Lactobacillus rhamnosus – kiedy warto stosować?

Lactobacillus rhamnosus to pożyteczna bakteria probiotyczna, która korzystnie wpływa na działanie układu pokarmowego, jak również układu odpornościowego. Stosowanie go może pomóc łagodzić alergię, astmę i zapalenie skóry. Ma wiele innych zalet, które przedstawiamy w dalszej części artykułu.

Co to jest Lactobacillus rhamnosus?

Lactobacillus rhamnosus należy do bakterii kwasu mlekowego i wchodzi w skład prawidłowej mikroflory jelitowej. Jest szeroko przebadany jako dodatek do produktów spożywczych oraz suplementów diety i został uznany za bezpieczny.

Swoje korzyści zdrowotne zawdzięcza specyficznym mechanizmom działania:

• Hamuje lub zmniejsza stany zapalne poprzez blokowanie wytwarzania cytokin prozapalnych: IL-4, IL-5, IL-6, IL-8R, IL-13, IL-17, TSLP, IL-1β i TNF-α [1,2,3,4,5,6]
• Ponadto hamuje supresję cytokin komórek T regulatorowych CD4(+) CD25(+) Foxp3(+) [7, 8] oraz interferonu gamma (IFN-γ) [9,10,11].
• Łagodzi zapalenie poprzez aktywowanie przeciwzapalnej IL-10 [11, 12, 13] oraz IgG i IgA [14, 15].
• Wpływa na zmniejszanie ekspresji genów prozapalnych IGF1 i FOXO1 w skórze [16].

Korzyści zdrowotne wynikające z L. rhamnosus

1. Może działać korzystnie dla przewodu pokarmowego

L. rhamnosus jest często stosowany jako probiotyk do zapobiegania i leczenia infekcji żołądkowo-jelitowych i biegunki. Może skrócić czas trwania biegunki, szczególnie u dzieci. Wykazano również, że zmniejsza ryzyko zachorowania na infekcje żołądkowo-jelitowe przy codziennym podawaniu hospitalizowanym dzieciom [17].

Udowodniono, że L. rhamnosus może zmniejszać objawy zaburzeń żołądkowo-jelitowych u dzieci z zaburzeniami [18].

Może zapobiegać biegunce

U pacjentów leczonych antybiotykami stosowanie L. rhamnosus zmniejszyło ryzyko biegunki po antybiotykowej od 22,4% do 12,3% [19].

Podawanie L. rhamnosus wiązało się ze znacznie niższą częstością biegunki oraz zapalenia żołądka i jelit spowodowanych rotawirusem u hospitalizowanych dzieci. Ponadto L. rhamnosus był dobrze tolerowany i nie odnotowano żadnych działań niepożądanych [20].

Może zapobiegać infekcjom przewodu pokarmowego

Wykazano, że L. rhamnosus zapobiega kolonizacji grzybów z gatunku Candida w jelitach u wcześniaków. Zmniejsza również zapaleniu jelita grubego wywołanego przez Clostridium difficile u dzieci [21].

Może przynieść korzyści w IBS

Stosowanie L. rhamnosus było korzystny dla stanu zdrowia pacjentów z zespołem jelita drażliwego [22]. Potencjalnie może zmniejszyć częstotliwość i intensywność bólu brzucha u dzieci szczególnie wśród tych cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS) [23].

2. Pomaga redukować masę ciała

L. rhamnosus wspomagał utratę masy ciała u kobiet, zmniejszając tkankę tłuszczową i stężenie leptyny we krwi [24]. Ponadto znacznie obniżył wagę u myszy [25].

3. Pomaga walczyć z otyłością

L. rhamnosus wykazuje właściwości przeciwzapalne i może przeciwdziałać otyłości [26]. L. rhamnosus poprawiał parametry wątrobowe u otyłych dzieci z zaburzeniami czynności wątroby, których stan zdrowia nie ulegał poprawie mimo zmiany czynników stylu życia [27].

