Fenyloalanina – 6 najważniejszych zalet

Fenyloalanina należy do aminokwasów i występuje w wielu produktach spożywczych. Jest niezbędna dla kilku ważnych aspektów zdrowia i odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego wzrostu i regulacji nastroju. Fenyloalanina posiada szereg korzyści, jednak powinna być stosowana w określonych przypadkach. Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się, czy jest odpowiednia dla Ciebie.

Co to jest fenyloalanina?

Fenyloalanina jest aminokwasem, który buduje białka, neuroprzekaźniki, hormony i inne ważne związki dla organizmu. Nie możemy wytwarzać fenyloalaniny, co czyni ją niezbędnym aminokwasem, który musimy pozyskiwać z pożywienia.^1,2

W suplementach diety występuje w różnych formach i różni się mechanizmami działania oraz wpływem na organizm.

Budowa fenyloalaniny

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Fenyloalanina

Fenyloalanina może występować w 2 różnych formach, L- i D-fenyloalaninę, które są „lustrzanymi odbiciami” o tej samej strukturze³. Spośród nich to L-fenyloalanina jest aktywną formą występującą naturalnie w produktach spożywczych. Ta forma używana jest do wytwarzania białek i innych cząsteczek^4,5.

D-fenyloalanina jest postacią syntetyczną wytworzoną sztucznie. W organizmie jest częściowo przekształcana w formę L, ale ma również pewne określone właściwości zdrowotne^6,7.

Zalety

• Pomocna w depresji.
• Wspiera redukcję masy ciała.
• Może zmniejszać ból.
• Może pomóc w uzależnieniu od substancji.

Wady

• Niewskazana dla osób z fenyloketonurią.
• Może wywoływać nudności.

Fenyloalanina – źródła w żywności

Większość produktów bogatych w białko zawiera fenyloalaninę. Należą do nich⁸:

• jajka,
• mleko i produkty mleczne,
• rośliny strączkowe (fasola i orzeszki ziemne),
• nasiona słonecznika i sezamu,
• czerwone mięso i drób,
• ryby.

Jedzenie różnorodnych źródeł białka zapewnia optymalne spożycie fenyloalaniny.

Osoby z fenyloketonurią – wrodzonym zaburzeniem metabolicznym (PKU) powinny unikać wszelkich pokarmów i suplementów bogatych w fenyloalaninę⁹.

Reklama

Adrenal-Intercell® Sprawdź

Arginin-Intercell® Sprawdź

Mito Taurin Sprawdź

L-karnityna MSE Sprawdź

Korzyści zdrowotne

L-fenyloalanina wraz z innymi aminokwasami buduje białka, które wspierają strukturę i funkcje całego ciała.

Dodatkowe korzyści z L-fenyloalaniny wynikają z jej przekształcania w inny aminokwas, tyrozynę, która z kolei służy do tworzenia kolejnych związków^10,11:

• hormonu tarczycy – tyroksyny,
• neuroprzekaźników i hormonów nadnerczy: dopaminy, epinefryny i noradrenaliny,
• pigmentu skóry – melaniny.

Przyspiesza także uwalnianie CCK, hormonu stymulującego apetyt¹².

Dzięki tak szerokiej roli w wielu procesach L-fenyloalanina może wpływać na zdrowie psychiczne, funkcje poznawcze, wygląd skóry, kontrolę wagi i wiele innych. Z kolei D-fenyloalanina zwalcza stany zapalne i hamuje działanie enzymu, który rozkłada naturalne opioidy. Te związki kontrolują ból, nastrój i odczuwanie przyjemności^13,14.

1. Może pomagać w depresji

L-fenyloalanina umożliwia produkcję neuroprzekaźników takich jak dopamina i noradrenalina, które wpływają na poprawę nastroju. Niski poziom tych neuroprzekaźników występuje w depresji i odpowiada za jej objawy^16,17.

Dieta uboga w aminokwasy fenyloalaninę i tyrozynę może powodować zaburzenia nastroju. Według badań klinicznych aminokwasy te mogą pomóc w łagodnej i umiarkowanej depresji^17,18. W jednym z badań klinicznych z udziałem 155 pacjentów z depresją, połączenie L-fenyloalaniny (250 mg na dobę) i standardowego leczenia przyniosło korzyści u 80–90% osób¹⁹.

