Niedoczynność tarczycy z niedoborów?

Schorzenia tarczycy są dziś powszechnym problemem, głównie z powodu obecnego stylu życia i zanieczyszczeń środowiska. Na skalę problemu dodatkowo wpływają błędy w diagnozie i pochopne przepisywanie leków. Powierzchowność i nieskuteczność procedur diagnostycznych sprawia, że pacjenci odsyłani są do wielu specjalistów, nie otrzymując skutecznej pomocy. Często trwa to latami. Poznaj przyczyny i objawy niedoczynności tarczycy oraz sposoby terapii.

Choroby tarczycy są ceną, jaką płacimy za postęp cywilizacyjny. Zanieczyszczenia, spadek jakości żywności, życie w ciągłym stresie odbijają się na zdrowiu. Nadmiar szkodliwych substancji w organizmie i niedobór niezbędnych składników prowadzą do zaburzenia homeostazy. Rozwija się nierównowaga hormonalna, która skutkuje pojawieniem się niedoczynności tarczycy.

Jak to jest z tymi hormonami?

Dlaczego tak ważna jest prawidłowa praca tarczycy? Poza tym, że reguluje metabolizm, to w każdej komórce naszego ciała znajduje się receptor dla hormonów tarczycy. Zatem niedobór hormonów tarczycy będzie oddziaływał na wiele narządów, prowadząc do schorzeń wieloukładowych i rozwoju licznych chorób towarzyszących.

Aby zrozumieć, jak ważna jest dla organizmu, sprawnie działająca tarczyca przyjrzyjmy się jej działaniu. Produkcja hormonów tarczycy rozpoczyna się sygnałem z mózgu. Dokładnie w podwzgórzu wydzielany jest hormon TRH – sygnał, który pobudza przysadkę mózgową do wydzielania hormonu TSH – ten z kolei informuje tarczycę, że powinna wyprodukować określoną ilość hormonów. Wtedy tarczyca produkuje głównie T4, czyli tyroksynę, z której powstaje hormon T3 – aktywnie wpływający na metabolizm komórek. Konwersja T4 w T3 odbywa się m.in. w wątrobie, nerkach, czy jelitach.

Niedoczynność tarczycy

Nieprawidłowe działanie hormonów tarczycy lub ich brak prowadzi do zmniejszenia aktywności metabolicznej w całym ciele – z tego względu może dojść do wielu zaburzeń i niekorzystnych objawów zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym. Nieefektywna praca tarczycy może prowadzić do jej niedoczynności. Istnieje kilka rodzajów niedoczynności. Najczęstszą jest choroba Hashimoto, w której występuje autoimmunologiczna reakcja organizmu skierowana przeciwko tarczycy. Jednak niezależnie od klasyfikacji niedoczynności podłoże jest często wspólne. Wydzielanie hormonów ulega zmniejszeniu, ponieważ zredukowaniu uległa produkcja energii w mitochondriach (więcej na temat tej zależności w artykule: Tarczyca, mitochondria, a produkcja energii.) Taką korelację uznajemy za reakcję obronną organizmu.

Niedoczynność to stan, w którym poziom wytwarzanych hormonów tarczycy jest zbyt niski w stosunku do potrzeb organizmu. Jest to obecnie jeden z najczęstszych problemów zdrowotnych i dotyka on od 4% do 10% populacji, a liczbA ta stale wzrasta¹. Co powinno nas zaniepokoić?

Objawy niedoczynności tarczycy

Po objawach dość trudno postawić jednoznaczną diagnozę – jeśli proces chorobowy nie jest bardzo mocno nasilony, niezwykle łatwo pomylić go z depresją, co zresztą bardzo często się dzieje. Symptomami, które mogą wskazywać na problemy z tarczycą, są:

• zmęczenie,
• sucha skóra,
• obniżone samopoczucie,
• wahania nastroju,
• wrażliwości na zimno,
• przybieranie na wadze,
• depresja,
• zaparcia,
• nieregularny cykl menstruacyjny.

Niestety przyczyny niedoczynności tarczycy nie są przedmiotem zainteresowania medycyny konwencjonalnej i przeważnie jest ona leczona farmakologicznie, nie zawsze jednak odnosi to pożądany skutek. Dlaczego? Ponieważ geneza tej choroby może mieć różne podłoże, a każdy rodzaj niedoczynności wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta.

