Rak jelita grubego wymaga odpowiedniego podejścia dietetycznego. Dieta powinna być bardzo odżywcza, a jednocześnie lekkostrawna i na bieżąco modyfikowana w zależności od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, występowania dolegliwości, a także chorób współistniejących. Należy również wziąć pod uwagę sposób leczenia pacjenta. Inne zalecenia dietetyczne są tuż przed operacją, inne po operacji, dieta ulega także modyfikacji w czasie chemioterapii i radioterapii. Niestety w przypadku nowotworów przewodu pokarmowego często dochodzi do kacheksji, ze względu na zmniejszenie ilości przyjmowanych posiłków. Jest to związane ze zmianami metabolicznymi w organizmie, które zachodzą pod wpływem panującego stanu zapalnego oraz dolegliwościami pojawiającymi się w trakcie leczenia (nudności, biegunki, zaparcia, wymioty, brak apetytu).
Dlatego ogromne znaczenie ma zadbanie o podaż odpowiednich składników odżywczych, łagodzenie dolegliwości bólowych, zapobieganie biegunkom czy zaparciom, a także wprowadzenie produktów o wysokim potencjale przeciwzapalnym. Należy także uwzględnić stan wątroby, ponieważ zdarzają się przerzuty na wątrobie i wtedy dieta wymaga dalszych modyfikacji.
Dieta przy raku jelita grubego — ogólne zasady odżywiania przy nowotworach jelita
Podstawowymi zasadami są: zapobieganie niedożywieniu, odbudowa masy mięśniowej, poprawa trawienia i wchłaniania, uszczelnienie bariery jelitowej, odbudowa flory bakteryjnej i reagowanie na bieżąco na dolegliwości związane z agresywnym leczeniem. Dieta powinna być kolorowa, bogata w związki aktywne, o niskim indeksie glikemicznym, lekkostrawna i przeciwzapalna, dobrana indywidualnie z uwzględnieniem chorób współistniejących, a także alergii i nietolerancji pokarmowych. W przypadku każdego nowotworu ważne jest, aby produkty spożywane przez pacjenta były wysokiej jakości, czyli jak najmniej przetworzone, bogate w makroskładniki, a także minerały i witaminy. Dieta powinna być „czysta” z dobrym składem – nieprzetworzona, bez dodatków chemicznych, a produkty naturalnego pochodzenia. Niski ładunek glikemiczny potraw będzie zapobiegać nagłemu wzrostowi glukozy we krwi, a co za tym idzie nagłym wyrzutom insuliny i pobudzania insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF1, który może działać prozapalnie. Potrawy powinny być lekkostrawne. Należy unikać smażenia, grillowania na rzecz duszenia potraw, pieczenia, gotowania na parze czy w wolnowarze. Czasami potrawy wymagają rozdrobnienia czy zblendowania. Jeśli chodzi o przyprawy, wskazane jest unikanie soli na rzecz delikatnych ziół. Należy wyeliminować przyprawy ostre czy drażniące jelito, a także zbyt intensywne w smaku i odznaczające się mocnym zapachem. Bezwzględnie należy wyeliminować alkohol, a kawę ograniczyć, ponieważ pomimo działania antyoksydacyjnego, podrażnia ona jelita i może nasilać biegunki. Ważna jest także regularność posiłków, które powinny być mniejsze. Jednocześnie, aby zapewnić sobie podaż odpowiedniej ilości kilokalorii, powinno być ich więcej od 6 czasami nawet do 8-10 posiłków dziennie, z jednoczesnym zachowaniem odstępów pomiędzy posiłkami, aby układ pokarmowy miał czas zregenerować się. Pomiędzy posiłkami należy zachować odstęp około 3 godzin i nie podjadać. Potrawy powinny być spożywane w spokoju i dokładnie przeżuwane. Jeden kęs należy przeżuć około 20 razy, tak aby wstępna obróbka pokarmu w jamie ustnej zapewniła jelitom lepszy dostęp do składników aktywnych. Niestety błona śluzowa żołądka oraz jelit po chemioterapii jest często mocno osłabiona i uszkodzona, co wpływa na pogorszenie trawienia i wchłaniania substancji odżywczych. Dlatego tak ważne jest, aby posiłków nie popijać kawą czy herbatą. Substancje aktywne w nich zawarte będą wiązać cenne minerały i witaminy, a to utrudni odżywianie i regenerację komórek oraz całego organizmu. Pomiędzy posiłkami należy pić tylko wodę mineralną niegazowaną oraz napary poprawiające trawienie, np. koper włoski, miętę, melisę czy rumianek. Niestety nie każdy pacjent je dobrze toleruje i należy obserwować swój organizm i zawsze oddzielać picie ziół od czasu przyjmowania leków czy suplementów, aby nie weszły z nimi w interakcje. Mięso powinno pochodzić z chowu bez antybiotyków oraz hormonów. Ryby czy ewentualnie owoce morza z pewnego źródła – bez metali ciężkich. Najlepiej z połowów z czystych wód, niehodowlane.
