Detoks wątroby wg koncepcji Mito-Med

Z punktu widzenia medycyny mitochondrialnej, wątroba to narząd o największej aktywności antyoksydacyjnej, który pełni również kluczową rolę w procesie beta-oksydacji kwasów tłuszczowych, glukoneogenezy (w tym z mleczanu) oraz cyklu mocznikowego, czyli odtruwania naszego organizmu z toksycznego amoniaku.

Jeżeli mówimy o odtruwaniu to wątroba wykazuje największe stężenie enzymów z rodziny cytochromu P450 – kluczowych przy neutralizacji potencjalnie cytotoksycznych substancji oraz metabolitów. Ponadto wątroba dostarcza nam energii w okresie głodu (uwalnianie glukozy oraz ciał ketonowych) i uczestniczy w produkcji licznych enzymów, istotnych do prawidłowych czynności oczu, nerek czy serca. Z tego względu w wątrobie człowieka znajdziemy duże ilości mitochondriów.

Wątroba widziana oczami medycyny mitochondrialnej

Wysoka gęstość mitochondriów powoduje, iż wątroba jest narządem o silnej wrażliwości na stres nitrozacyjny oraz oksydacyjny, dlatego komórki wątroby cechują się najwyższą aktywnością naszych kluczowych enzymów antyoksydacyjnych, do których należą: katalaza, dysmutaza ponadtlenkowa (SOD) oraz peroksydaza glutationowa (GPH-Px). Ponadto wątroba to nasz magazyn witaminy A, D, E, K i witaminy B12, a także glikogenu (maksymalnie 150 g), żelaza oraz miedzi. Wątroba to również miejsce pierwszego z dwóch etapów aktywacji cholekalcyferolu do aktywnej postaci witaminy D3 czyli kalcytriolu, dlatego sprawna wątroba sprzyja mocnym kościom oraz zdrowym zębom.

Hepatocyty (komórki wątroby) wykazują też duże stężenie glutationu – naturalnej substancji antyoksydacyjnej. Podwyższaniu poziomu glutationu sprzyja odpowiednie zaopatrzenie komórek w kwas pantotenowy (witaminę B5) w organizmie, który uczestniczy w syntezie glutationu oraz w witaminę C (patrz niżej). Aktywność wątrobowego glutationu podnoszą naturalne składniki roślinne z grupy przeciwutleniaczy takie jak polifenole, flawonoidy czy karotenoidy.

Ciekawostka: wielu osobom, które cierpiały wcześniej z powodu nawracających, niewyjaśnionych stanów hipoglikemii, właśnie dzięki przeprowadzeniu kuracji odtruwającej wątrobę, udało się pozbyć tej uciążliwej dolegliwości (jak wspomnieliśmy wyżej, w sytuacji spadku poziomu cukru we krwi, wątroba uwalnia glukozę oraz ciała ketonowe).

Co szkodzi wątrobie?

• Stres oksydaycjny oraz nitrozacyjny, towarzyszący na przykład stłuszczeniu wątroby
• Nadmiar fruktozy w diecie (co w badaniach przejawia się wzrostem poziomu markerów wątrobowych oraz triglicerydemią)
• Nadmiar cukru i tłuszczu w diecie
• Niektóre leki, zwłaszcza paracetamol, biguanidy, statyny, leki cytostatyczne stosowane przy chemoterapii
• Alkohol
• Metale ciężkie, w tym kadm z dymu papierosowego
• Pestycydy (hamują działanie enzymów antyoksydacyjnych, w tym głównie SOD)
• Nadmiar miedzi, nadmiar witaminy A, nadmiar żelaza
• Wszelkiego rodzaju potencjalnie szkodliwe dla komórek ksenobiotyki

Toksyczny wpływ fruktozy na wątrobę przejawia się ponadto we wzroście poziomu markerów wątrobowych, zwiększeniu ilości trójglicerydów oraz tkanki tłuszczowej.

