudnąć.

Tendencję do przybierania na wadze można w niektórych przypadkach wiązać z cechami metabolizmu, które odpowiadają za obniżoną termogenezę (wytwarzanie ciepła). U pacjentów z historią otyłości w rodzinie reakcja termogeniczna na posiłki jest o 50% słabsza, co wskazuje na występowanie wady dziedzicznej w produkcji energii. Ponieważ CoQ10 jest niezbędnym kofaktorem w produkcji energii, możliwe, że jego niedobór może się w niektórych przypadkach przyczyniać do otyłości.

Nikogo nie trzeba przekonywać, że aktywność fizyczna ma dobroczynny wpływ na nasze samopoczucie, wydolność i odporność. Badania dowodzą, że trening wytrzymałościowy wpływa pozytywnie również na zmiany epigenetyczne – nawet niewielka ilość aktywności może sprawiać, że wzrasta aktywność genów wspomagających rozkład tłuszczów. W innym badaniu wykazano, że ćwiczenia mogą wpływać na wydajniejszą metylację w niektórych sekwencjach genomu, co wiąże się regulacją szlaków prozapalnych, a dodatkowo sugeruje się, że usprawnienie tego procesu może zmniejszać ryzyko zachorowania i śmiertelności z powodu choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu.

Przed podjęciem intensywnej aktywności fizycznej (np. biegi długodystansowe) warto zbadać aktywność kilku enzymów, które decydują o wydolności organizmu. Są nimi dysmutaza ponadtlenkowa (SOD-1 oraz SOD-2), transferaza glutationowa i katecholo-O-metylotransferaza (cOMT). Z uwagi na to, iż wiele osób ma zaburzone działanie tych enzymów, należy zbadać ich aktywność przed podjęciem decyzji o uprawianiu sportów wyczynowych. Odpowiednie badania oferują wyspecjalizowane w medycynie mitochondrialnej laboratoria.

• Pij wodę z cytryną lub octem około 15 minut przed posiłkiem. Pomoże wydzielać kwas solny.
• Powoli i dokładnie przeżuwaj jedzenie. Rozdrobniony i wymieszany ze śliną pokarm jest łatwiej trawiony.
• Stosuj przyprawy zwiększające wydzielanie soków żołądkowych: bazylia, cząber, kozieradka, anyż, mięta.
• Nie popijaj posiłków przez około 1,5 – 2 godzin. Unikniesz w ten sposób rozcieńczania soków żołądkowych.
• Celebruj posiłek. Jedz powoli, unikaj jedzenia przed telewizorem, telefonem, czytając. Spożywaj jedzenie w miłym towarzystwie.

W przypadku problemów z trawieniem tłuszczów, bólu ramion nieznanego pochodzenia oraz lędźwiowego odcinka kręgosłupa, lekkiego zażółcenia skóry czy wysokiego poziomu cholesterolu, sprawdź funkcjonowanie wątroby oraz woreczka żółciowego – narządów, które wspólnie odpowiadają za metabolizm lipidów. Pamiętaj przy tym, że klasyczne markery wątrobowe (ALAT, ASPAT) mają ze względów fizjologicznych ograniczoną wartość diagnostyczną, dlatego nie powinny być uznawane za jedyny marker zaburzeń wątrobowych. Wątroba i woreczek żółciowy wymagają szczególnej ochrony przy diecie bogatej w tłuszcz oraz w warunkach dużych obciążeń fizycznych.

1. Spożywaj produkty o niskim indeksie glikemicznym (m.in. warzywa, ryby i mięso, jaja, zdrowe tłuszcze i pełnoziarniste produkty, orzechy i pestki, niektóre owoce).
2. Komponuj śniadanie tak, aby zawierało białko.
3. Jedz węglowodany złożone w towarzyskie białek i tłuszczy.
4. Unikaj cukrów prostych, w tym również soków owocowych oraz używek typu kawa, alkohol, napoje energetyczne, napoje gazowane.
5. Wyeliminuj gluten, laktozę i produkty alergizujące.
6. Obserwuj reakcje ciała na węglowodany, aby poznać własną tolerancję organizmu.

Do głównych objawów insulinooporności należą:

• znużenie i senność po posiłku,
• nerwowość i rozdrażnienie,
• napady wilczego głodu,
• ochota na słodycze,
• problemy ze snem i bezsenność,
• otyłość brzuszna,
• problemy hormonalne,
• wzrost poziomu trójglicerydów,
• wysokie ciśnienie krwi,
• częste oddawanie moczu.

