Spermidyna – efekt postu bez głodzenia

Co łączy spermidynę z okresowym postem? Jakie ma korzyści dla zdrowia?

Okresowy post ma wyraźne korzyści dla zdrowia i wpływa na długowieczność. Aktywuje proces autofagii – naturalnego oczyszczanie komórek. Jednak dla niektórych osób takie podejście jest bardzo trudne do zastosowania, a nawet niewskazane. Co zrobić, kiedy nie mamy silnej woli, aby przestrzegać okresowych głodówek lub nie możemy sobie na nie pozwolić z powodu stanu zdrowia? Jak inaczej można uzyskać korzyści z pozytywnego wpływu na organizm restrykcji kalorycznych?

Naukowcom udało się znaleźć naturalny produkt – spermidynę, która działa równie skutecznie jak post. Dzięki zwiększeniu spożycia tej substancji można uzyskać efekty postu, bez konieczności głodzenia. Badania nad spermidyną dowodzą, że jej zwiększone spożycie może działać ochronnie przed cukrzycą, chorobami serca i układu krążenia, czy neurodegeneracją. Badacze uzasadniają działanie tej substancji aktywacją autofagii.

Czym jest spermidyna?

Spermidyna jest naturalną poliaminą, która występuje we wszystkich organizmach żywych od bakterii po organizm człowieka. Jest również obecna w różnych produktach spożywczych. Naturalne pochodzenie sprawia, że nie jest toksyczna, a jak się okazuje – bardzo skuteczna.

Spermidyna jest określana jako mimetyk restrykcji kalorycznej – jest to środek naśladujący korzystne skutki restrykcji żywieniowej, jednocześnie ograniczając związane z nim ryzyko.

Ta substancja wpływa na wiele procesów biologicznych, w tym m.in. wzrost i proliferację komórek, regenerację tkanek, stabilizację DNA i RNA, modulację enzymatyczną i regulację translacji [1,2,3]. Jednak jej główne znaczenie przypisuje się zdolności do stymulacji autofagii [4] – procesu detoksykacji i odnowy komórek, dzięki któremu dłużej pozostają zdrowe.

Jak działa spermidyna?

Wiele efektów działania spermidyny wynika z jej zdolności do indukowania autofagii. Autofagia zapewnia ogólną homeostazę komórki i jest bezpośrednio zaangażowana w degradację uszkodzonych, potencjalnie toksycznych organelli i szkodliwych agregatów białkowych. W ten sposób komórka usuwa i przetwarza materiał cytoplazmatyczny, który w przeciwnym razie gromadziłby się, powodując zaburzenie jej pracy [5]. Dzięki aktywacji autofagii, spermidyna wykazuje właściwości: przeciwzapalne, przeciwutleniające, poprawiające funkcje metaboliczne i wytwarzanie energii w mitochondriach [6].

Zwiększenie spożycia spermidyny pozwoliło przedłużyć życie u różnych gatunków i przeciwdziałało stanom patologicznym związanym z wiekiem, takim jak choroby układu krążenia, neurodegeneracja, demencja i nowotwory [5].

Uważaj na niewłaściwy post

Ograniczenie kalorii, np. podczas postów, sprzyja aktywowaniu autofagii i związanych z nią korzyściom zdrowotnym. Dlatego wiele osób stosuje np. intermittent fasting, czy głodówki, nie tylko w celu pozbycia się zbędnych kilogramów, ale również po to, aby przeciwdziałać chorobom. Jednak taki sposób żywienia nie jest wskazany dla wszystkich. Pewne grupy osób z powodu stanu zdrowia nie powinny same decydować się na takie rozwiązanie. Trudno jest samemu optymalnie zaplanować dietę podczas powtarzających się postów, aby uniknąć niedożywienia i innych niepożądanych skutków. Z tego powodu restrykcje kaloryczne są przeciwwskazane u osób starszych i chorych [7, 8].

Przeciwskazaniem do dłuższych postów są m.in:

  • zaawansowana cukrzyca i hipoglikemia,
  • ciąża
  • podeszły wiek,
  • niedowaga,
  • anemia,
  • zaburzenia trawienia i wchłaniania,
  • stałe przyjmowanie niektórych leków,
  • nowotwory,
  • rekonwalescencja po operacjach,
  • zaburzeniami odżywiania.

Mimo wszystko, również organizmy tych osób potrzebują oczyszczania komórek. Jak zatem mogą skorzystać z autofagii bez konieczności poszczenia? Dla tych osób szczególnie polecane są substancje aktywujące autofagię takie jak spermidyna.

Oczywiście posty niosą wiele korzyści, ale również pewnego rodzaju zagrożenia, jeżeli nie są przeprowadzane prawidłowo. Nawet dla zdrowych osób niewłaściwie przeprowadzane posty mogą wiązać się z ryzykiem pogorszenia samopoczucia i zdrowia.  Konsekwencje niewłaściwego postu dotyczą głownie nieprawidłowo zbilansowanej diety. Przy niewłaściwym odżywianiu, nawet krótkie okresy bez jedzenia (powyżej 20 godzin) mogą powodować, że w naszej diecie zabraknie cennych składników, zarówno makroelementów jak i mikroskładników: witamin, minerałów i pierwiastków śladowych. W konsekwencji niedożywienia pojawiają się: spadki energii, zmęczenie, osłabienie układu odpornościowego,  wyższe ryzyko infekcji, obniżona płodność i libido, problemy z gojeniem się ran, zanik miesiączki, ryzyko osteoporozy, czy problemów z koncentracją. 