Ponadto chronił myszy przed otyłością wywołaną dietą wysokotłuszczową i hamował insulinooporność [28].

Stosowanie L. rhamnosus w znacznym stopniu obniżyło poziom trójglicerydów i cholesterolu we krwi, zawartość tłuszczu w wątrobie oraz zmniejszyło ekspresję genów lipogennych i prozapalnych w wątrobie u myszy [29].

4. Pomocny w cukrzycy

W badaniu na modelu zwierzęcym L. rhamnosus działał przeciwcukrzycowo oraz antyhiperglikemiczne. Ponadto poprawiał tolerancję glukozy i zwiększał wrażliwość na insulinę [30].

5. Może być korzystny dla zdrowia wątroby

U dzieci z otyłością i niealkoholowym stłuszczeniem wątroby stosowanie L. rhamnosus pomogło przywrócić prawidłową czynność wątroby [31]. Szczep ten chronił również wątrobę przed szkodliwym wpływem alkoholu  [32, 33].

Także u myszy L. rhamnosus chronił przed niealkoholowym stłuszczeniem wątroby, zwiększając pożyteczne bakterie w jelicie cienkim i zmniejszając gromadzenie się tłuszczu w wątrobie oraz stężenia aminotransferazy alaninowej [34].

6. Wspiera zdrowie zębów

L. rhamnosus zmniejszał liczbę bakterii Streptococcus mutans, związanych z powstawaniem próchnicy [35]. Długotrwałe spożywanie mleka zawierającego L. rhamnosus ograniczało rozwój próchnicy u dzieci [36].

7. Pomaga wspierać odporność

W badaniu na modelu zwierzęcym L. rhamnosus aktywował humoralną i komórkową odpowiedź immunologiczną [37].

8. Działanie przeciwbakteryjne

Długoterminowa suplementacja L. rhamnosus ma wpływ na skład mikroflory jelitowej u dzieci i zmniejsza częstość dolegliwości żołądkowo-jelitowych po zastosowaniu antybiotyku, zapobiegając niektórym infekcjom bakteryjnym nawet do 3 lat po badaniu [38].

U myszy z obniżoną odpornością L. rhamnosus zwalczał zakażenie pneumokokami [39]. Z kolei u myszy z zapaleniem płuc podawanie L. rhamnosus znacząco poprawiło przeżycie [40]. L. rhamnosus prawdopodobnie może zwalczać patogenny szczep Salmonella enterica [41].

9. Pomaga zwalczać infekcje dróg oddechowych

Wcześniaki, którym podawano codziennie L. rhamnosus w ciągu pierwszego tygodnia po urodzeniu, znacznie rzadziej chorowały na infekcje dróg oddechowych wywołanych przez rinowirus w pierwszych 2 miesiącach życia [42].

Spożycie L. rhamnosus zmniejszyło występowanie chorób układu oddechowego u dzieci uczęszczających do ośrodków opieki dziennej [43].

Ponadto dzieci otrzymujące probiotyki L. rhamnosus miały krótszy czas trwania objawów infekcji dróg oddechowych niż dzieci z grupy kontrolnej [44].

Fermentowane mleko zawierające L. rhamnosus skutecznie zmniejszało ryzyko infekcji dróg oddechowych, które trwały dłużej niż trzy dni u hospitalizowanych dzieci [45].

Wykazano, że suplementacja L. rhamnosus chroni hospitalizowanych pacjentów przed zapaleniem płuc wywoływanym przez patogeny takie jak Pseudomonas aeruginosa [46].

U chorych na mukowiscydozę z zakażeniem P. aeruginosa długotrwałe stosowanie L. rhamnosus istotnie zmniejszyło częstość zaostrzeń zapalenia płuc [47].