Przyczyny niedoczynności tarczycy

1. Najczęstszą przyczyną niedoczynności  jest choroba Hashimoto. To choroba autoimmunologiczna związana z układem odpornościowym. W tarczycy zaczyna tworzyć się stan zapalny wywołany atakiem własnych komórek odpornościowych, który w konsekwencji „rozpuszcza” tarczycę. Tutaj zatem pojawia się pytanie, co jest przyczyną zaburzonego układu odpornościowego? Niestety dzisiejsza medycyna konwencjonalna nie jest w stanie określić, skąd bierze się choroba Hashimoto. Wiadomo jedynie, że jest związana z genetyką, infekcjami oraz stresem. Źle wpływa na nią gluten oraz zespół nieszczelnego jelita.

2. Niedoczynność tarczycy może również wystąpić, gdy przysadka mózgowa nie działa właściwie lub gdy występuje problem w podwzgórzu – części podkorowej mózgowia odpowiedzialnej za komunikację układu nerwowego i hormonalnego.

3. Dr Datis Kharrazian twierdzi, że przyczynami niedoczynności tarczycy mogą być niedobory serotoniny i dopaminy. Wiążą się one z depresją czy apatią. Zaniżone poziomy tych substancji mogą także wpływać na czynność tarczycy lub zakłócać pracę podwzgórza, a to z kolei sprawia, że pojawia się problem w komunikacji między mózgiem a tarczycą, co w konsekwencji skutkuje insulinoodpornością, hipoglikemią czy już rozwiniętą cukrzycą. Pojawia się pytanie: co może być przyczyną takich braków i zaburzeń? Tutaj odpowiedź jest prosta – złe odżywianie i niekorzystnie zbilansowana dieta prowadzące do niedoborów substancji i energii w komórkach.

Warto zwrócić uwagę na inne czynniki mające wpływ na rozwój niedoczynności tarczycy.

• Zapalenie tarczycy może być spowodowane przewlekłymi infekcjami, infekcjami jelitowymi – szczególnie jeśli zaburzona zostanie flora jelitowa, zanieczyszczeniem środowiska, grzybami i pleśnią czy nietolerancją pokarmową. Może ono uszkodzić podwzgórze i zahamować  przekształcenie hormonu T4 w aktywny T3.
• Przewlekły stres to problem wielu osób, sam stres w dzisiejszym świecie towarzyszy nam praktycznie codziennie. Może być on powodem podwyższonego poziomu kortyzolu (czyli hormonu stresu produkowanego w nadnerczach), który zaburza prawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej, przez co spada poziom TSH. Podwyższony poziom kortyzolu może powodować również oporność na hormon tarczycy.
• Nieprawidłowa dieta obciążająca wątrobę – organ, który odpowiada za 60% konwersji T4 w T3.
• Niedobór progesteronu wpływa na zmniejszenie aktywności TPO – enzymu odpowiedzialnego za produkcję hormonów tarczycy w samej tarczycy – tym samym zmniejsza produkcję hormonów tego narządu.
• Nadmiar estrogenu – dominacja estrogenu występuje przy niedoborze progesteronu i jest przeważnie spowodowany przyjmowaniem środków zawierających estrogeny. Zatem terapia hormonalna czy  pigułki antykoncepcyjne także mogą wpływać na niedoczynność tarczycy.
• Nadwyżka testosteronu wywołuje u kobiet przekształcanie zbyt dużej ilości T4 w T3, a także rodzi oporność na hormon tarczycy. Właśnie z tego względu mamy do czynienia z zespołem policystycznych jajników.

Tarczyca produkuje głównie hormon T4, natomiast aktywny hormon T3 powstaje z przekształcenia T4. Konwersja ta jest niezmiernie ważna, ponieważ gwarantuje odpowiednią ilość aktywnego T3. Dlatego przed przyjęciem sztucznych hormonów upominajmy się o zbadanie czy przemiana T4 w T3 zachodzi prawidłowo.

Jeżeli wyniki wskażą, że poziom T4 jest w normie, a T3 jest niski, należy szukać przyczyny np. w problemach mitochondrialnych, stresie nitrozacyjnym, kłopotach z trawieniem i wchłanianiem, niskim poziomem kwasu solnego oraz niedoborach: selenu, cynku, magnezu, czy witaminy B12. Wobec tego, jak usprawnić przemianę hormonów tarczycy, a zatem jej pracę? Uzupełniając to, co jest potrzebne do zachodzenia przemiany T4 w T3.

Co jest potrzebne do konwersji hormonów tarczycy?

• selen,
• cynk,
• witamina D,
• witamina C,
• Witaminy B2, B3, B6,
• adaptogeny np. Rhodiola, zmniejszające nadmierny stres,
• preparaty wspomagające pracę wątroby np. kurkuma,
• uzupełnienie mikrobiomu jelit – probiotykoterapia.