Dieta przy raku jelit grubego — produkty niewskazane
Produkty, które należy wyeliminować, to przede wszystkim produkty przetworzone o wysokim indeksie glikemicznym, działające prozapalnie oraz podrażniające jelita i wywołujące wzdęcia. Oczywiście dieta eliminacyjna wymaga znalezienia odpowiednich zamienników, aby nie pozbywać się odpowiednich makroskładników i wzbogacić je o mikroskładniki.
- Należy bezwzględnie wyeliminować alkohol oraz przetworzone czerwone mięso. Mięso można spożywać, ale należy zadbać o jego jakość. Powinno być to raczej białe mięso z chowu bez antybiotyków i hormonów, takie jak: kurczak, przepiórka, indyk. W niedokrwistości wskazana jest także wątróbka dobrej jakości, czasami jagnięcina, cielęcina czy królik. Niemniej jednak mięso w dużych ilościach nie jest wskazane i należy ograniczyć je do 300-500 g w tygodniu.
- Metabolizm guzów złośliwych jest w dużej mierze uzależniony od spożycia glukozy. Przy podaniu produktów o wysokim indeksie glikemicznym poziom glukozy natychmiast rośnie, co wiąże się z wyrzutem insuliny pozwalającej glukozie wniknąć do komórek. Nagłemu wydzielaniu insuliny towarzyszy uwolnienie insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1, którego zadaniem jest stymulowanie wzrostu komórek. W ten sposób cukier staje się „pożywieniem” dla komórek nowotworowych. Ponadto insulina oraz czynnik IGF-1 podsycają procesy zapalne, a to dodatkowo stymuluje wzrost guza. W trakcie choroby istotne jest uregulowanie gospodarki glukozowo – insulinowej. Można wprowadzić zdrowe zamienniki. Ładunek glikemiczny całej potrawy można obniżyć, dodając porcję dobrej jakości białka, orzechy (nie zawsze są dobrze tolerowane po operacji), oliwę z oliwek czy kiszonki (w tym przypadku raczej tylko takie, które nie będą powodować wzdęć). Węglowodany złożone, czyli kasze, warzywa, produkty pełnoziarniste należy wprowadzać ostrożnie, małymi porcjami, ponieważ nadmierna podaż błonnika może podrażniać jelito i nasilać biegunki. Owoce są źródłem pełnowartościowego błonnika oraz dostarczają organizmowi cennych witamin, składników mineralnych i polifenoli o charakterze antynowotworowym. Ważne jest jednak, aby wybierać sezonowe i o niskim indeksie glikemicznym. Rekomenduję owoce jagodowe w dużych ilościach (można także korzystać z mrożonek).
- Ostre przyprawy, produkty w occie, które będą podrażniać jelita i uszkadzać nadwyrężoną śluzówkę należy zastąpić delikatnymi ziołami suszonymi oraz świeżymi.