10. Pomaga walczać wirusy

W badaniu na modelu zwierzęcym L. rhamnosus chronił przed zakażeniem wirusem grypy [48] i korzystnie modulował odpowiedź zapalną. Ponadto nieżywotny (zabity wysoką temperaturą) L. rhamnosus jest tak samo skuteczny, jak żywy szczep w korzystnym modulowaniu przeciwwirusowej odpowiedzi immunologicznej układu oddechowego [49].

L. rhamnosus zwiększa żywotność makrofagów eliminujących wirus opryszczki (HSV-1) [50]. Leczenie myszy L. rhamnosus znacznie zmniejszyło obciążenie wirusowym zapaleniem płuc i uszkodzenia tkanek po zakażeniu wirusem (RSV) [51]. Wysoka dawka L. rhamnosus wykazała działanie ochronne przeciwko infekcji rotawirusem u myszy [52].

11. Może zmniejszać stan zapalny

L. rhamnosus korzystnie reguluje równowagę między cytokinami pro-i przeciwzapalnymi w komórkach płuc [53]. L. rhamnosus łagodzi stany zapalne poprzez hamowanie wytwarzania prozapalnych cytokin u szczurów [54].

12. Może łagodzić astmę

W alergicznym zapaleniu dróg oddechowych u myszy L. rhamnosus działał przeciwzapalnie [55]. Doustna suplementacja L. rhamnosus zmniejsza nasilenie astmy alergicznej u myszy [56].

Reklama

Mikrobiom-Intercell® Sprawdź

BactoFlor ® 10/20 Sprawdź

BactoFlor ® Sprawdź

BactoFlor ® dla dzieci Sprawdź

13. Zwalcza alergie

Suplementacja L. rhamnosus wykazuje pozytywną odpowiedź kliniczną i immunologiczną u dzieci z alergicznym nieżytem nosa [57].

Podawanie L. rhamnosus we wczesnym okresie życia może odgrywać rolę w zapobieganiu alergii pokarmowej [58]. L. rhamnosus przyspiesza nabycie tolerancji na mleko krowie u niemowląt z alergią [59, 60], a także zmniejszył reakcję alergiczną na orzeszki ziemne u dzieci [61].

Podawanie L. rhamnosus w połączeniu z leczeniem prenatalnym matki (2-4 tygodnie) i poporodowym (6 miesięcy)
w rodzinach, w których występowało atopowe zapalenie skóry, znacznie zmniejszyło ryzyko pojawienia się zmian skórnych w wieku 2, 4 i 7 lat [62].

U dorosłych z nadwrażliwością na mleko L. rhamnosus zmniejsza immunologiczną odpowiedź zapalną [63]. Spożycie fermentowanego mleka zawierającego L. rhamnosus przez matki i potomstwo wykazało zmniejszenie fizycznych objawów alergicznych u nowonarodzonych myszy [64].

14. Pozytywnie wpływa na stan skóry

Suplementacja L. rhamnosus normalizuje ekspresję genów skóry biorących udział w sygnalizacji insuliny i poprawia wygląd skóry u dorosłych z trądzikiem [65].

15. L. rhamnosus zapobiega wypryskom skórnym

L. rhamnosus może zapobiegać rozwojowi wyprysków skórnych, a także reakcjom atopowym u niemowląt o podwyższonym ryzyku występowania tej choroby [66]. Dowiedziono, że częstość występowania wyprysku na skórze oraz nieżytu nosa była znacznie zmniejszona u dzieci przyjmujących L. rhamnosus [67].

16. Może zapobiegać atopowemu zapaleniu skóry

W jednym z badań L. rhamnosus skutecznie zmniejszał objawy atopowego zapalenia skóry po 8 tygodniach leczenia u dzieci w wieku 4-48 miesięcy [68]. Doustne stosowanie L. rhamnosus zapobiegało również rozwojowi atopowego zapalenia skóry u myszy, hamując wytwarzanie cytokin zapalnych [69].

17. Pomocny w ciąży

Dowiedziono, że suplementacja prenatalna L. rhamnosus zmienia skład mikroflory noworodka, promując korzystny profil mikroflory jelitowej zdominowany przez Bifidobacteria [70].

