Obecnie jest całkiem jasne, że u osób cierpiących na CFS występuje wyraźne zaburzenie hormonalne, z ogólną supresją osi podwzgórze – przysadka – nadnercza [„oś HPA”]. To właśnie przysadka mózgowa jest „dyrygentem orkiestry hormonalnej”. Jeśli przysadka mózgowa działa nieprawidłowo, ma to wpływ na tarczycę, nadnercza, hormony płciowe, prawdopodobnie szyszynkę (która wytwarza melatoninę potrzebną do normalnego snu), a także na hormony wzrostu i produkcję moczu.
W praktyce niezmiennie mierzę hormony tarczycy (TSH, T4 i T31) i zbieram szczegółowy wywiad lekarski, wraz ze wszystkimi ważnymi objawami klinicznymi, które występują w niedoczynności tarczycy. Następnie, biorąc pod uwagę podejrzenie niedoczynności tarczycy, próbuję terapię naturalną tarczycą (red. suszony ekstrakt ze zwierzęcych tkanek tarczycy, najczęściej świńskich). Ponadto często przepisuję melatoninę i sprawdzam czynność nadnerczy (i używam gruczołów nadnerczy, DHEA lub pregnenolonu, jeśli jest to wskazane), a bardzo sporadycznie używam hormonów płciowych – głównie testosteronu u mężczyzn. Wiele osób cierpiących na CFS odczuwa znaczną poprawę dzięki korekcie hormonów tarczycy.
Przyczyny niedoczynności tarczycy w zespole przewlekłego zmęczenia
Problem w CFS jest spowodowany niskim poziomem hormonów tarczycy we krwi. Zakłócona praca tarczycy może wynikać z czterech powodów (więcej szczegółów znajdziesz w mojej książce na temat tarczycy5):
- Pierwotna niedoczynność tarczycy – gdy tarczyca działa nieprawidłowo.
- Niedoczynność tarczycy wywołana niewłaściwą konwersją hormonu T4, w aktywny hormon T3.
- Wtórna niedoczynność tarczycy – przysadka mózgowa jest mało aktywna z powodu niedoboru lub zatrucia.
- Oporność na hormony tarczycy spowodowana mutacją receptora hormonu tarczycy. Krążące hormony tarczycy są blokowane lub hamowane przez: odwrotną trójjodotyroninę (rT3), leki na receptę, takie jak beta-blokery, toksyny z fermentującego jelita, toksyny egzogenne, powiązanie genetyczne.
Objawy niedoczynności tarczycy z tych czterech problemów są takie same. Jeśli chodzi o wyniki badań krwi, mamy:
- W pierwotnej niedoczynności tarczycy badania krwi wykazują wysoki poziom hormonu stymulującego tarczycę (TSH) i niski poziom T4 i T3.
- W niedoczynności tarczycy wywołanej nieprawidłową konwersją T4 do aktywnej T3 – TSH i T4 mogą być w normie, ale T3 jest niskie.
- We wtórnej niedoczynności tarczycy, w przypadku niewydolności przysadki mózgowej badania krwi wykazują niski poziom TSH, T4 i T3.
- W przypadku oporności na hormony tarczycy, badania krwi mogą wykazać wysoki poziom odwrotnej trójjodotyroniny (rT3).
Standardowe zakresy w chorobach tarczycy
Polecam również artykuł: Leczenie chorób tarczycy – metody, skutki uboczne, leki, terapia niedoczynności tarczycy.
Jest też inny problem, a mianowicie to, że tzw. „normalny zakres” T4 jest prawdopodobnie ustawiony zbyt nisko. Wiem o tym, ponieważ stan wielu pacjentów z niskim, ale oficjalnie prawidłowym, poziomem T4 często ulega znacznej poprawie po rozpoczęciu stosowania suplementów na tarczycę. Rzeczywiście dr Skinner (niestety już nieżyjący), który był konsultantem wirusologiem w Birmingham, pokazał, ilu pacjentów z CFS ma niski normalny poziom tyroksyny (T4) i radzi sobie dobrze, gdy jego poziom wzrasta do średniego poziomu. Laboratorium, z którego korzystam, ma normalny zakres 12-22 pmol/l i przyznaję, że w wielu wynikach znajduję poziom od 12 do 15. U tych pacjentów wskazane jest wypróbowanie T4, szczególnie jeśli objawy na to wskazują.
Objawy i oznaki niedoczynności tarczycy
Każda osoba cierpiąca na zespół przewlekłego zmęczenia może pasować do diagnozy niedoczynności tarczycy.
Objawy: senność, wrażliwość na zimno, nietolerancja na ciepło, wahania nastroju i depresja, słaba pamięć i koncentracja, bóle stawów i sztywność poranna, bóle głowy, zawroty głowy i głuchota, napięcie przedmiesiączkowe, zmiany głosu, utrata libido i podatność na infekcje wirusowe.
Oznaki: przyrost masy ciała, zatrzymanie płynów w organizmie, opuchnięta twarz, podpuchnięte oczy, utrata włosów (zazwyczaj zewnętrzna jedna trzecia brwi), zimne kończyny i sucha skóra, wysypka, egzema i czyraki, powiększenie języka, ochrypły głos, hipoglikemia, zaparcia, problemy menstruacyjne, problemy skórne i skłonność do infekcji, spowolniony puls lub bradykardia, wole, bezpłodność, problemy trawienne, spowolniony odruch ścięgna Achillesa, zespół cieśni nadgarstka.
Kolejną przydatną informacją jest podstawowa temperatura ciała. Pamiętaj, że niska temperatura ciała może być również spowodowana słabą funkcją mitochondriów – przeczytaj: Zespół przewlekłego zmęczenia (CFS) – przyczyny, objawy, diagnostyka.
Leczenie niedoczynności tarczycy w zespole przewlekłego zmęczenia
Podejmując decyzję o leczeniu, należy wziąć pod uwagę zarówno objawy, jak i wyniki badań krwi. Problem polega na tym, że osobisty normalny zakres hormonów tarczycy nie jest taki sam jak normalny zakres populacji. Niektórzy ludzie czują się znacznie lepiej z wysokimi, a nie niskimi poziomami T4 i T3.
Niedoczynność tarczycy leczę preparatami na tarczycę, a wszelkie związane z nią problemy z nadnerczami preparatami na nadnercza, DHEA, pregnenolonem i innymi ziołami adaptogennymi.
Leczenie hormonami tarczycy jest praktycznie dożywotnie.
Próba pulsu
U niektórych osób tętno w spoczynku odpowiada aktywności tarczycy. Może to być szczególnie pomocne w przypadku mniejszości, u której poziom hormonu tarczycy ulega znacznym wahaniom przy niewielkich zmianach dziennej dawki doustnej. Normalny puls w spoczynku wynosi od 65 do 75 uderzeń na minutę.