- Wzdymające produkty i warzywa: woda gazowana, napoje gazowane kolorowe, coca-cola, jaja na twardo, śledzie i sardynki w oleju lub pomidorach, cebula, por, brukselka, groch, brokuł (w zależności od tolerancji), soczewica, kiszona kapusta, brukselka, szparagi, czosnek.
- Produkty zawierające konserwanty, gotowe wędliny, produkty z puszek, gotowe sosy, konserwy.
- Sery pleśniowe czy żółte należy zastąpić twarogami krowimi bio, a najlepiej wprowadzić produkty kozie i owcze.
- Należy uważać na produkty bardzo tłuste takie jak smalec, śmietana, margaryny, które są wysoko przetworzone. Lepszym wyborem będzie masło i oczywiście rekomendowane są oleje roślinne nierafinowane z pierwszego tłoczenia.
- Drożdżówki, batony, słodycze, chipsy, ciasta kupowane w sklepach, orzeszki solone i inne słone przekąski.
Rak jelita grubego — odżywianie w czasie chemioterapii
W czasie chemioterapii posiłki powinny być odżywcze i ciepłe (ale nie gorące), ponieważ organizm jest wychłodzony. Ważne jest, aby były świeże. Należy uważać na pleśnie. Jeśli owoc jest nadgniły, nie można go spożywać nawet po odkrojeniu zepsutej części – grzyb zdążył się rozprzestrzenić po całym produkcie. W trakcie chemioterapii nie spożywaj cytrusów, ponieważ mogą nasilać działanie leków, powodować wzmocnienie skutków ubocznych. Należy uważać także na owoc granatu. Jeśli u pacjenta jest założony port, należy uważać na produkty z wysoką zawartością witaminy K.
Jeśli pojawią się biegunki lub zaparcia, należy je łagodzić przez podaż odpowiednich składników odżywczych, naparów czy suplementów, bądź leków. Jeśli chodzi o suplementy i leki, nie powinno się ich dobierać na własną rękę, a doradzić się specjalisty lekarza oraz dietetyka klinicznego. Doraźnie przy wystąpieniu zaparć można podawać pacjentowi ciepłe soki owocowe z gruszek lub śliwek, sok pomidorowy czy z kapusty kiszonej, wodę mineralną bogatą w magnez, herbatkę z kopru włoskiego czy przed snem łyżkę oliwy z oliwek lub oleju lnianego. Wskazane są również jogurty bio ze śliwkami kalifornijskimi z dodatkiem otrąb owsianych. W trakcie biegunek należy pić duże ilości wody i uzupełniać elektrolity. Zaleca się ograniczenie produktów surowych. Potrawy powinny mieć temperaturę pokojową. Owoce i warzywa należy dokładnie myć, obierać ze skórki oraz pozbywać się pestek. Napojem wspomagającym przy biegunkach może być czarna mocna herbata, napary z nagietka i lipy, napar z czarnych jagód.
W trakcie chemioterapii często pacjent ma obniżony apetyt i mogą wystąpić nudności. Wtedy zaleca się spożywanie bardzo małych odżywczych porcji, ale o delikatnym smaku i zapachu. Potrawy zbyt gorące, o intensywnym zapachu mogą nasilać nudności. Przy nudnościach może pomóc napar z imbiru, woda z dodatkiem mięty czy cytryny lub ssanie kostek lodu, lub mrożonych owoców. Na pobudzenie apetytu można wprowadzić napar z kopru włoskiego czy kolendry siewnej. Najważniejsze, aby dieta było lekkostrawna, rozdrobniona. Sprawdzą się także odżywcze zupy na lekkim bulionie z kaszą i ziemniakami, delikatne potrawki mięsne, drobnoziarniste kasze, warzywa na parze, kleiki.
Ważne składniki odżywcze i ich źródła
Do ważnych składników odżywczych należą przede wszystkim proteiny, węglowodany złożone w odpowiedniej ilości, dobrej jakości tłuszcze bogate w kwasy omega 3 w tym EPA i DHA, a także produkty antynowotworowe oraz witaminy i minerały.
