Rak żołądka jest piątym najczęstszym nowotworem w Europie, występującym przeciętnie u 1-2 na 1000 mężczyzn i 0,5-1 na 1000 kobiet. Ze względu na mało specyficzne objawy, często bywa on wykrywany dopiero w późniejszych stadiach rozwoju¹. Jakie są rokowania u chorych z rakiem żołądka? Jak wygląda jego leczenie?

W jakim tempie postępuje rak żołądka?

Rak żołądka należy do wolno rozwijających się nowotworów przewodu pokarmowego. Niestety we wczesnych etapach przebiega on bezobjawowo lub daje mało specyficzne symptomy, które łatwo pomylić z innymi dolegliwościami. Do objawów raka żołądka należą między innymi:

• dyskomfort i/lub ból brzucha,
• brak apetytu, dysfagia,
• nagła utrata wagi bez wyraźnej przyczyny,
• uczucie pełności nawet po niewielkim posiłku, ból w nadbrzuszu,
• zgaga, niestrawność, odbijanie się,
• kwaśny posmak w ustach,
• mdłości i/lub wymioty, niekiedy zawierające krew,
• obrzęk lub gromadzenie się płynu w jamie brzusznej.¹

Ze względu na objawy nieprzywodzące na myśl choroby nowotworowej oraz brak prowadzonych w Europie badań przesiewowych, nowotwór żołądka często jest wykrywany dopiero na zaawansowanym stadium choroby. Jego wczesna postać stanowi jedynie 5-8% zachorowań^2,3. Ponadto na wzrost ryzyka zachorowania oraz tempo progresji nowotworu mogą wpływać różne czynniki. Przykładowo skłonność do palenia papierosów, picia alkoholu czy spożywanie posiłków bogatych w sól i przetworzone mięso³.

Wpływ stadium choroby na rokowania przy raku żołądka

Określenie stadium zaawansowania raka żołądka jest niezbędne w celu oceny zasięgu guza i rokowania pacjenta. Powszechnie stosuje się system klasyfikacji TNM, stanowiący kombinację oceny wielkości guza i zajęcia okolicznych tkanek (T), zajęcia węzłów chłonnych (N) i obecności przerzutów do innych narządów ciała (M).
Podstawowa klasyfikacja obejmuje:

• Stadium 0 (rak in situ) – nieprawidłowe komórki znajdują się jedynie w powierzchniowej błonie śluzowej żołądka.
• Stadium I – nowotwór zajmuje całą grubość błony śluzowej żołądka z zajęciem węzłów chłonnych (IB; komórki w błonie podśluzowej) lub bez niego (IA; komórki w błonie podsurowiczej).
• Stadium II – obejmuje różne kombinacje głębokości inwazji nowotworu i liczby zajętych węzłów chłonnych (błona podśluzowa i 7-15 węzłów chłonnych, warstwa mięśniowa/błona podsurowicza i 1-6 węzłów chłonnych lub błona surowicza bez zajętych węzłów chłonnych).
• Stadium IIIA – nowotwór znajduje się w warstwie mięśniowej lub błonie podsurowiczej zajmując 7-15 węzłów chłonnych, błonie surowiczej zajmując 1-6 węzłów chłonnych lub nacieka struktury otaczające żołądek bez zajęcia węzłów chłonnych.
• Stadium IIIB – nieprawidłowe komórki znajdują się w błonie surowiczej, zajmując 7-15 węzłów chłonnych.
• Stadium IV – nowotwór zajmuje więcej niż 15 węzłów chłonnych lub rozprzestrzenił się do struktur otaczających żołądek lub do innych obszarów ciała.¹

Stadium I charakteryzuje się najlepszymi rokowaniami, niestety rak żołądka jest często diagnozowany dopiero na dalszych poziomach zaawansowania, co znacząco utrudnia jego leczenie. Późna diagnostyka raka żołądka sprawia, że wskaźnik 5-letnich przeżyć mieści się w Polsce na poziomie poniżej 25%. Najgorsze rokowania mają pacjenci w IV stadium raka żołądka z występującymi odległymi przerzutami do innych narządów^2,3.