Pacjenci z depresją zazwyczaj mają niższe poziomy fenyloalaniny we krwi i moczu niż osoby zdrowe. W jednym z badań suplementacja L-fenyloalaniną poprawiła nastrój u 31 z 40 pacjentów²⁰.

2. Wspomaga leczenie bielactwa

Bielactwo jest przewlekłą chorobą skóry, w której komórki odpowiedzialne za pigmentację – melanocyty, ulegają zniszczeniu. W rezultacie spada zawartość barwnika melaniny, powodując pojawienie się białych plam²¹. L-fenyloalanina, która przekształcana jest w melaninę działa jako naturalny środek na bielactwo²².

W badaniu z udziałem 70 pacjentów z bielactwem podanie L-fenyloalaniny miejscowo (10% żelu) i doustnie (100 mg / kg dziennie) pozwoliło odzyskać kolor skóry u 90% pacjentów stosujących standardowe leczenie światłem UV i lekami²³. Połączenie kremów i suplementów fenyloalaniny z terapią UV potwierdziło korzystne działanie tego aminokwasu w badaniach z udziałem ponad 270 pacjentów z bielactwem^24,25,26.

3. Wspiera odchudzanie

Badanie na grupie ponad 300 otyłych dorosłych dowiodło, że suplementacja L-fenyloalaniny znacznie zmniejszała tkankę tłuszczową na brzuchu w połączeniu z ćwiczeniami i dietą, ale nie spowodowała redukcji ogólnej masy ciała^27,28. Do wyniku prawdopodobnie przyczyniły się także inne suplementowane składniki takie jak: chrom, arginina i inulina.

W badaniach z udziałem 52 kobiet wysokie dawki L-fenyloalaniny (10 g) zmniejszyły spożycie pokarmu o 11-15%. Efekty zależały od nawyków żywieniowych i fazy cyklu miesiączkowego. Kobiety w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego mogą lepiej reagować na hamowanie apetytu, jednak konieczne są dalsze badania w tym kierunku^29,30,31,32.

Suplementacja L-fenyloalaniną (3 g) przed ćwiczeniami pomagała w spalaniu tkanki tłuszczowej u 6 badanych^33,34.

4. Może zmniejszać ból

D-fenyloalanina wzmacnia naturalne opioidy, beta-endorfiny i enkefaliny, które odgrywają kluczową rolę w leczeniu bólu³⁵. Niektórzy lekarze łączą stosowanie L-fenyloalaniny z alternatywnym leczeniem bólu prądami elektromagnetycznymi (takimi jak ICES), dietą (wysokobiałkową) i innymi aminokwasami oraz technikami medytacji / relaksacji.

W jednym badaniu z udziałem 56 pacjentów, po ekstrakcji zęba, suplementacja D-fenyloalaniny (4 g) zwiększyła efekty znieczulenia akupunkturą o 35%. Zapewniła także 26% poprawę bólu w innym badaniu u 30 pacjentów z bólem dolnej części pleców³⁶.

Suplementacja fenyloalaniny nie przyniosła jednak znaczących korzyści w badaniu u 30 osób z przewlekłym bólem. Również badanie na zwierzętach wykazało nieznaczny efekt redukcji bólu^37,38.

5. Może zwalczać uzależnienie od substancji

Naturalne substancje opioidowe w organizmie blokują sygnały bólu, regulują mechanizm nagradzania w mózgu, który sprawia, że ​​pewne rzeczy odczuwamy jako przyjemne³⁹. Ludzie uzależnieni od syntetycznych opioidów i leków mają stłumione mechanizmy działania naturalnych opioidów. Dlatego rezygnując z substancji, które wywołały ich uzależnienie, pojawiają się różne objawy odstawienia. Fenyloalanina może wzmacniać działanie naturalnych opioidów, zmniejszając w ten sposób potrzebę stosowania silniejszych czynników czy sztucznych substancji. Mechanizm ten może być nawet przydatny u osób poddawanych odstawieniu leków opioidowych, co stanowi ogromne wyzwanie przy terapii przewlekłego bólu^40,41.

W badaniu na grupie 20 osób zmagających się z odstawieniem alkoholu suplementacja D-fenyloalaniną 5-HTP i glutaminą znacznie zmniejszyła objawy psychiczne i stres⁴². Efekt ten był prawdopodobnie spowodowany zwiększeniem poziomu dopaminy i enkefalin w mózgu.