Białko jest podstawowym budulcem organizmu, zapewnia mu wzrost, rozwój oraz regenerację. Wśród białek są także enzymy i hormony, które zapewniają prawidłowe procesy metaboliczne. Wpływają także na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, budowę i regenerację mięśni. Każdego dnia dorosły zdrowy człowiek powinien przyjmować ok. 0,8 g białka/kg masy ciała. Chory na nowotwór potrzebuje go jednak prawie 2 razy więcej – ok. 1,5 g białka / kg masy ciała na dobę. Oznacza to, że pacjent onkologiczny powinien szczególnie dbać o odpowiednią podaż białka w codziennej diecie. Źródłami białka o wysokiej wartości odżywczej w diecie są mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych. W przypadku raka jelita grubego nasiona roślin strączkowych mogą nasilać dolegliwości, dlatego rekomenduje się delikatne mięso białe oraz mniej tłuste ryby, a także jajka ekologiczne, jeśli pacjent dobrze je toleruje oraz twarogi bio, kozie, owcze, mleka roślinne fortyfikowane, czy jogurty, kefiry, maślanki bio (również w zależności od tolerancji pacjenta).
Kwasy omega 3 są niezbędne do prawidłowej pracy mózgu, są składnikami błon komórkowych, normalizują ciśnienie tętnicze krwi, wspomagają funkcje serca, wzmacniają naczynia krwionośne, ułatwiają gojenie się ran, wpływają na kondycję skóry, ale przede wszystkim wpływają silnie na redukcję stanów zapalnych w organizmie. Bogate w kwasy omega 3 są oleje roślinne nierafinowane, tłoczone na zimno oraz kwasy omega 3, EPA i DHA pochodzące z ryb. Czasami konieczne jest wprowadzenie tych składników w suplementacji.
Błonnik jest bardzo ważną substancją w profilaktyce nowotworów jelita grubego. Poprawia on perystaltykę jelit, wchłaniając szkodliwe substancje, oddziela je od błony śluzowej jelita, stanowi pożywkę dla mikrobiomu jelitowego. Pochodzi z produktów pełnoziarnistych, kasz, warzyw oraz owoców. W trakcie choroby należy podawać go z ostrożnością, aby nie nasilał dolegliwości związanych z leczeniem. W przypadku biegunek nie jest wskazany w dużych ilościach. W tym przypadku owoce i warzywa należy obierać ze skórek i wybierać te z mniejszą ilością włókien. Jeśli w trakcie zaparć ilość błonnika jest zwiększana, to należy automatycznie zwiększyć podaż wypijanej wody. Istnieje również wiele produktów anynowotworowych, które warto wprowadzić do swojego menu. Są to np. owoce jagodowe, szafran, cynamon cejloński, zielona herbata, imbir, czosnek (ale tu sprawdzamy tolerancję pacjenta), kurkuma, warzywa kapustne (pod warunkiem, że nie nasilają wzdęć), siemię lniane. Po chemioterapii często dochodzi do uszkodzenia śluzówki jelit, a także dysbiozy jelitowej. Warto wprowadzić produkty fermentowane oraz probiotykoterapię celowaną pod okiem specjalisty. Nie każdy szczep bakteryjny jest odpowiedni dla każdego i należy uwzględnić choroby współistniejące.
Ważnymi pierwiastkami są: magnez, potas, cynk, selen oraz witaminy: D3, A, E, C i witaminy z grupy B. Każdą z tych witamin i pierwiastków można dostarczyć z diety. W chorobie nowotworowej często występują niedobory mikroskładników na poziomie komórkowym. Warto jednak wykonać odpowiednią diagnostykę, ponieważ w przypadku pierwiastków takich jak cynk, selen czy miedź zarówno niedobory, jak i nadmiar mogą mieć działanie kancerogenne. Czasami u pacjentów onkologicznych występują nadmierne ich ilości i wtedy należy je ograniczyć w diecie. W przypadku niedoborów należy uzupełniać je wraz z dietą oraz wprowadzić na jakiś czas pod kontrolą specjalisty suplementację. Ważne, aby wybierać odpowiednie preparaty najwyższej jakości i takie, które będą miały wysoką przyswajalność. Niektórych pierwiastków nie należy razem łączyć.