Hipercholesterolemia jako wynik stresu nitrozacyjnego w organizmie 

Objawy zaburzeń pracy wątroby wg medycyny mitochondrialnej

• wzdęty, bolesny brzuch, zwłaszcza w prawej części nadbrzusza i w okolicach żeber
• bóle stawów lub mięśni, niezwiązane z wysiłkiem fizycznym lub zdiagnozowanym reumatoidalnym zapaleniem stawów, etc.
• bóle głowy (zwłaszcza czubka głowy), migrena
• ustawiczny brak energii, nawet o poranku
• ciągłe znużenie, zmęczenie i/lub „zamglenie umysłu”
• cierpisz z powodu zdiagnozowanej hiperamonemii
• ciągły apetyt na słodycze, wahania poziomu cukru we krwi aż po nawracające ataki hipoglikemii o podłożu innym niż cukrzyca / insulinooporność
• wysoki poziom cholesterolu
• niewyjaśnione bóle okolic prawego ramienia lub łopatki
• na skórze są widoczne zanieczyszczenia, skóra jest podrażniona
• regularnie budzisz się między 1 a 3 w nocy (zgodnie z tradycyjną medycyną chińską, właśnie w tych godzinach nasza wątroba znajduje się w fazie regeneracji i oczyszczania)
• w badaniach krwi stwierdzono podwyższony poziom cholesterolu całkowitego oraz trójglicerydów
• w badaniach krwi stwierdzono podwyższenie poziomu tak zwanych markerów wątrobowych, w tym wysoki poziom GGT: wysoki poziom enzymu wątrobowego gamma-glutamylotransferaza odzwierciedla zaburzony metabolizm glutationu.

Podobnie jak podwyższony poziom cholesterolu całkowitego, podwyższone stężenie GGT samo w sobie nie stanowi czynnika ryzyka, lecz ostrzega nas przed nieprawidłowym przebiegiem procesów metabolicznych w organizmie. Naturalnie, zbyt wysoka wartość tego parametru może wynikać z nadużywania alkoholu, jednak w wielu przypadkach zjawisko to wiąże się po prostu z uszkodzeniami hepatocytów oraz ich mitochondriów. Przekroczenie norm dotyczących GGT ostrzega nas również przed możliwym rozwojem marskości wątroby.

Badania wątroby

Fetuina A jako wiarygodny marker stanów zapalnych wątroby.

Fetuina A to glikoproteina, która odpowiada w naszym organizmie za transport wolnych kwasów tłuszczowych i jest wydzielana przede wszystkim przez tkankę tłuszczową oraz komórki wątroby. Zgodnie z wynikami badań naukowych wzrostowi poziomu fetuiny A szczególnie sprzyja kwas palmitynowy, nasycony kwas tłuszczowy, który w największych ilościach występuje w takich produktach jak smalec i tłuste mięso, masło i tłuste sery, olej palmowy, tłuszcz kakaowy oraz – w mniejszym stopniu – tłuszcz kokosowy. Jednocześnie fetuina A zwiększa w organizmie sekrecję takich cytokin stanu zapalnego jak TNF-alfa, czy IL-6.

Podwyższony poziom fetuiny A oraz skorelowany z nim stan zapalny wątroby prowadzi również do pojawienia się insulinooporności i zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy, zawału serca oraz udaru mózgu.  

Z tego względu pacjenci, u których poziom fetuiny A okazał się za wysoki, powinni profilaktycznie zastąpić masło, smalec & co. o wiele zdrowszymi tłuszczami roślinnymi, w przede wszystkim olejem rzepakowym, lnianym, oliwą z oliwek oraz olejem konopnym.

Do innych wiarygodnych parametrów, które pozwalają na trafne zdiagnozowanie stłuszczeniowego zapalenia wątroby należą: patologicznie wysoki stosunek GSSG /GSH, a także podwyższone wartości markerów peroksydacji lipidów – czyli na przykład wzrost stężenia dialdehydu malonowego.

Jak wspierać wątrobę?

Środki terapeutyczne według koncepcji Mito-Med przy osłabieniu pracy wątroby i kuracji odtruwającej to naturalne związki i substancje. Przede wszystkim sięgaj po suplementy diety, a wśród nich:

• witaminę C
• selen
• N-acetylo-cysteinę
• glutation zredukowany (aktywna postać glutationu GSH)
• fosfolipidy, a zwłaszcza CDP-cholinę oraz fosfatydylocholinę
• betainę
• L-karnitynę (nie tylko jako słynną „spalaczkę tłuszczu”, lecz w tym wypadku przede wszystkim jako substancję, która odpowiada za transport toksycznych produktów z wnętrza mitochondriów, co wspomaga oczyszczanie organizmu i regenerację komórek
• wyciąg z karczocha
• wyciąg z ostropestu plamistego
• kurkuminę (wraz z piperyną, naturalną substancją, która synergicznie nasila dobroczynne działanie kurkuminy)
• przy obserwowanych trudnościach z trawieniem tłuszczów i/lub białek warto pomyśleć o enzymach wspomagających trawienie, przede wszystkim lipazach oraz proteazach
• Jeżeli cierpisz z powodu osłabienia pracy wątroby unikaj suplementów diety zawierających żelazo! Uważaj też na suplementację miedzi oraz witaminy A.