Rak żołądka – rokowania przy przerzutach

Gorsze rokowania u pacjentów w II-IV stadium wiążą się przede wszystkim z obecnością przerzutów komórek nowotworowych do węzłów chłonnych i innych narządów. Rozprzestrzenianie się nowotworu poza pierwotny obszar występowania znacząco utrudnia leczenie raka żołądka i skraca przeżywalność pacjentów. Wskaźnik 5-letnich przeżyć u pacjentów w II stadium raka żołądka (pierwsze przerzuty do węzłów chłonnych) wynosi 60%, podczas gdy w III stadium spada o połowę – do 30%. W przypadku stwierdzenia przerzutów odległych i rozpoznania IV stopnia zaawansowania kolejne 5 lat przeżywa nie więcej niż 5% chorych.

Rak żołądka – wpływ leczenia

Przebieg leczenia onkologicznego pacjentów z rakiem żołądka różni się w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu. Podstawę terapii stanowi resekcja żołądka – wycięcie zajętych przez guz tkanek oraz ich okolic – oraz przed- i pooperacyjna chemioterapia lub radioterapia^1,4. W przypadku wczesnych postaci raka żołądka (< 2 cm; ograniczony do błony śluzowej; bez owrzodzenia; w dalszej 1/3 części żołądka) wystarczające może się okazać użycie zaawansowanych metod endoskopowych – endoskopowej dyssekcji podśluzówkowej (ESD). Jednakże bardziej zaawansowane postaci wymagają leczenia chirurgicznego i/lub ogólnego. Zastosowanie chemio-radioterapii w skojarzeniu z leczeniem operacyjnym pozwala na poprawę prognoz i wydłużenie czasu przeżycia, między innymi poprzez zmniejszenie ryzyka wystąpienia nawrotu choroby^1,2.

Śmiertelność chorych na nowotwór żołądka w procentach

Chociaż od lat 70. zachorowania na raka żołądka spadły 3-4-krotnie. Obecnie jest on czwartą przyczyną zgonów z powodu nowotworów złośliwych u mężczyzn (5,7%) i szóstą u kobiet. W 2016 roku standaryzowany według wieku współczynnik zachorowalność/umieralność dla mężczyzn wynosił 10.71 i 4.45 dla kobiet^3,5. W pierwszej dekadzie XXI wieku wzrosła także szansa na przeżycie kolejnych 5 lat po diagnozie. U mężczyzn wynosi około 16%, a u kobiet około 20%.

Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka żołądka?

Rak żołądka może mieć nie tylko podłoże genetyczne, ale także rozwijać się pod wpływem czynników środowiskowych, związanych ze stylem życia. Ryzyko rozwoju nowotworu znacząco rośnie u osób palących papierosy, spożywających duże ilości alkoholu oraz niedbających o prawidłową dietę. Niektóre badania wskazują, że duża aktywność fizyczna może zmniejszać ryzyko wystąpienia raka żołądka nawet o połowę. Warto także wzbogacać swoją dietę w składniki o właściwościach antyoksydacyjnych. Ważne są tu owoce i warzywa bogate w witaminy C i A, produkty pełnoziarniste, orzechy, oleje roślinne. Jednocześnie należy ograniczać w diecie stosowanie soli oraz produktów bogatych w azotany i azotyny (wędliny, przetworzone mięsa)¹.

Do jednego z najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia raka żołądka należy także zakażenie Helicobacter pylori. Chociaż bakteria ta występuje u około połowy populacji, u niektórych osób może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego w przewodzie pokarmowym i choroby wrzodowej. Te natomiast po dłuższym czasie bez leczenia (nawet 20 latach) mogą przerodzić się w nowotwór. Do rozwoju raka żołądka dochodzi w tym przypadku tylko u 1% chorych, znajdujących się w grupie ryzyka (należą do niej także m.in. osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy, anemię, po częściowym usunięciu żołądka). Istotne jest jednak nie tylko zadbanie o odpowiednią profilaktykę oraz modyfikacje stylu życia, ale także regularną diagnostykę. Ponad 90% przypadków raka żołądka jest diagnozowanych u osób po 50. roku życia. Co oznacza, że wraz z wiekiem ryzyko wystąpienia nowotworu wzrasta. W związku z tym zaleca się od 40. roku życia wykonywanie gastroskopii przynajmniej co 5 lat^1,3.

Reklama

Witamina C MSE matrix Sprawdź

CurcuZym-Intercell ® Kurkumina Sprawdź

Dietoterapia w nowotworach Sprawdź

Rak jest chorobą środowiskową Sprawdź