Niedobór CoQ10 występuje u 39% pacjentów z wysokim ciśnieniem krwi. Dowiedziono, że stosowanie koenzymu Q10 obniża ciśnienie krwi u tych pacjentów. Jednak jego efekt jest widoczny po 4-12 tygodniach suplementacji. CoQ10 nie jest typowym lekiem na nadciśnienie – raczej likwiduje pewne zaburzenia metabolizmu, co następnie przekłada się na unormowanie ciśnienia krwi. Dzięki terapii z wykorzystaniem CoQ10 skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi zazwyczaj obniża się w granicach 10%.

Homocysteina to aminokwas, którego nadmiar w organizmie może być bardzo niebezpieczny dla zdrowia. Po dostaniu się do układu krwionośnego powoduje uszkodzenia śródbłonka, ułatwiając osadzanie się cholesterolu w ścianach naczyń. Obecnie jest niepodważalnym markerem miażdżycy tętnic. Podwyższonego poziomu homocysteiny możemy uniknąć dbając o zapewnienie witaminy B12, B6 oraz kwasu foliowego, które przekształcają nadmiar homocysteiny do nieszkodliwych aminokwasów.

Fosfatydyloseryna to naturalny i całkowicie bezpieczny „dopalacz” dla mózgu. Poprawia pamięć i koncentrację a ponadto ogranicza powysiłkowy wzrost kortyzolu, przez co zapobiega katabolizmowi (rozkładowi) białek. Fosfatydyloseryna pomoże Ci również ograniczyć negatywny wpływ stresu na pracę żołądka i nadnerczy (ogranicza wydzielanie kortyzolu pod wpływem stresu).

Histamina to substancja, która pełni w naszym organizmie rolę neurotransmitera i mediatora stanów zapalnych. W normalnych warunkach za rozkład histaminy odpowiada enzym DAO (oksydaza diaminowa), ale w warunkach stresu nitrozacyjnego biosynteza histaminy z aminokwasu histydyny przewyższa zdolności neutralizujące enzymu DAO, co wywołuje i/lub nasila stany zapalne. Ze względu na brak wyposażenia w ten enzym, narządem, który cierpi na tym najbardziej jest nasz mózg. Neurodegeneracyjne działanie histaminy to kolejny powód, dla którego warto jak najszybciej wyeliminować stres nitrozacyjny.

Czy wiesz, że poza witaminą D3 kości potrzebują także witaminy K2? Uczestniczy ona w wytwarzaniu białka niekolagenowego – osteokalcyny budującej tkankę kostną. Bez witaminy K2 przyłączenie wapnia do tkanki kostnej jest zwyczajnie niemożliwe. Stąd tak ważna jest jej jednoczesna suplementacja z preparatami witaminy D3, szczególnie u osób po 30 roku życia. Gwarancją dotarcia witaminy K2 do mitochondriów jest dostarczenie jej odpowiednio wysokiej dawki 200µg w stabilnej formie K2 MK-7.

Czynnikiem ograniczającym ryzyko osteoporozy, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, jest dieta zawierająca odpowiednią ilość pełnowartościowego (czyli zawierającego wszystkich 8 aminokwasów egzogennych oraz 2 aminokwasy względnie egzogenne) białka (10-15%), przy jednoczesnej wysokiej podaży wapnia w diecie (nabiał, brokuły, migdały, sezam, jarmuż), braku deficytów witaminy D oraz prawidłowych czynnościach jelit (odpowiadają za wchłanianie wapnia). Dieta wysokobiałkowa, zwłaszcza przy upośledzeniu funkcji jelitowych i/lub niedostatecznej podaży wapnia w diecie, prowadzi natomiast do utraty wapnia w organizmie i spadku masy kostnej.

ADHD jest najczęstszym neurokognitywnym zaburzeniem behawioralnym u dzieci. Utrudnia naukę w szkole oraz wpływa na poczucie własnej wartości. Klasyczna farmakoterapia niesie jednak za sobą wiele niepożądanych skutków ubocznych. Nowe randomizowane badanie potwierdza, że Pycnogenol® jest skuteczny, a zarazem bezpieczny w leczeniu objawów ADHD. Stosowanie ekstraktu z kory francuskiej sosny nadmorskiej skutecznie zmniejszyło nadpobudliwość i impulsywność u dzieci, jednocześnie wiązało się z poprawą uważności i skupienia. Ponadto nie wykazało skutków ubocznych.