Trzej muszkieterowie dla wątroby: ostropest plamisty, karczoch i cholina

Ostropest plamisty (łac. Silybum marianum) to roślina z rodziny astrowatych o cennych właściwościach leczniczych, które znano już w czasach antycznych. Standaryzowany ekstrakt z ostropestu jest bogaty we wtórne składniki roślinne (flawonoidy, a wśród nich przede wszystkim sylimarynę oraz sylibinę, które sprzyjają regeneracji hepatocytów i wspierają ich prawidłowe funkcjonowanie.

Reklama

Dyspep – Intercell® Sprawdź

Silymarin-Intercell® Sprawdź

Glutathion MSE Sprawdź

Hepar-Intercell Sprawdź

Karczoch zwyczajny (łac. Cynara scolimus) to warzywo, którego liście cechują się o wysoką wartością odżywczą i są bogate w takie przyjazne wątrobie substancje jak kwas pantotenowy i  witamina C oraz fitoskładniki: cynaropikryna, kwas kawoilochinowy (kwas chlorogenowy) – cynaryna i flawonoidy (w tym apigenina). Poprzez redukcję stresu oksydacyjnego w komórkach wątroby, a także zdolność obniżania poziomu trójglicerydów i wolnych kwasów tłuszczowych w organizmie standaryzowany ekstrakt z liści karczocha wykazuje udowodnione naukowo właściwości ochronne w stosunku do hepatocytów oraz pomaga obniżyć poziom cholesterolu w organizmie.

Cholina to naturalny prekursor fosfolipidów takich jak fosfatydylocholina oraz tzw. sfingolipidów, który wspiera prawidłowe funkcjonowanie wątroby, wspomaga jej regenerację i odtruwanie oraz przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu tłuszczów oraz poziomu homocysteiny. Ponieważ dietetycznymi źródłami choliny są przede wszystkim produkty zwierzęce takie jak jaja, wyroby mleczne oraz mięso, wegetarianie i weganie to grupa osób narażonych na niedobory tej substancji. Niedobory choliny zwiększają ryzyko stłuszczeniowego zapalenia wątroby. O poziom choliny powinni zadbać przede wszystkim pacjenci ze zdiagnozowanymi zaburzeniami funkcjonowania wątroby oraz osoby regularnie sięgające po alkohol.

Wsparcie wątroby z własnej spiżarni według Mito-Diety

Co możesz zrobić, aby wspomóc odtruwanie oraz regenerację wątroby przy pomocy diety oraz domowych środków?

1. Przede wszystkim zacznij od okresowego ograniczenia, a najlepiej tymczasowego całkowitego wyeliminowania alkoholu z diety. Alkohol jest trucizną dla hepatocytów, szczególne u osób, które cierpią z powodu defektu enzymu odpowiadającego za rozkład alkoholu w wątrobie tj. dehydrogenazy alkoholowej. Dysfunkcja tego enzymu może być spowodowana mutacjami genetycznymi w obrębie genów ADH1A, ADH1B lub ADH1C bądź niedoborami jego kofaktorów czyli witaminy B3 (niacyny) oraz cynku

2. Sięgaj po kolor zielony:  włącz do codziennej diety zielone warzywa liściaste (zielona sałata, szpinak, jarmuż, rukola, cykoria) oraz zielone zioła (pietruszka, bazylia, oregano, liście buraków, natka pietruszki, liście mleczu) – wprowadź żelazną zasadę: przynajmniej jeden produkt z powyższej listy dziennie.

Zdrowie prosto z wiosennej łąki, czyli młode liście mleczu.

3. Sięgaj po kolor różowy: maliny, czerwone buraki, śliwki (wspaniale sprawdza się wypijany zaraz po przebudzeniu sok z czerwonych buraków i marchwi zmieszany z sokiem z cytryny i/lub grejpfruta, najlepiej z odrobiną świeżo utartego imbiru)

Grejpfruty – pogromca tłuszczu oraz stanów zapalnych wątroby.

