Rhodiola rosea a przewlekłe zmęczenie — działanie różeńca górskiego na organizm

Chociaż różeniec górski w medycynie tradycyjnej jest wykorzystywany od setek lat, dopiero niedawno zaczął zyskiwać na popularności. Znany też jako złoty korzeń lub arktyczny korzeń jest uważany za silny adaptogen – roślinę zmniejszającą negatywne skutki stresu, zarówno te fizyczne, jak i emocjonalne. Jak działa różeniec górski i czy warto go stosować?

Rhodiola rosea – leczniczy skład

Różeniec górski (Rhodiola rosea) swoje działanie lecznicze i dobroczynne właściwości zawdzięcza bogactwu składników biologicznie czynnych. W składzie chemicznym stosowanego leczniczo, korzenia i kłącza Rhodiola rosea zidentyfikowano ponad 140 związków mogących wykazywać właściwości terapeutyczne [1]. Można wśród nich wyróżnić między innymi:

• Olejek eteryczny zawierający alkohole alifatyczne (np. n-dekanol) i liczne monoterpeny (m.in. rozarydyna, rozarydol, geraniol) o potencjalnym działaniu przeciwdepresyjnym.
• Flawonoidy (m.in. rodioliny, rodioniny, rodiozyny) znane z silnych właściwości antyoksydacyjnych.
• Glikozydy fenolowe i cyjanogenne, w tym salidrozyd i jego aglikon p-tyrozol o działaniu adaptogennym, przeciwdepresyjnym, przeciwzapalnym, hepatoochronnym, przeciwalergicznym, wzmacniającym koncentrację i znoszącym zmęczenie.
• Proantocyjanidyny i pochodne kwasu galusowego wykazujące właściwości przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, przeciwstarzeniowe, a także wzmacniające naczynia krwionośne i pomagające utrzymać zdrowe serce oraz wątrobę.
• Fenylopropanoidy, w tym kalafonia i rozawiny (rozawina, rozaryna, rozyna), które pomagają obniżyć poziom hormonów stresu, poprawiają nastrój, znoszą niepokój i są silnymi adaptogenami.
• Fitosterole (daukosterol, beta-sitosterol), które ograniczają wchłanianie cholesterolu do krwi, a także mogą zmniejszać ryzyko powstania nowotworu prostaty [1,2].

Spośród wymienionych, do najważniejszych substancji obecnych w Rhodiola rosea należą: rozawina, radiolina, rozaryna, kalafonia, salidrozyd i p-tyrozol. Jednakże przy produkcji suplementów zawierających w swoim składzie ekstrakt z korzenia różeńca górskiego szczególną uwagę przykłada się do obecności rozawiny i salidrozydu. W standaryzowanych wyciągach dąży się do tego, aby związki te były obecne w stosunku 3:1 [1,3].

Właściwości adaptogenne różeńca górskiego

Jak działa różeniec górski i czym dokładnie są jego właściwości adapogenne? Adaptogeny to surowce roślinne zdolne do normalizowania funkcji organizmu i wzmacniania go w walce ze stresem, a co za tym idzie wspierające koncentrację i redukujące zmęczenie. W przeciwieństwie do leków uspokajających, pobudzających czy przeciwdepresyjnych, adaptogeny nie charakteryzują się specyficznym działaniem, ukierunkowanym na konkretne objawy, a wpływają holistycznie na cały organizm i różne narządy [4].

Wielokierunkowe działanie lecznicze wyciągów z Rhodiola rosea to między innymi właściwości:

• Adaptogenne i zwiększające odporność na stres.
• Ochronne na serce, układ nerwowy i wątrobę.
• Antyoksydacyjne.
• Wspierające funkcje poznawcze – koncentrację, pamięć, procesy uczenia się.
• Znoszące zmęczenie.
• Przeciwdepresyjne i przeciwlękowe.
• Normalizujące gospodarkę hormonalną.
• Wydłużające długość życia [1,2].

Działanie adaptogenne korzenia różeńca górskiego to więc nie tylko oddziaływanie na układ nerwowy, ale także zwalczanie stresu oksydacyjnego w innych narządach, przekładające się na korzystne efekty nie tylko dla zdrowia psychicznego, ale i fizycznego. Właściwości adaptogenne różeńca górskiego są także doceniane przez sportowców – jest to zarówno środek poprawiający siłę i wytrzymałość fizyczną, jak i wspomagający szybką regenerację po intensywnym wysiłku [4].