Miedź, jako kofaktor jest odpowiedzialna za wiele procesów: wytrzymałość tkanki łącznej oraz chrząstek, syntezę melaniny, regenerację układu nerwowego, metabolizm neurotransmiterów. Jeżeli występuje u Ciebie słaba tkanka łączna ze skurczonymi naczyniami krwionośnymi, skłonność do kamieni nerkowych, lekkie zbrązowienie skóry, czy nadwrażliwość na słońce warto rozważyć suplementację miedzi po wcześniejszym zbadaniu jej poziomu.

Jesteś narażony na działanie czynników kancerogennych i / lub cierpisz z powodu przewlekłych chorób zapalnych? Sięgnij po koenzym Q₁₀! Jedną z głównych funkcji koenzymu Q₁₀ jest obniżanie poziomu takich czynników prozapalnych jak NF-KB czy TNFα, a tym samym redukowanie przewlekłych procesów zapalnych w organizmie czyli stanu, który sprzyja kancerogenezie.

Badania potwierdzają rolę enzymów ochronnych w łagodzeniu silnego bólu. SOD (dysmutaza ponadtlenkowa) posiada zdolności do zmniejszania stanu zapalnego, powszechnej przyczyny bólu. Dowiedziono również, że SOD w połączeniu z kwasem alfa-liponowym zmniejsza bóle pleców i pozwala zmniejszyć ilość przyjmowanych z tego powodu niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Opisano także terapeutyczne działanie SOD w stanach takich jak: choroby zapalne, mukowiscydoza, procesy starzenia, reumatoidalne zapalenie stawów, choroby neurodegeneracyjne i cukrzyca.

Objawami niedoboru cynku mogą być problemy ze skórą i błonami śluzowymi (np. w jamie ustnej), wypadanie włosów, białe plamkami na paznokciach i osłabiona odporność. Częstą przyczyną niedoboru cynku są problemy z jego wchłanianiem, a proces ten utrudniają warzywa krzyżowe (kapustne, kalafior, brokuł, jarmuż, rzepa) Prawdopodobnie właśnie dlatego odradza się ich spożywanie w niedoczynności tarczycy, aby zapobiec hamowaniu wchłaniania cynku niezbędnego do prawidłowej gospodarki hormonów tarczycy.

Jak poprawić pracę tarczycy? Przede wszystkim zadbaj o prawidłową florę bakteryjną jelit. W zdrowych jelitach przy pomocy enzymu następuje aktywacja części hormonów T4 do T3 regulujących pracę tego gruczołu. Po drugie należy usprawnić funkcje wątroby. To drugi narząd odpowiedzialny za konwersję tych hormonów. Badając funkcjonowanie tarczycy warto ocenić jak zachodzi przemiana T4 w T3. Przyczyną niewystarczającego przekształcania hormonów mogą być: niedobory selenu, cynku, magnezu, czy witaminy B12.

„Mitochondria potrzebują konkretnych surowców do funkcjonowania. Dzięki badaniom, które przeprowadziłam z dr. Johnem McLarenem Howardem i profesorem Normanem Boothem w latach 2009 – 2013,  wiemy, jakie to surowce. Do najważniejszych mikroskładników wpływających na tempo pracy mitochondriów należały: magnez, koenzym Q10, acetylo-L-karnityna i witamina B3.” – dr Sarah Myhill.

– Zioła adaptogenne – Rhadiola Rosea – zmniejszają poziom kortyzolu – redukując stres w organizmie.
– Witaminy z grupy B – utrzymują prawidłowy poziom energii w mitochondriach i działają uspokajająco na układ
nerwowy
– Magnez, aby zachować prawidłową pracę osi podwzgórze-przysadka-nadnercza i poziom kortyzolu
– Witamina C, aby chronić komórki przed stresem oksydacyjnym
– Cynk – wspomaga układ immunologiczny i zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej.

Beta-glukan to naturalna frakcja błonnika. Badania wskazują, że beta-glukan zwiększa aktywność niektórych typów komórek odpornościowych, w tym makrofagów, neutrofili i monocytów. Dzięki temu wspomaga naturalne siły organizmu do walki z przeziębieniem, grypą, a nawet rakiem. Znajdziesz go m.in. w drożdżach, jęczmieniu, owsie, grzybach czy algach.