4. Sięgaj po kolor pomarańczowy i żółty: Twoimi sprzymierzeńcami są zwłaszcza bataty (słodkie ziemniaki), marchew, dynia oraz żółta papryka i pomarańcze
5. Sięgaj po zielone jabłka oraz cytryny, zastąp ocet winny lub spirytusowy o wiele łagodniejszym octem jabłkowym
6. Zredukuj ilość spożywanego tłuszczu zwierzęcego oraz tłustych produktów mlecznych, w szczególności masła, bitej śmietany, sera mascarpone, a także pełnotłustych serów
7. Ogranicz konsumpcję białka zwierzęcego (jednak nie całkowicie, szczególnie cenne są jajka). Wyeliminuj z diety rafinowane tłuszcze oraz cukier
8. Ogranicz (przynajmniej tymczasowo) spożycie kawy z kofeiną i produktów smażonych
9. Sięgaj po suplementy diety z probiotykami (zwróć uwagę, aby twój preparat zawierał w składzie bakterie jelitowe szczepów B. Breve oraz L. Rhamnosus). Przykładowo, w badaniach na myszach szczep bakterii kwasu mlekowego: L. Rhamnosus skutecznie zapobiegał rozwojowi niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby przy diecie bogatej we fruktozę (Ritze, Y. et al., 2014). W ramach innego opublikowanego w 2021 roku badania na szczurach udowodniono, iż bakterie szczepu Bifidobacterium Breve pozwalają na skuteczne obniżenie markerów niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby, w tym redukcję stopnia peroksydacji lipidów
10. Pij zieloną herbatę – ułatwia trawienie tłuszczów (zielona herbata, zwłaszcza matcha jest bogata w dobroczynny galusan epigallokatechiny (EGCG))
11. Sięgnij po wyciągi z: kurkuminy, karczocha, berberysu, ostropestu plamistego, jagód cytryńca chińskiego (Shisandra) i/ lub kapsaicyny
12. Unikaj zarówno głodzenia się jak też nadmiernego przejadania, osoby, które odczuwają problemy przy spożywaniu większych ilości tłuszczu powinny zasiadać do stołu częściej, za to nakładać na talerz mniejsze porcje i unikać zbyt tłustych oraz zbyt bogatych w białko potraw
13. Skorzystaj z rady dr Kuklinskiego i sięgaj po tak zwaną przekąskę przed snem: na pół godziny przed nocnym spoczynkiem zjadaj na przykład kromkę pełnoziarnistego chleba z masłem lub niewielką porcję węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym (doskonały wybór dla osób z nadwrażliwością lub nietolerancją glutenu to: mała miseczka komosy ryżowej, bezglutenowych płatków owsianych, kaszy gryczanej czy szarłatu (amarantu) z łyżeczką oliwy  lub oleju lnianego bądź cząstkami awokado). Nie chodź spać głodny!
14. Przed pójściem spać na prawej stronie brzucha połóż termofor lub butelkę z gorącą wodą owiniętą w ręcznik. Ciepło pomoże rozszerzyć drogi żółciowe i ułatwi pracę wątroby
15. Uzupełnij niedobory lecytyny, do jej naturalnych źródeł należą żółtka jaj na miękko (jaja ugotowane na twardo są trudniejsze do strawienia), ziarno słonecznika oraz soja
16. Przyjazne wątrobie zioła i przyprawy: kurkuma, krwawnik pospolity, koper włoski, imbir, rumianek, mięta pieprzowa, melisa (dwa ostatnie działają przede wszystkim rozkurczowo i sprzyjają oczyszczaniu wątroby z toksyn)

Czy znasz różnicę między produktami, które dodają Ci energii, a które Ci ją odbierają?

Dokonując dietetycznych wyborów zaufaj mądrości swojego organizmu: jeżeli po spożytej właśnie jajecznicy na bekonie czujesz się ociężały i przepełniony, podczas gdy niskotłuszczowa zapiekanka z brokułów, pomidorów i tofu dodała Ci energii i skrzydeł na resztę dnia, jeżeli to woda z cytryną i imbirem przynosi Ci więcej inspiracji podczas pracy niż kolejna kawa i czekolada – uważaj. Zaobserwuj, czy słodka drożdżówka z budyniem na śniadanie każe Ci myśleć o powrocie do łóżka, podczas gdy ciepła owsianka z owocami jagodowymi sprawia, że masz ochotę przebiec półmaraton? Zazwyczaj żołądek i jelita dość szybko wysyłają nam informację, czy dany produkt/posiłek stanowi dla nas optymalne źródło energii, a uwzględnienie udzielonego przez nie feedbacku sprawia, iż przy odpowiedniej modyfikacji codziennego menu czujemy się lepiej, bez konieczności przeprowadzania dodatkowych, drastycznych kuracji.

 Autor: Sylwia Grodzicka