Jak różeniec górski wpływa na układ nerwowy?

Efekty przewlekłego zmęczenia i stresu kojarzą się przede wszystkim z objawami natury psychicznej takimi jak brak energii, bezsenność, problemy z koncentracją i pamięcią, trudności w uczeniu się, obniżony nastrój, niepokój. Naukowcy wskazują, że stosowanie suplementów zawierających ekstrakty z Rhodiola rosea wykazuje korzystny wpływ na układ nerwowy i skutecznie pomaga je złagodzić [1-4].

Działanie różeńca górskiego to w końcu nie tylko ochrona komórek przed szkodliwymi skutkami stresu oksydacyjnego. Badania wykazały, że stosowanie wyciągów z korzenia tej rośliny pozwala podwyższyć poziomy serotoniny i dopaminy – neurotransmiterów odpowiedzialnych za dobre samopoczucie, koncentrację, zdolności poznawcze i siły do działania [1,3]. Za ich pośrednictwem Rhodiola rosea nie tylko łagodzi stres i objawy zmęczenia, ale wspiera także organizm w stanach niepokoju i obniżonego nastroju [2]. Szczególną zaletą korzenia różeńca górskiego jest też to, po jakim czasie działa. O ile przy stosowaniu tego typu środków pierwsze efekty bywają widoczne dopiero po kilku tygodniach, poprawa funkcji poznawczych i wzrost energii były odnotowywane już po przyjęciu pojedynczej dawki preparatu zawierającego wyciąg z różeńca górskiego [1]. Najlepsze efekty można jednak zaobserwować podczas regularnego przyjmowania [3].

Reklama

Rhodiola Sprawdź

Adrenal-Intercell® Sprawdź

Mito Stress Balance Sprawdź

Działanie różeńca górskiego na kondycję fizyczną i psychiczną

Nie należy także zapominać o tym, że przewlekły stres negatywnie wpływa nie tylko na kondycję psychiczną, ale także zdrowie fizyczne. Zaniedbany może pośrednio prowadzić do problemów z układem sercowo-naczyniowym, takich jak nadciśnienie i miażdżyca, układem pokarmowym, układem mięśniowo-szkieletowym, a poprzez obniżanie wrażliwości organów na insulinę, nawet do rozwoju cukrzycy [4]. Stosowanie suplementów zawierających ekstrakt z Rhodiola rosea w walce z przewlekłym zmęczeniem to jednocześnie wspieranie odporności organizmu oraz poprzez ochronę komórek przed nadmiernym stresem oksydacyjnym, profilaktyka licznych problemów natury fizycznej – w tym chorób cywilizacyjnych znacząco skracających średnią długość życia [1,4].

Na podstawie badań skuteczności stosowania suplementów z wyciągiem z różeńca górskiego zaleca się jego przyjmowanie we wskazaniach takich jak leczenie objawów stresu oraz zapobieganie przewlekłemu stresowi i wynikającym z niego chorobom [4]. Naukowcy wskazują także na wysokie bezpieczeństwo różeńca górskiego, skutki uboczne były odnotowywane bardzo rzadko i miały łagodny przebieg. Nie należy go jednak stosować w dawkach wyższych niż zalecane – przedawkowanie może prowadzić do efektów ubocznych takich jak zaburzenia rytmu serca, bezsenność, uczucie lęku, niepokoju [3,4]. Dodatkowo, w związku z niewielką ilością danych klinicznych, suplementy z Rhodiola rosea nie powinny być stosowane przez kobiety w ciąży i dzieci do 12. roku życia [4].

Wraz z rosnącym zainteresowaniem adaptogenami, rośne także ich dostępność. Suplementy zawierające ekstrakt z różeńca górskiego bez problemu można znaleźć w aptekach, zarówno w formie tabletek i kapsułek, jak i płynnych nalewek. Ze względu na silne właściwości antyoksydacyjne, roślina ta bywa także dodawana do kremów o działaniu przeciwstarzeniowym.