Układ pokarmowy jest silnie powiązany z układem immunologicznym, ponieważ aż 80% komórek odpornościowych obecnych jest w naszych jelitach – stąd często mówi się, że odporność pochodzi z jelit. Zatem duże znaczenie w profilaktyce odporności ma stan naszego mikrobiomu w jelitach oraz to co dostarczamy wraz z dietą: niezbędne mikro i makroskładniki odżywcze w tym: witaminy, minerały i związki roślinne, które utrzymają naszą naturalną barierę ochronną na wypadek kontaktu z wirusami.

Doktor Bodo Kuklinski w swojej praktyce niejednokrotnie zaobserwował podwyższone przeciwciała przeciwko boreliozie u osób po urazie szyjnego odcinka kręgosłupa, a sama bakteria w ich ciele nie występowała. Uruchamiały się jedynie reakcje obronne: nawracająca opuchlizna węzłów chłonnych, która sygnalizuje nasiloną aktywność komórek Th1. Nawracający wzrost poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi Epsteina-Barr, chlamydiom, boreliozie czy innym patogenom może prowadzić do postawienia błędnej diagnozy oraz zastosowania niewłaściwego leczenia.

Konsekwencją wypadków i urazów są uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa, które nie zostają rozpoznane! Z powodu licznych powiązań nerwowych i krwionośnych odcinka szyjnego z innymi narządami możemy zacząć odczuwać szereg niespecyficznych dolegliwości: wyczerpanie, migreny, nadciśnienie, a z czasem może dojść do rozwoju depresji, syndromu przewlekłego zmęczenia, czy stwardnienia rozsianego.

Przy zaburzeniach funkcjonowania tarczycy warto zdiagnozować m.in. poziom jodu, selenu oraz żelaza. Niedobór selenu prowadzi do spadku produkcji hormonu tarczycy T3 i grozi jej niewydolnością.

„Mitochondria potrzebują konkretnych surowców do funkcjonowania. Dzięki badaniom, które przeprowadziłam z dr. Johnem McLarenem Howardem i profesorem Normanem Boothem w latach 2009 – 2013,  wiemy, jakie to surowce. Do najważniejszych mikroskładników wpływających na tempo pracy mitochondriów należały: magnez, koenzym Q10, acetylo-L-karnityna i witamina B3.” – dr Sarah Myhill.

Mowa o D-rybozie. To niezwykle istotna cząsteczka cukru, która stanowi część materiału genetycznego DNA, zawierającego informacje o wszystkich białkach wytwarzanych w organizmie. Ponadto służy do budowy cząsteczki ATP – podstawowego nośnika energii wytwarzanej w mitochondriach. Jako suplement jest powszechnie stosowana m.in. chorobach serca i zespole przewlekłego zmęczenia. Poznaj szerzej właściwości i działanie rybozy.

Glutaminian monosodowy to syntetycznie wytwarzana substancja służąca jako dodatek do żywności.  Część badaczy uważa, że glutaminiany występujące naturalnie w żywności nie są niebezpieczne, natomiast przetworzone wolne kwasy glutaminowe, stanowią realne zagrożenie dla zdrowia. Przeciwnicy stosowania glutaminianu monosodowego na skalę masową twierdzą, że może on wywoływać astmę, bóle głowy oraz wiele innych skutków ubocznych łącznie z uszkodzeniem mózgu.

Popularny lek przeciwbólowy ibuprofen ma negatywny wpływ na funkcjonowanie wątroby, nerek, układu trawiennego, serca (może zwiększać ryzyko zatrzymania akcji serca aż o 50%) a także, podobnie jak inne środki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, NSAR, czyli np. diklofenak, ibuprofen zwęża naczynia krwionośne i podwyższa ciśnienie krwi oraz prowadzi do nadmiernego gromadzenia wody w tkankach.

Jedną z substancji, która może pomóc w zapobieganiu skutkom starzenia, jest spermidyna. To naturalny związek wytwarzany w naszym organizmie, który pomaga aktywować proces autofagii. Polega na wymianie starych i potencjalnie uszkodzonych części komórek na nowsze, zdrowsze. Głównym celem tego procesu jest usunięcie uszkodzonych i toksycznych elementów z komórek i przywrócenie ich optymalnego działania.

Spermidyna jest określana jako mimetyk restrykcji kalorycznej – jest to środek naśladujący korzystne skutki postu lub zmniejszenia ilości przyjmowanych kalorii, jednocześnie ograniczając związane z nimi ryzyko. Pozytywny wpływ postu jak i spermidyny polega na aktywowaniu autofagii w wyniku której komórki wykorzystują niepotrzebne produkty zalegające w komórce i przetwarzają na energię.