W związku z tym suplementacja mimetyków restrykcji kalorycznej takich jak np. spermidyna, które naśladują korzystne skutki ograniczeń kalorycznych, mogą stanowić bezpieczne rozwiązanie [10].

Źródła spermidyny

Średnie dzienne spożycie spermidyny waha się od 7 do 25 mg, przy czym największe ilości osiąga się na diecie o wysokiej zawartości warzyw i owoców, orzechów, roślin strączkowych i ryb. Pokarmem o najwyższej zawartości spermidyny są kiełki pszenicy, która zawiera około 24 mg spermidyny na 100 g. Również sery długo dojrzewające, takie jak stara Gouda, Parmezan i Cheddar, a także grzyby (zwłaszcza shitake) i groszek, są bogate w spermidynę. Poniżej znajduje się lista zawartości spermidyny w niektórych produktach spożywczych w mg na 100 g produktu [11]:

Kiełki  pszenicy: 24 mg
Ser cheddar, dojrzewający 1 rok: 19,9 mg
Grzyby (Shitake): 8,9 mg
Groszek zielony: 6,5 mg
Surowy kalafior: 3 mg
Kalafior gotowany: 2,6 mg
Surowe brokuły: 3,7 mg
Gotowane brokuły: 2,7 mg
Koper: 2,9 mg
Mango 3 mg
Gruszki 5,2 mg
Awokado: 1 mg
Natto (sfermentowana soja): 4,5 mg
Mleko sojowe: 1,6 mg
Gotowane ziemniaki: 1,2-1,7 mg
Pełne ziarno: 1,8 – 2,4 mg
Ryż biały: 0,39 mg
Otręby ryżowe: 5,1 mg
Orzechy laskowe: 2,1 mg
Musztarda: 3,4 mg

Bezglutenowe źróło spermidyny z mikroalgi Spiruliny platensis

Mimo że produktem o najwyższej zawartości spermidyny są kiełki pszenicy nie każdy może sobie pozwolić na ich spożywanie. Pszenica jako zboże zawierające gluten oraz alergizujące białka stanowi przeszkodę dla wielu osób, które chcą uzupełniać poziom spermidyny. Jej innym bezpiecznym źródłem są mikroalgi takie jak spirulina platensis. Pozyskanie jej z czystych wód o niskiej zawartości jodu pozwoliło na stworzenie preparatu bogatego w spermidynę.

Wchłanianie i biodostępność spermidyny

Pewna ilość spermidyny syntetyzowana jest w organizmie. Niestety wraz z wiekiem jej produkcja maleje. Dlatego ważne są jej dwa dodatkowe źródła: dostarczanie wraz z żywnością oraz wytwarzanie przez mikroorganizmy jelitowe. Nasza dieta oraz prawidłowy skład mikroflory jelit są istotnymi czynnikami dla ogólnego poziomu spermidyny w organizmie. Niezależnie od źródła, czy to z pożywienia czy z suplementacji, spermidyna jest szybko wchłaniana w jelitach i rozprowadzana w organizmie bez rozkładania czy zmniejszania jej aktywności [12]. Dzięki temu produkty o wysokiej zawartości spermidyny mogą przyczyniać się do zwiększenia biodostępności tej poliaminy. Stosowanie diety bogatej w spermidynę pozwala podnieść jej poziomu w narządach i tkankach [13] i stanowić obiecujące wsparcie w procesach starzenia i związanych z nim chorobami. Spermidyna nie wykazuje działań niepożądanych podczas długotrwałego podawania myszom [14], a trwające obecnie badanie kliniczne nad suplementacją bogatych w spermidynę ekstraktów roślinnych u osób starszych wskazuje na wysokie bezpieczeństwo stosowania [14].  

Dodatkowe źródła spermidyny

Mikrobiom jelitowy stanowi kolejne źródło syntezy spermidyny w naszym organizmie. Wykazano, że u myszy stężenie spermidyny w jelitach zależy od znajdującej się w nich mikroflory [15]. Zatem pożyteczne bakterie jelitowe mogą wpływać na stężenie spermidyny w organizmie człowieka [16]. W rzeczywistości badania przedkliniczne potwierdzają udział mikrobiomu jelitowego w wytwarzaniu spermidyny. Wykazano, że doustne podawanie szczepu probiotycznego Bifidobacterium myszom podniosło poziom spermidyny i pozwoliło na zahamowanie stanu zapalnego i wydłużyło czas ich życia [17]. Co ciekawe, efekty te można wzmocnić w połączeniu z dodatkową suplementacją argininy, która również jest prekursorem spermidyny [18]. Suplementacja argininy (samodzielnie lub w połączeniu z probiotykami) może również służyć do zwiększenia stężenia spermidyny.

**

Powyższe badania wskazują na różne sposoby zwiększania biodostępności spermidyny, a zatem i związanych z nią korzyści dla zdrowia. Dieta bogata w spermidynę może posłużyć jako bezpieczny sposób na zachowanie długiego życia i dobrego samopoczucia. Przytoczone przykłady mogą stanowić inspirację dla osób, które chcą skorzystać z działania autofagii, bez konieczności okresowych postów.

Bibliografia

Autor: Paulina Żurek

0:00
0:00