Genetyka i epigenetyka

Prawie 40 lat temu Leonard Hayflick odkrył, że hodowane normalne komórki ludzkie mają ograniczoną zdolność do podziału. Dzisiaj tzw. limit Hayflicka mówi nam o maksymalnej możliwej liczbie podziałów komórkowych, która u człowieka zawsze wynosi 50. Nawet zamrożenie komórki na trzydziestym podziale, nie spowoduje „zahamowania” jej dwudziestu kolejnych podziałów po rozmrożeniu. Co istotne, limit Hayflicka nie dotyczy komórek nowotworowych, które dzielą się niekontrolowanie, jak również komórek macierzystych – gdyż te dzielą się bez ograniczeń.

Podstawowym czynnikiem epigenetycznym jest dieta. Żywność jest sygnałem, który wpływa na zmianę aktywności wielu genów. Jedzenie to nie tylko energia, ale czynnik, który wpływa między innymi na nasze zachowanie, samopoczucie, metabolizm, aktywację genów długowieczności, zdolności organizmu do naprawy DNA, a także ochronę przed wieloma chorobami.

Do czynników epigenetycznych należy wszystko, z czym mamy styczność podczas naszego życia. Do najbardziej istotnych należą:

1. dieta i nawyki żywieniowe,
2. aktywność fizyczna,
3. stosowane leki np. leki przeciwbólowe oraz częstotliwość ich przyjmowania,
4. ekspozycja na chemikalia – tworzywa sztuczne, metale ciężkie, pestycydy,
5. stan emocjonalny matki podczas ciąży, a także opieka matki i doświadczenia życiowe dziecka na wczesnym etapie dzieciństwa.

Epigenetyka zajmuje się badaniem zmian w genach, które powstają w wyniku działania szkodliwych czynników zewnętrznych: niewłaściwego stylu życia, diety, środowiska czy emocji. Istnieje wiele naturalnych składników działających ochronnie na nasz genom m.in: magnez (naprawa DNA), selen (warunkujący metylację), witaminy C, A, E (przeciwutleniacze), niacyna (utrzymanie struktury telomerów), witamina B12 i kwas foliowy (dostarczają grup metylowych).

Ludzki „epigenom” czyli pełen zestaw chemicznych modyfikacji DNA reaguje gównie na czynniki środowiskowe, takie jak wychowanie w dzieciństwie, poczucie bezpieczeństwa i miłości, stres, jedzenie, używki (alkohol, kofeina, nikotyna), leki, urazy, sport oraz szkodliwe substancje. To wyjaśnia, dlaczego silny stres, skażenie organizmu chemikaliami czy przyjmowanie antybiotyków mogą w nagły sposób doprowadzić do wystąpienia CFS. W epigenomie kryje się jednocześnie szansa terapii wielu chorób w tym mitochondrialnych.

Witamina D3 wpływa na działanie około 900 genów i hamuje rozwój stanów zapalnych, dzięki czemu znajduje zastosowanie w leczeniu wszelkich chorób o podłożu zapalnym, a także w chorobach autoimmunologicznych. Wiele z jej działań wynika z regulacji gospodarki wapniowej. Wystarczająca podaż witaminy D3 to również jeden z czynników ograniczających ryzyko osteoporozy. Tymczasem ilość witaminy D3, jaką produkuje nasza skóra pod wpływem promieni słonecznych jest zdecydowanie zbyt mała! Dla utrzymania prawidłowego stężenia tej witaminy w organizmie potrzebujemy dziennie około 2.000 IE (w przypadku stwierdzonego badaniami niedoboru – o wiele więcej, konieczną dawkę należy ustalić z lekarzem).