Suplementacja witaminy D3 powinna być zawsze poprzedzona sprawdzeniem we krwi poziomu metabolitu 25 (OH)D3. Suplementacja witaminą D3 w dużych dawkach powinna być łączona z kofaktorami takimi jak magnez, witamina A oraz witamina K2 MK7, dawki powinien dobrać specjalista, opierając się na obecnym poziomie witaminy D3 we krwi.
Leczenie operacyjne a dieta przy nowotworze jelita grubego
Operacje chirurgiczne jelita grubego powodują przede wszystkim zaburzenia wodorowo-elektrolitowe i biegunki. Po resekcji jelita grubego pacjenci otrzymują płyny obojętne, takie jak woda czy słaba herbata, następnie kleik ryżowy i dietę płynną bezmleczną. Po pewnym czasie można włączyć dietę lekkostrawną, z ograniczeniem tłuszczu. Należy wykluczyć produkty ciężkostrawne, wzdymające, ostre przyprawy, napoje gazowane, w tym także wody wysokozmineralizowane. Należy także unikać spożywania pestek, nasion i produktów zbożowych, które są nimi wzbogacane, a także owoców drobnopestkowych, takich jak maliny, porzeczki, agrest, truskawki i winogrona pestkowe. Drobne pestki w pomidorach, dyni czy cukinii należy usunąć łyżeczką. Dietę bezpestkową należy stosować nawet do 6 miesięcy od operacji. Wskazane jest wyeliminowanie grzybów, produktów śluzowatych oraz zawierających naturalne łyko (np. szparagów) – mogą się przyczyniać do zamknięcia światła stomii. Zaleca się zjadanie małych posiłków dziennie w ilości od 5 do 6. Posiłki powinny być dobrze przeżuwane z dużą uważnością, spożywane regularnie, o stałych porach.
Stomia jest wytworzonym chirurgicznie połączeniem światła jelita z powierzchnią ciała. Stomia, nazywana również sztucznym odbytem lub odbytem brzusznym, może być wytworzona na jelicie cienkim (ileostomia) lub na jelicie grubym (kolostomia). Konieczność wykonania tego zabiegu pojawia się w przypadku częściowej lub całkowitej resekcji jelita grubego. Często jest to zabieg ratujący życie lub w niektórych przypadkach znacznie poprawiający jakość życia. W przypadku kolostomii wyłonione jest jelito grube, najczęściej w obrębie okrężnicy esowatej. Kolostomię wykonuje się wtedy, gdy konieczne jest usunięcie końcowego odcinka jelita grubego, tj. odbytnicy, np. z powodu raka. Umiejscowiona jest najczęściej po lewej stronie, tuż poniżej pępka. Stomia zastępuje naturalny odbyt; przez nią wydalana jest treść jelitowa – już po przejściu najważniejszych etapów trawienia i wchłaniania. Jeśli stomia jest właściwie pielęgnowana i właściwie umiejscowiona, nie powinna przysparzać problemów. Należy unikać takich produktów, które mogą wywołać zaparcie, biegunkę czy wzdęcia lub ból brzucha, czy przelewanie w jelitach. Po jakimś czasie pacjent zazwyczaj sam wie, jakie pokarmy są przez niego tolerowane. Nowe produkty należy wprowadzać stopniowo i prowadzić dzienniczek dolegliwości. Bezpośrednio po zabiegu należy wprowadzić minimum 3 posiłki dziennie i pić około 2 l wody mineralnej niegazowanej. Dieta powinna być urozmaicona, kolorowa, bogata w witaminy, minerały i aminokwasy. Należy unikać pokarmów wzdymających, pobudzających perystaltykę jelit (kasze gruboziarniste, produkty z pełnego przemiału czy nadmierna ilość surowych warzyw i owoców), potraw smażonych, tłustych i oczywiście cukru. Należy także z warzyw i owoców usuwać łyko, pestki i skórki. Należy wprowadzić produkty zapobiegające tworzenia się gazów w jelicie, takie jak: kefir, maślanka, produkty kozie, owcze, jogurty bio. Odpowiednia dieta, regularność posiłków, odpowiednia irygacja stomii, a także gimnastyka mięśni, pozwala na utrzymanie pełnej aktywności.