Witamina D3

Niezwykle ważna przy chorobach tarczycy okazuje się witamina D3. Jednak trudno dostarczyć odpowiedniej jej ilości z pożywieniem, a nawet ze słońca, ponieważ mamy ograniczony dostęp do odpowiednich promieni słonecznych w godzinach południowych, które najczęściej spędzamy w budynkach pracy czy szkoły. Dlatego coraz więcej osób ma niedobory witaminy D także latem. Aż u 92% chorych na Hashimoto występuje zbyt niski poziom D3², dlatego powinno się ją suplementować zarówno w celach leczniczych, jak i profilaktycznie^3,4. Witamina D jest niezbędna do aktywacji hormonów tarczycy wewnątrz komórki. Podczas jej niedoborów możemy mieć objawy niedoczynności nawet przy prawidłowym jej poziomie w wynikach laboratoryjnych.

Reklama

EnzOmega ® MSE Sprawdź

Selemit MSE Sprawdź

Selen MSE Sprawdź

Witamina D3 MSE Sprawdź

Selen

Selen ma silne działanie chroniące tarczycę przed wolnymi rodnikami oraz metalami ciężkimi, do tego stopnia, że jego niedobory bywają główną przyczyną w niektórych przypadkach niedoczynności czy Hashimoto.  Często okazuje się, że uzupełnienie niedoboru selenu pomaga leczyć te schorzenia^5,6. Braki tego pierwiastka w naszej diecie mogą wynikać z deficytu selenu w glebach, a zatem i w żywności, która na niej rośnie. 

Rola selenu jest bardzo szeroka:

• Przede wszystkim uczestniczy w metabolizmie hormonów tarczycy.
• Chroni komórki przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym.
• Uczestniczy w regeneracji witaminy C.
• Jest kofaktorem i wchodzi w skład wielu enzymów:
  5’- dejodazy jodotyroninowej,
  peroksydaza glutationowa (GPX1, GPX3, GPX4),
  reduktaza tioredoksynowej (TrxR1).
• Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego – niezwykle istotne przy Hashimoto.

Bez tego pierwiastka tarczyca nie może sprawnie funkcjonować. Selen przede wszystkim umożliwia konwersję hormonów z FT4 na FT3⁷. Decydując się na suplementację selenu warto wybrać skuteczny preparat. Najlepiej przyswajalną formą są: L-selenometionina oraz selenin sodu, co gwarantuje nam szybkie wysycenie organizmu. Znajdziemy je odpowiednio w preparatach Selen MSE – naturalny roślinny preparat pozyskiwany z algi Spiruliny Platensis oraz Selemit MSE. Oba produkty mają wysoką jakość, są wolne od glutenu i sztucznych dodatków co jest szczególnie ważne przy chorobach tarczycy. Mogą być spożywane przez wegetarian i wegan.

Cynk

Kolejnym niezbędnym pierwiastkiem dla tarczycy jest cynk, który oddziałuje na dwa sposoby.  Z jednej strony bierze udział w tworzeniu hormonów tarczycy, z drugiej zaś przy zbyt niskim poziomie hormonów tarczycy cynk nie może być przyswojony⁸. Zdarza się, że zdiagnozowana niedoczynność ustępuje po uzupełnieniu niedoboru cynku^9,10.
Cynk wspomaga działanie układu odpornościowego, a więc może obniżać poziom przeciwciał tarczycy. Ponadto wraz z selenem, cynk przyczynia się do działania enzymu 5’-dejodazy.

Omega-3

Podczas chorób tarczycy powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na zapobieganie wystąpienia reakcji autoimmunologicznych. Z nadczynności niedaleka droga do choroby autoagresywnej – Hashimoto. Bardzo skuteczną terapią w chorobach autoimmunologicznych jest suplementacja kwasami omega-3. Zdarza się nawet całkowita remisja autoimmunologicznych chorób tarczycy tylko dzięki omega-3¹¹. Badania dowodzą, że uzupełnienie niedoborów tych kwasów znacznie zmniejsza albo nawet całkowicie znosi choroby z autoagresją^12,13,14.

Niezwykle istotne podczas suplementacji omega 3 jest unikanie ryzyka wprowadzenia do organizmu metali ciężkich, które mogą uszkodzić tarczycę. Dlatego suplement powinien być najwyższej jakości, pozyskany z małych ryb dalekomorskich i dokładnie oczyszczony (więcej na temat dobrych źródeł omega-3 w artykule: Spożywanie ryb).

Druga część składowa terapii dotyczy zmian w trybie życia: odpowiednia dieta, wypoczynek nocny, aktywność fizyczna, które są równie istotne w terapii tarczycy.