Stwardnienie rozsiane – nieoczywiste przyczyny i udział urazów kręgosłupa szyjnego

Jakie mogą być przyczyny stwardnienia rozsianego? Poznaj udział urazów odcinka szyjnego kręgosłupa oraz niedoborów witaminy D3.

Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba neurologiczna o wielu różnorodnych objawach. Wśród przyczyn jej powstawania na uwagę zasługują m.in. przebyte urazy odcinka szyjnego kręgosłupa. Interesujący jest także wpływ witaminy D na rozwój i przebieg SM. Warto wziąć pod uwagę te czynniki, poszukując odpowiedzi na pytanie, skąd bierze się stwardnienie rozsiane i uwzględnić badania poziomu mikroelementów w diagnostyce choroby. 1, 2

Początkowe objawy stwardnienia rozsianego

Pierwsze objawy stwardnienia rozsianego bywają nieoczywiste, przez co przysparzają wielu problemów diagnostycznych. Dzieje się tak dlatego, że dolegliwości charakterystyczne dla SM mogą być wywołane także innymi chorobami. Wśród symptomów zauważanych u pacjentów z SM najczęściej występują:

  • zaburzenia widzenia (związane m.in. z zapaleniem nerwu wzrokowego – często jest to objaw, który jako jeden z pierwszych rozpoczyna diagnostykę w kierunku stwardnienia rozsianego),
  • zawroty głowy,
  • mrowienia i drętwienia w obrębie kończyn, twarzy i tułowia,
  • bóle głowy,
  • osłabienie mięśni,
  • sztywność mięśniowa,
  • drżenia kończyn,
  • bóle stawów,
  • zmęczenie, osłabienie,
  • zaburzenia czucia powierzchownego oraz głębokiego,
  • zaburzenia koncentracji uwagi i pamięci. 4

Pojawienie się powyższych objawów powinno być omówione z lekarzem. Pierwszorazowe wystąpienie wymienionych dolegliwości należy skonsultować w trybie pilnym, gdyż mogą być one mylone np. z udarem mózgu. W takich sytuacjach ważna jest każda godzina, więc nie można zwlekać z udaniem się po pomoc.

Po wykluczeniu stanów nagłych i potwierdzeniu diagnozy SM, leczenie prowadzone jest przez lekarza neurologa. Specjalista dobierze odpowiednie leki, ale farmakologia w SM to nie wszystko. Istotne jest wszechstronne wsparcie pacjenta, jakie stanowią m.in. rehabilitacja i dobrze dobrana suplementacja.

Nieoczywiste przyczyny SM – czynniki ryzyka

Poszukując przyczyn stwardnienia rozsianego, można spotkać się z wieloma czynnikami ryzyka rozwoju choroby. Najczęściej po potwierdzeniu diagnozy SM w gabinetach lekarskich zadawane są pytania:

  • Co powoduje stwardnienie rozsiane?
  • Czy stwardnienie rozsiane jest genetyczne?

Oprócz uwarunkowań genetycznych i chorób wirusowych, które najczęściej są wymieniane jako podłoże SM, istnieje wiele innych czynników mających wpływ na ujawnienie się choroby.

Mniej znane przyczyny stwardnienia rozsianego to m.in.:

  • przebyte urazy odcinka szyjnego skutkujące niestabilnością stawów międzykręgowych,
  • palenie papierosów,
  • otyłość,
  • niedobór witaminy D,
  • aspekty środowiskowe i miejsce zamieszkania.

Czynniki te pokazują, że etiologia stwardnienia rozsianego jest złożona. Geneza SM obejmuje całokształt uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych sprzyjających wystąpieniu rzutów, a także mających wpływ na przebieg choroby i jakość życia pacjentów. 1, 2, 3

Poziom witaminy D w organizmie a rozwój SM

Witamina D odgrywa ważną rolę w blokowaniu cytokin prozapalnych. Ma to duże znaczenie u osób z ryzykiem rozwoju stwardnienia rozsianego, jak i u chorych z już rozpoznanym SM (suplementacja witaminy D stosowana jest w takich przypadkach jako wspomaganie leczenia).