L. rhamnosus wpływał korzystnie na regulację odporności i odpowiedzi immunologiczne u matek i potomstwa. Ponadto niektóre korzyści z suplementacji L. rhamnosus w okresie prenatalnym mają efekty również po urodzeniu potomstwa, co sugeruje możliwy efekt programowania immunologicznego L. rhamnosus [71].

18. Pomaga zapobiegać zakażeniom układu moczowo-płciowego

Suplementacja probiotyczna L. rhamnosus jest przydatna w hamowaniu rozwoju bakterii, szczególnie po antybiotykoterapii [72]. Tabletki dopochwowe z L. rhamnosus okazały się niezawodnym, skutecznym i bezpiecznym leczeniem miejscowym w celu zmniejszenia częstości nawrotów bakteryjnego zapalenia pochwy. Nie zgłoszono żadnych skutków ubocznych [73].

19. Może niszczyć komórki raka

W jednym z badań na modelu komórkowym zarówno żywe, jak i uśmiercone bakterie L. rhamnosus niszczyły komórki rakowe [74]. Również na modelu komórkowym wykazano, że L. rhamnosus zabija ludzkie komórki gruczolakoraka szyjki macicy i jelita grubego [75].

Wykazano, że L. rhamnosus zmniejsza częstość nowotworów okrężnicy i zmian przedrakowych u zwierząt doświadczalnych, a także w komórkach ludzkich [76] i wykazuje działanie przeciwnowotworowe w zwierzęcych modelach raka pęcherza moczowego [77].

20. Może zmniejszyć uczucie bólu

W badaniu na szczurach L. rhamnosus osłabiał przewlekły ból trzewny i znacząco podnosił poziom serotoniny, noradrenaliny i dopaminy [78].

21. Może zmniejszać depresję

L. rhamnosus podawany szczurom przez 28 dni zmniejszał depresję [79].

22. Pomocny w stanach lękowych

U myszy L. rhamnosus zmniejszał zachowania lękowe [80].

23. Może poprawić zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

Zarówno 2-, jak i 4-tygodniowe wstępne leczenie L. rhamnosus osłabiło indukcję zachowania podobnego do OCD u myszy [81].

Źródła L. rhamnosus

L. rhamnosus to ludzki szczep probiotyczny. Najpierw został wyizolowany od dwóch zdrowych dorosłych, Sherwood Gorbach i Barry Goldwin, dlatego do jego nazwy dodano „GG” [82].

W związku z tym L. rhamnosus nie występuje naturalnie w żywności pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego. Zamiast tego należy go dodać podczas procesu fermentacji. Do pokarmów, których L. rhamnosus jest najczęściej dodawany, należą: jogurty, sery i sfermentowane rośliny strączkowe [83].

Suplementacja L. rhamnosus

L. rhamnosus jest bezpieczny i dobrze tolerowany u zdrowych osób dorosłych i nie wydaje się powodować działań niepożądanych u młodych i starszych osób [84, 85].

Nie powinny go jednak przyjmować osoby z obniżoną odpornością, ponieważ może to prowadzić do zakażeń bakteryjnych [86, 87].

Stosowanie probiotyków u pacjentów z niewydolnością narządów, upośledzeniem odporności i dysfunkcyjnymi mechanizmami bariery jelitowej może prowadzić do infekcji [88].

Przed rozpoczęciem suplementacji L. acidophilus lub innymi probiotykami, należy skonsultować się z lekarzem.

Osoby z poważnymi dolegliwościami powinny być pod kontrolą lekarza podczas ich stosowania, ponieważ mogą zwiększać ryzyko działań niepożądanych, w tym infekcji. Dotyczy to zwłaszcza ciężko chorych, osób po operacjach, z osłabionym układem odpornościowym, niemowląt i małych dzieci.

Autor: Paulina Żurek