6. Może pomóc w zaburzeniach uwagi

L-fenyloalanina pomaga w tworzeniu dopaminy, która odgrywa istotną rolę w utrzymaniu prawidłowej koncentracji. Niski poziom dopaminy może wywoływać objawy ADHD⁴³. Dzieci chore na ADHD miały znacznie niższy poziom fenyloalaniny we krwi i moczu⁴⁴. Zastosowanie suplementacji fenyloalaniny w formie L i D u 19 dorosłych z ADD (1200 mg na dobę przez 2 tygodnie) łagodziło objawy, takie jak gniew i niepokój. Jednak 3 miesiące po zakończeniu badania zniknęły korzystne efekty⁴⁵.

Szeroka metaanaliza badań klinicznych nie wykazała istotnych korzyści ze stosowania fenyloalaniny w ADHD.⁴⁶

Skutki uboczne i bezpieczeństwo, interakcje z lekami

Wszystkie postacie suplementów fenyloalaniny okazały się bezpieczne w badaniach klinicznych i nie powodowały znaczących skutków ubocznych. Zdarzało się jednak, że wyższe dawki L-fenyloalaniny powodowały nudności^{47,48,49,50,51}.

Według FDA L-fenyloalanina jest „ogólnie uznawana za bezpieczną” w żywności i suplementach⁵². Jednak istnieją pewne sytuacje, w których należy zachować ostrożność.

Ryzyko cukrzycy

Wśród ponad 1600 młodych dorosłych zwiększone spożycie aminokwasów aromatycznych i rozgałęzionych (fenyloalaniny, tyrozyny, leucyny, izoleucyny i waliny) wiązało się z opornością na insulinę i wyższym ryzykiem cukrzycy. Obserwowany związek był silniejszy u mężczyzn⁵³.

Wpływ na ciśnienie krwi

Istnieje pewne ryzyko wpływu fenyloalaniny na podniesienie ciśnienia krwi, jednak badania wykazują niejednoznaczne rezultaty. Badanie z udziałem ponad 4 tys. pacjentów wykazało związek między zwiększonym spożyciem fenyloalaniny a wysokim ciśnieniem krwi⁵⁴. Również w jednym badaniu na szczurach fenyloalanina nieznacznie podwyższyła ciśnienie krwi.⁵⁵

Jednak żadne badania kliniczne nie potwierdziły tego efektu. Fenyloalanina obniżyła nawet ciśnienie krwi i chroniła naczynia krwionośne w wielu badaniach na modelach zwierzęcych^56,57,58,59.

Fenyloketonuria

Osoby z rzadkim wrodzonym zaburzeniem metabolicznym – fenyloketonurią (PKU) – nie są w stanie właściwie metabolizować fenyloalaniny. Zaburzenie to jest spowodowane brakiem enzymu – hydroksylazy fenyloalaniny (PAH), który przekształca fenyloalaninę w tyrozynę. Niedobór PAH jest łagodniejszą postacią, w której pacjenci mogą metabolizować niewielkie ilości fenyloalaniny⁶⁰. W konsekwencji choroby, fenyloalanina gromadzi się w organizmie, powodując uszkodzenia mózgu i upośledzenie funkcji poznawczych^61,62,63.

Osoby chore na fenyloketonurię powinny przestrzegać specjalnej diety niskobiałkowej, ograniczającej spożycie fenyloalaniny również z suplementów.⁶⁴ Należy zachować uwagę w przypadku produktów z aspartamem. To sztuczny środek słodzący zawierający fenyloalaninę. Występuje powszechnie w produktach bez cukru, dietetycznych, gumach do żucia.

Interakcje z lekami

Fenyloalanina wchodzi w interakcje z L-DOPA, lekiem stosowanym w chorobie Parkinsona. Utrudnia transport L-DOPA do mózgu, co może powodować zmiany w odpowiedzi na leczenie⁶⁵.

Suplementacja L-fenyloalaniny

Zarówno L-, jak i D-fenyloalanina zwykle występują w dawkach 500 mg. Dostępna jest również w formie proszku.

Suplementy fenyloalaniny nie zostały zatwierdzone przez Agencję Żywności i Leków (FDA) do użytku medycznego. Warto skonsultować jej suplementację z lekarzem.

Autor: Paulina Żurek