Prawidłowy poziom witaminy D w organizmie ma korzystny wpływ na tolerancję własnego układu odpornościowego u pacjentów ze schorzeniami autoimmunologicznymi (do których należy m.in. SM). Zaleca się, aby stężenie witaminy D we krwi u osób ze stwardnieniem rozsianym wynosiło 80 – 150 nmol/l. Wiąże się to często z koniecznością prawidłowo prowadzonej suplementacji. Zalecana dawka witaminy D podawana w postaci suplementów dla pacjentów z SM to najczęściej 2000 – 4000 IE. 1, 2

Stwardnienie rozsiane a zapalenie poprzeczne rdzenia kręgowego

Zapalenie poprzeczne rdzenia kręgowego, zwłaszcza w postaci częściowej, jest jednym z czynników ryzyka rozwoju SM. U niektórych pacjentów jest to także jeden z pierwszych objawów stwardnienia rozsianego. W przebiegu zapalenia rdzenia kręgowego dochodzi do uszkodzenia osłonek mielinowych nerwów. To z kolei skutkuje zaburzeniami czuciowymi i ruchowymi. Należy tu także zaznaczyć rdzeniową postać SM. W tym przypadku ważne jest odpowiednie pokierowanie diagnostyką, z uwzględnieniem badania składu płynu mózgowo-rdzeniowego. 4

Udział urazów kręgosłupa szyjnego w rozwoju stwardnienia rozsianego

Urazy odcinka szyjnego mogą prowadzić do jego niestabilności, co z kolei wiąże się z zaburzeniem obiegu płynu mózgowo-rdzeniowego (w pozycji siedzącej). W swoich badaniach doktor B. Kukliński wskazuje, że niestabilność szyjną ze stwardnieniem rozsianym łączy też zapalenie nerwu wzrokowego. Jest ono objawem towarzyszącym obu tym jednostkom chorobowym. Co więcej, doktor B. Kukliński dodaje:

„Wielu pacjentów z MS przed ujawnieniem się choroby doznało licznych urazów obszaru stawu szyjnego. Z naszego punktu widzenia obrażenia tego rodzaju mogą wywoływać stwardnienie rozsiane na skutek procesów związanych z niedokrwieniem oraz reperfuzją”. 1

Uwarunkowania genetyczne jako przyczyny stwardnienia rozsianego

Stwardnienie rozsiane to choroba, którą można dziedziczyć genetycznie. Częściej jest to dziedziczenie ze strony matki. Dlatego osoby, u których w rodzinie występuje przypadek SM, powinny regularnie kontrolować stan zdrowia i szybko zareagować w przypadku pojawienia się pierwszych objawów rzutu stwardnienia rozsianego. 1, 2

Podsumowując, stwardnienie rozsiane to schorzenie o wielu nieoczywistych przyczynach i powiązaniach. Dlatego w diagnostyce należy wziąć pod uwagę czynniki genetyczne i środowiskowe, a także zbadać stężenie wskaźników biochemicznych mających wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego. Ważny jest także wywiad dotyczący przebytych urazów odcinka szyjnego i zbadanie pacjenta w kierunku niestabilności szyjnej (ocena wydolności mięśni i więzadeł stabilizujących odcinek szyjny kręgosłupa).

W zapobieganiu, jak i w leczeniu stwardnienia rozsianego warto pamiętać o prawidłowej suplementacji (w tym witaminy D – szczególnie ważnej dla ujawnienia się i przebiegu SM). Należy dostarczać organizmowi także magnezu, potasu, cynku, lecytyny, witamin z grupy B i kwasu foliowego. Ważna jest także zbilansowana dieta, z uwzględnieniem kwasów omega-3 i selenu. 1

Zachowanie równowagi biochemicznej, ochrona mitochondriów, szybka diagnostyka i prawidłowe leczenie to szansa na poprawę stanu zdrowia, jak i prewencję kolejnych rzutów choroby. 1

Bibliografia:

0:00
0:00