Produkty zalecane w diecie przy nowotworze jelita grubego
Dieta zalecana przy nowotworach to dieta śródziemnomorska, czasami z ograniczeniem podaży węglowodanów. Produkty zalecane w diecie przy nowotworze jelita grubego, to przede wszystkim dobrej jakości białko pochodzące z ekologicznych jaj, mięsa, ryb bez metali ciężkich, serów kozich i owczych, jogurtów, kefirów. W przypadku kacheksji warto wprowadzić odżywki białkowe pozbawione laktozy i innych dodatków. Jeśli chodzi o węglowodany złożone, powinny być one lekkostrawne: może to być orkisz św. Hildegardy, mąka owsiana, drobne kasze, amarantu, quinoa, które dodatkowo mają świetny profil aminokwasów. Ze strączków najbardziej lekkostrawna jest soczewica czarna oraz fasolka szparagowa. Oczywiście pacjent musi sprawdzić swoją indywidualną tolerancję. Rekomendowane są zupy kremy warzywne na mleku kokosowym, delikatne zupy jarzynowe na bulionie, krupnik, rosół z ograniczoną ilością tłuszczu. Warto wprowadzić także jaglanki, owsianki – często lepiej są tolerowane zblendowane. Zamiast miodu, czy cukru można dodawać sproszkowane daktyle, cynamon cejloński, który działa przeciwzapalnie oraz wanilię.
Należy ograniczyć spożycie soli na rzecz suszonych i świeżych ziół takich jak: szałwia, natka pietruszki, koperek, kolendra, mięta, rozmaryn, tymianek, majeranek. Należy do duszenia czy smażenia używać niewielkich ilości oliwy z oliwek. Do sałatek czy warzyw gotowanych na parze, można dodać olej lniany, olej z wiesiołka czy z ogórecznika, olej rydzowy. Z warzyw rekomendowane są te niskoskrobiowe, a z owoców jagodowe i te o niskim indeksie glikemicznym. Ilość błonnika spożywana w ciągu dnia musi być dostosowana indywidualnie do pacjenta. Ogromne znaczenie ma nawadnianie się pomiędzy posiłkami wodą niegazowaną średniozmineralizowaną. Ważna jest też podaż wapnia z diety oraz suplementacja kwasami omega 3, oraz witaminą D3.
Profilaktyka raka jelita grubego a dieta
Rak jelita grubego zajmuje trzecie miejsce wśród najczęściej występujących nowotworów na całym świecie. Zachorowalność na raka jelita grubego rośnie proporcjonalnie do poziomu urbanizacji i rozwoju państw, jest zdecydowanie częstsza w krajach wysoko uprzemysłowionych niż w rozwijających się. Zaledwie 5-10% przypadków zachorowań na raka jelita grubego są związane z czynnikami genetycznymi. Za pozostałe przypadki odpowiada nieprawidłowa dieta zawierająca kancerogenne substancje, które mogą podrażniać jelito, wywoływać stany zapalne i po pewnym czasie prowadzić do rozwoju nowotworu. W profilaktyce raka jelita grubego ogromne znaczenie ma dieta, ale nie tylko. Aktywność fizyczna, zadbanie o rytm dobowy również odgrywają ogromną rolę, utrzymanie prawidłowego BMI. Ważne jest, aby ze swojej diety wyeliminować produkty, które mogą działać kancerogennie, takie jak duże ilości czerwonego mięsa, cukry proste, tłuszcze trans, wędliny paczkowane zawierające azotany, fosforany i duże ilości soli, alkohol, czy produkty przetworzone. Jeśli produkty, które spożywamy, są ubogie w witaminy, minerały i antyoksydanty, to odporność organizmu spada a mechanizmy obronne, mające za zadanie eliminować komórki nowotworowe nie działają prawidłowo. Aldehyd octowy, który jest metabolitem alkoholu, może uszkadzać materiał DNA, powodować zaburzenia na poziomie