Reynoutria multiflora – rdestowiec ostrokończysty

Poznaj właściwości i działanie rdestowca. Jak wpływa na ochronę zdrowia?

Reynoutria to wieloletni krzew z rodziny rdestowatych, chińska nazwa  He Shou Wu (czarnowłosy Pan He) (dawna nazwa łacińska: Polygoni multiflori oraz Fallopia japonica), znana również jako Fo-Ti. Jej nazwa wiąże się z tradycyjnym zastosowaniem reynoutrii jako rośliny zapobiegającej przedwczesnemu siwieniu włosów oraz procesom starzenia.

Zgodnie z pewną chińską legendą pan He był ciężko chorym sześćdziesięciolatkiem. Pewnego dnia przez przypadek nasz bohater zjadł korzeń reynoutrii, co sprawiło, że nagle poczuł znacznie lepiej. Od tego czasu regularnie sięgał po rdestowiec, co miało sprawić, że bardzo odmłodniał i odzyskał utracone siły witalne. W ten sposób pan He dożył wieku 132 lat i spłodził czwórkę dzieci. Tyle legendy.

Ojczyzną reynoutrii jest Japonia i Korea, skąd w XIX wieku do Europy sprowadził ją Bawarczyk, Phillip von Siebold, zapalony importer roślin egzotycznych [1]. Współcześnie krzewy rdestowca rozpowszechniły się na całym świecie, w tym również w Europie  i są obecnie uważane za roślinę inwazyjną [2]. Wcześniej w wielu krajach reunoutrię ceniono jako łatwy w uprawie miododajny krzew. Młode pędy i liście rdestowca są jadalne [3].

Rdestowiec ostrokończysty – właściwości w TCM

He Shou Wu (Polygoni multiflori radix) jest stosowane w ramach TCM od około VIII wieku n.e. i zgodnie z tradycją:

• Wzmacnia Yin nerek oraz wątroby, wspiera prawidłowe funkcjonowanie wątroby oraz odżywia Krew, dlatego jest wskazane w przypadku niedoboru Krwi, żółtawym zabarwieniu twarzy (związanym z niedokrwistością), szumów usznych (tinnitus), mroczków przed oczami, zawrotów głowy oraz problemów z ciśnieniem krwi
• Zapobiega przedwczesnemu siwieniu brody, oraz włosów
• Zapobiega nadmiernemu krwawieniu miesięcznemu, oraz nadmiernej produkcji wydzielin pochwowych
• Wspomaga regenerację organizmu po ciężkiej chorobie
• Nawilża jelita – wskazane przy zaparciach
• Wzmacnia mięśnie oraz ścięgna, wskazana przy sztywności mięśni oraz stawów, jak również przy zaburzeniach czucia.

W europejskim ziołolecznictwie rdestowiec wykorzystuje się również przy leczeniu [3]:

  • chorób skóry oraz gojeniu ran (okłady ze świeżo rozgniecionych liści rdestowca)
  • bólów stawów (w tym reumatycznych)
  • kuracjach odmładzających (anti-aging)

Rdestowiec ostrokończysty w badaniach klinicznych

1. Potencjalne działanie antyoksydacyjne oraz antykancerogenne

Kłącze rdestowca to bogate źródło polifenoli, w szczególności resweratrolu oraz katechin, a także polidatyny, emodyny oraz kemferolu i karotenoidów, substancji o udowodnionym klinicznie działaniu antyoksydacyjnym [4], [5].

W opublikowanym w 2019 roku przez renomowany magazyn „Molecules” artykule naukowym autorzy podkreślali silny potencjał antyoksydacyjny rdestowca, a zwłaszcza kombinacji zawartych w nim proantocyjanidin, resweratrolu oraz katechin w porównaniu z samym resweratrolem [6].

To właśnie z wysoką zawartością resweratrolu kojarzone są przypisywane rdestowcowi przez TCM właściwości anti-aging: resweratrol pełni bowiem rolę silnego aktywatora specjalnych enzymów z rodziny deacetylaz, które odpowiadają za inicjację procesów odnowy organizmu na poziomie mitochondrialnym oraz komórkowym za sprawą sirtuin [7].

Ze względu na zawartość resweratrolu, rdestowiec może wykazywać potencjalne działanie ochronne przed zawałem serca, udarem mózgu, jak również chorobami neurodegeneracyjnymi.

Na uwagę zasługuje również działanie antykancerogenne, jaki przypuszczalnie skrywa w sobie rdestowiec.  Jak wskazują wyniki opublikowanego w 2019 roku badania, rdestowiec i zawarte w nim substancje czynne pełnią funkcję silnego inhibitora ważnego enzymu, który uczestniczy w namnażaniu komórek rakowych (deaminazy adezynowej, ADA), co sugeruje zasadność prowadzenia dalszych badań nad działaniem przeciwrakowym rdestowca (w tym szczególnie przeciwko białaczce) [8].

