Jod w radioterapii i raku

Jod jest fizjologicznie potrzebny w naszym organizmie. Jego rola w funkcjonowaniu tarczycy jest dobrze znana i ma duże znaczenie w literaturze. Natomiast sugerują się coraz częściej jego rolę jako środka przeciwnowotworowego. Przedstawiamy potencjalną rolę jodu w zapobieganiu rozwoju raka oraz ochronne działanie w radioterapii.

Molekularne działanie jodu, jak również bieżące dowody epidemiologiczne, wskazują na jego prawdopodobną rolę w zapobieganiu nowotworom poprzez działanie przeciwutleniające, i przeciwzapalne. Jest to szczególnie widoczne w przypadku raka żołądka i piersi, ale może być istotne w przypadku wielu innych rodzajów, które nie zostały jeszcze zbadane.

Dotychczasowe dane wyjaśniające rolę jodu w zapobieganiu nowotworom są jedynie wstępnymi badania nad jego potencjalnym zastosowaniem terapeutycznym w przyszłości. Nie należy interpretować suplementacji jodem jako działanie przeciwnowotworowe.

Jod – działanie przeciwutleniające

Jod występuje w każdej tkance ciała [1].

Wykazano, że jod korzystnie wpływa na status przeciwutleniacza w ludzkiej surowicy [2].  Może działać jako donor elektronów, tłumiące wolne rodniki np. rodniki hydroksylowe. Może również działać pośrednio poprzez jodowanie aminokwasów (tj. tyrozyny i histydyny) lub kwasów tłuszczowych (kwasu arachidonowego), przez co zmniejsza prawdopodobieństwo ich utlenienia [3].

Jod a rak

Badania wykazały, że niedobory jodu nie powodują bezpośrednio raka tarczycy, ale może promować jego rozwój i jest związany z bardziej agresywnymi rodzajami raka tarczycy [4].

Pojawia się coraz więcej doniesień, że ​​niedobór lub nadmiar jodu może być związany nie tylko z rakiem tarczycy, ale także z rakiem żołądka i piersi [5, 6].

Ponieważ zarówno tarczyca, jak i żołądek oraz piersi pochodzą z komórek, które aktywnie pobierają jod w trakcie rozwoju, prawdopodobnie te narządy są najbardziej narażone na konsekwencje niedoboru jodu. Teorię tę potwierdzają badania statystyczne i immunologiczne [5, 6].

Oprócz funkcji związanych z działaniem hormonów tarczycy jod może również sprzyjać śmierci komórek i chronić komórki przed uszkodzeniem spowodowanym przez reaktywne formy tlenu [7, 8].

Dodatek jodu (I2) do kultur komórkowych różnych typów raka prostaty powoduje śmierć komórek i blokuje ich wzrost [9, 10].

Jod zapobiega także utlenianiu substancji tłuszczowych, co czyni go potencjalną substancją do ochronny błon komórkowych przed rozwojem raka, szczególnie w skórze [11].

Badanie przeprowadzone w Korei Południowej wykazało, że jedzenie gim (gatunek glonów) wiązało się z niższym odsetkiem raka piersi [12].

Dodanie 0,1% jodku lub jodu do leczenia szczurów z rakiem piersi prowadzi do śmierci komórek rakowych [13].

Reklama

QuinoMit® Q10 Fluid – Ubichinol MSE Sprawdź

Witamina C MSE matrix Sprawdź

Adrenal-Intercell® Sprawdź

Mito Stress Balance Sprawdź

Jod radioaktywny

Jod radioaktywny jest często stosowany w leczeniu pacjentów po operacjach kilku rodzajów raka tarczycy. Zwykle stosuje się izotop o nazwie I131. Jednak u zdrowych osób nadmierne narażenie na jod radioaktywny może powodować guzki tarczycy i raka [14].

W badaniu na modelu zwierzęcym badano połączenie jodu radioaktywnego i komórek macierzystych jako wspomaganie leczenia raka prostaty z przerzutami [15].

Należy zauważyć, że terapia jodem radioaktywnym może mieć znaczące skutki uboczne, a nawet przyczyniać się do rozwoju białaczki [16].

Jod i ochrona przed promieniowaniem

Od dawna wiadomo, że spożycie jodku potasu (KI) stosuje się w przypadkach skażenia lub „wycieku” radioaktywnego jodu do środowiska [18, 17].

Według WHO po przypadkowej ekspozycji na promieniowanie jest wysoce zalecana suplementacja jodku potasu. Chroni przez około 24 godziny i należy go przyjmować codziennie, aż zniknie ryzyko narażenia [19].

Jodek potasu nie powinien być stosowany jako środek zapobiegawczy, jeśli nie nastąpiło narażenie na promieniowanie. Ponadto nie jest skuteczny wobec ogólnego promieniowania z innych źródeł [20].

Naturalny jod konkuruje z jodem radioaktywnym, więc komórki pobierają go w pierwszej kolejności [21].

Dodatek jodu do hodowli komórek tarczycy po napromieniowaniu nie tylko zwiększa ich szanse na przeżycie, ale także zapobiega niszczeniu materiału genetycznego wewnątrz komórek [21].

Sugeruje się, że jod eliminuje niebezpieczne typy cząsteczek generowanych przez napromienianie, które mogą potencjalnie uszkodzić DNA [21].

W przypadku ekspozycji na promieniowanie osoby z wolem i innymi zaburzeniami spowodowanymi niedoborem jodu są jeszcze bardziej narażone na powikłania [22].

Należy jednak zauważyć, że metaanaliza badań nie znalazła wystarczających dowodów na to, że spożycie jodku potasu po ekspozycji na jod radioaktywny może zapobiec rakowi tarczycy [23].

Dezynfekcja ran

Roztwór jodu jest szeroko stosowany do dezynfekcji skaleczeń i małych ran.

W niektórych przypadkach roztwory jodu lepiej zwalczają bakterie niż antybiotyki – głównie dlatego, że bakterie rozwijają oporność na antybiotyki [24, 25, 26].

Roztwór jodu stosuje się również do dezynfekcji narzędzi chirurgicznych i zapobiegania infekcjom podczas operacji [27, 28].