komórkowym, zaburzać pracę mitochondriów oraz zmniejszać poziom kwasu foliowego w organizmie. Kwas foliowy chroni DNA przed zaburzeniami mogącymi wpływać na kancerogenezę. Spożycie alkoholu, często idące w parze z paleniem tytoniu wiąże się z generowaniem ogromnej ilości wolnych rodników, które również uszkadzają DNA i mitochondria. Spożycie mięsa czerwonego zaleca się zmniejszyć do minimum, a pozostałe rodzaje mięs maksymalnie do 500 g tygodniowo. Wysoka zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych i żelaza w mięsie czerwonym, również stanowi czynnik ryzyka. Ważne jest także, aby unikać grillowania, smażenia, jedzenia w biegu. Jedzenie posiłków powinno być chwilą zatrzymania i powolnego przeżuwania kęsów, celebracji. Warto wprowadzić produkty bogate w błonnik, białe mięso z dobrej hodowli, więcej warzyw niskoskrobiowych oraz owoców jagodowych, żywność bogatą w selen i wapń, a także kilka razy w tygodniu ryby, kiełki, orzechy, nasiona strączkowe. Korzystne działanie w profilaktyce raka jelita grubego odgrywa także podaż witaminy D3 i kwasów omega 3. Błonnik ma działanie ochronne. Reguluje perystaltykę jelit, niektóre jego frakcje mają też działanie detoksykujące, gdyż wiążą substancje toksyczne, w tym również metale ciężkie i usuwają je wraz z niestrawionymi resztkami pokarmowymi. Oprócz tego błonnik korzystnie wpływa na rozwój mikrobioty jelitowej, co przekłada się na wzmocnienie odporności organizmu. Frakcje rozpuszczalne błonnika są rozkładane w okrężnicy i tworzą się aktywne metabolity m.in. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które odżywiają błonę śluzową tego odcinka. Błonnik wpływa też korzystnie na metabolizm węglowodanów, gdyż spowalnia ich wchłanianie, daje również uczucie sytości, zmniejsza się chęć na podjadanie. Warto zapewnić jego codzienną podaż na poziomie 20-40 g. Istotne jest także utrzymanie prawidłowej masy ciała. Osoby z BMI powyżej 25 i otyłością brzuszną są bardziej narażone na zachorowanie na nowotwór. Czynnikiem ryzyka jest także cukrzyca typu 2 oraz insulinooporność, która często są następstwem nieprawidłowej diety i braku aktywności. Warto więc wprowadzić codzienną aktywność fizyczną.
Podsumowując, aby chronić się przed rakiem jelita grubego, zalecana jest dieta dostarczająca organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, bogata w antyoksydanty, witaminy, minerały oraz błonnik. Pozbawiona pokarmów fast-food, dużej ilości mięsa, cukrów prostych i tłuszczów. Wprowadź do swojej diety 30 ml wody na 1 kg masy ciała, najlepiej niegazowanej średniozmineralizowanej, a także codzienną aktywność fizyczną (wystarczą spacery minimum 30 minut dziennie). Wysypiaj się, nie podjadaj pomiędzy posiłkami. Niech na Twoim talerzu do każdej potrawy zagości porcja warzyw i owoców jagodowych. Wprowadź produkty antynowotworowe, a wyeliminuj te kancerogenne. Ogranicz podaż soli na rzecz świeżych ziół. Wprowadź do swojej diety produkty kozie, owcze, kefiry, maślanki oraz kiszonki. Zamień wysokoenergetyczne napoje na wodę i napary poprawiające trawienie. Zregeneruj swoje mitochondria. Staraj się relaksować i odpoczywać po pracy. Zastosuj techniki relaksacyjne. Jeśli masz niedobory witamin, minerałów czy kwasów omega 3 – wprowadź po konsultacji ze specjalistą odpowiednią suplementację.