2. Pomoc w zwalczaniu patogenów oraz stanów zapalnych

Infekcje H. Pylori są uznawane za jedną z przyczyn stanów zapalnych żołądka, a nawet nowotworów tego narządu. Zgodnie z wynikami badania z 2019 roku, fitoskładniki korzenia rdestowca wykazują silne działanie antybakteryjne wobec Helicobacter pylori [9].

Z kolei opublikowane w 2011 roku badanie wskazywało na skuteczne działanie przeciwzapalne emodyny – jednego ze składników aktywnych rdestowca [10].

Emodyna to substancja, której przypisuje się właściwości antynowotworowe oraz antyoksydacyjne, jednak warto pamiętać, iż przyjmowana w dużych dawkach i przez dłuższy czas jako izolowana substancja czynna, emodyna może mieć działanie toksyczne w stosunku do wątroby i nerek. Na szczęście w postaci naturalnej (czyli na przykład jako korzeń reynoutrii, emodyna wykazuje niską dostępność biologiczną) [11].

Zarówno w badaniach in vitro jak też w modelach zwierzęcych wyciąg z reynoutrii obniżał poziom tak istotnych substancji prozapalnych, jak TNF-alfa czy IL-1beta, osłabiając jednocześnie reakcję organizmu na prozapalne działanie białka c-reaktywnego (CRP) czy czynnika reumatoidalnego (stąd też prawdopodobna skuteczność tej rośliny w uśmierzaniu bólu mięśni i stawów) [12].

Na takie właściwości reynoutrii wskazywały również wyniki niewielkiego badania, jakie przeprowadzono w 2013 roku wśród koszykarzy (n=20), gdzie sześciotygodniowa suplementacja wyciągiem z rdestowca, standaryzowanym pod względem zawartości resweratrolu pozwoliła na istotne obniżenie ich poziomu TNF-alfa oraz IL-6 względem grupy kontrolnej [13].

Celowość pomocniczego zastosowania wyciągu z reynoutrii przy reumatoidalnym zapaleniu stawów potwierdziło badanie z 2011 roku [14].

Aktywne składniki rdestowca mogą przyczyniać się również do obniżenia poziomu prozapalnych prostaglandyn PGE [15].

3. Potencjalne ochronne działanie wobec układu sercowo-naczyniowego

Wśród najważniejszych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego należy wymienić hiperlipidemię, hipercholesterolemię oraz uszkodzenia kardiomiocytów w wyniku epizodów niedotlenienia i następującej po nich reperfuzji. W badaniach in vitro oraz na zwierzętach dowiedziono, iż obecne w rdestowcu substancje czynne takie jak polidatyna oraz resweratrol chronią serce i układ naczyniowy przed destruktywnym działaniem rodników tlenowych, oraz pozwalają na obniżenie poziomu „złego“ cholesterolu LDL, redukując jednocześnie ilość aldehydu malonowego w organizmie, który jest uważany za marker stresu oksydacyjnego. Ponadto polidatyna wykazuje zdolność pobudzania aktywności dysmutazy ponadtlenkowej – SOD, która pełni niezwykle ważną funkcję w ochronie organizmu przed atakami wolnych rodników tlenowych [16].

Obiecujące wyniki przyniosło też pewne badanie na szczurach, które sugerowało, iż zawarta w rdestowcu substancja czynna – polidatyna może skutecznie przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi oraz poziomu prozapalnego TNF-alfa, którego nadmiar jest kojarzony z oksydacyjnymi uszkodzeniami kardiomiocytów [17].

Ze względu na swój prozdrowotny potencjał rdestowiec został włączony do najnowszego (IX.) wydania Europejskiej Farmakopei (ang. European Pharmacopoeia ) [18].

Przeciwwskazania oraz skutki uboczne:
  • Ze względu na wysoką zawartość kwasu oksalowego, spożywanie jadalnych liści oraz młodych pędów rdestowca nie jest zalecane dla osób z dną moczanową
  • Reynoutria jest niewskazana dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, m.in. ze względu na działanie proestrogenne [19]
  • Z tego samego powodu suplementację rdestowca odradza się kobietom, które wykazują zwiększone ryzyko raka piersi, raka jajników, raka macicy lub endometriozy
  • Resweratrol wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, dlatego jeżeli przyjmujesz leki przeciwpłytkowe lub cierpisz z powodu zaburzeń krzepliwości krwi, suplementację rdestowca skonsultuj z lekarzem bądź doświadczonym terapeutą. To również przyczyna, dla której unikaj jednoczesnego przyjmowania rdestowca oraz aspiryny lub ibuprofenu
  • Z uwagi na działanie przeciwzakrzepowe rdestowca, zrezygnuj z niego na około 2 tygodnie przed i dwa tygodnie po planowanej operacji.

Autor: Sylwia Grodzicka

Bibliografia:

0:00
0:00