Glutation – poznaj 19 korzyści zdrowotnych wynikających z jego stosowania

Poznaj zalety stosowania glutationu. Jak działa na organizm, kiedy warto go stosować oraz jak sprawdzić jego poziom w komórkach?

19 korzyści zdrowotnych glutationu

Glutation to naturalna substancja wytwarzana w organizmie o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Obecny jest w prawie każdej komórce i pełni szereg istotnych funkcji. Zwiększenie jego poziomu niesie wiele korzyści zdrowotnych udowodnionych naukowo. Przeczytaj artykuł, aby poznać zalety stosowania glutationu.

Czym jest glutation?

Glutation jest trójpeptydem złożonym z trzech aminokwasów: kwasu glutaminowego, glicyny, oraz cysteiny1.

Każdy aminokwas sam w sobie odgrywa ważną rolę w ludzkim ciele. Połączenie ich z glutationem i siarką zwielokrotnia moc korzystnego działania w walce z wolnymi rodnikami, toksynami i metalami ciężkimi. Detoksykacja z udziałem glutationu chroni komórki, tkanki i narządy w całym organizmie przed zaburzeniami i chorobami2,3,4.

Glutation pełni w organizmie trzy główne funkcje:

  • jest naturalnym przeciwutleniaczem – unieszkodliwia wolne rodniki, wspiera naprawę DNA, chroni przed przedwczesnym starzeniem,
  • ma działanie detoksykacyjne – eliminuje szkodliwe substancje i toksyny z organizmu,
  • wpływa na prawidłowe działanie układu immunologicznego, wzmacniając odporność.

Odpowiedni poziom glutationu w komórkach zapewnia:

  • sprawną syntezę białek immunologicznych, zawierających cysteinę,
  • kieruje niektórymi procesami enzymatycznymi,
  • ma zdolność do zwalczania stresu oksydacyjnego poprzez neutralizowanie szkodliwych wolnych rodników.

Wspaniałe jest to, że każda komórka w naszym ciele może wytwarzać ten niesamowity przeciwutleniacz. Aby móc podołać temu zadaniu, musi otrzymać niezbędne do tego składniki. Przede wszystkim ważne jest, czy sprawnie i w jakiej ilości jest on wytwarzany. Od jego poziomu zależy bowiem ochrona m.in. przed stresem oksydacyjnym, a nawet ciężkimi chorobami, takimi jak nowotwory czy choroby neurodegeneracyjne5,6,7.

Glutation a mitochondria

Synteza glutationu występuje wyłącznie wewnątrzkomórkowo. Utrzymując jego odpowiedni poziom, mamy wpływ na to, jak silną barierę ochronną stworzy glutation w naszych komórkach.

Glutation mitochondrialny odgrywa kluczową rolę w wielu procesach8:

  • regulacja procesów redoks,
  • biosynteza klastrów żelaza i siarki,
  • ochrona grup białkowych (tioli) przed stresem oksydacyjnym,
  • fałdowanie białek.

Znaczenie mitochondrialnego glutationu (GSH) opiera się nie tylko na jego ilości, ale także na jego wszechstronności w przeciwdziałaniu nadtlenkowi wodoru, wodoronadtlenkom lipidów lub ksenobiotykom, głównie jako kofaktor enzymów takich jak peroksydaza glutationowa lub S-transferaza glutationowa (GST)9.

Glutation odgrywa ważną rolę w aktywowaniu mitochondrialnego kompleksu I. W przypadku niedoboru zredukowanego GSH, czynności tego kompleksu ulegają zahamowaniu, a jeśli spadek ten osiągnie dwadzieścia pięć procent, w mierzalny sposób słabnie synteza ATP. Wszelkie obciążenia kompleksu I o charakterze oksydacyjnym, czyli na przykład biocydy bądź częste przyjmowanie paracetamolu albo stres oksydacyjny obniżają poziom glutationu [Kuklinski. B. Mitochondria […] 2017].

Ponadto odgrywają strategiczną rolę w aktywacji śmierci komórek. Wykazano, że mitochondrialny GSH reguluje czynniki decydujące o przepuszczalności błony mitochondrialnej i uwalnianiu białek z przestrzeni międzybłonowej, które zaangażowane są w proces śmierci komórki. Mechanizm ten obserwuje się w chorobach, takich jak rak, stłuszczenie wątroby i choroba Alzheimera10.

Glutation – właściwości i korzyści zdrowotne

1. Może zmniejszać stres oksydacyjny

Stres oksydacyjny i towarzyszące mu stany zapalne są przyczyną wielu problemów zdrowotnych.

Glutation niweluje reaktywne formy tlenu (ROS), których nadmiar prowadzi do stresu oksydacyjnego. Ta funkcja leży u podstaw większości pozostałych korzyści11,12,13. Ponadto glutation pozwala zregenerować i odtworzyć inne przeciwutleniacze, niezbędne dla ochrony przed stresem oksydacyjnym takie jak: witamina C i E. Dzięki temu zwiększa barierę antyoksydacyjną organizmu14.

2. Detoksykacja

System detoksykacji na poziomie komórek wymaga glutationu. Dlatego wspierając syntezę glutationu, pozytywnie wzmacniamy wszystkie trzy fazy detoksykacji:

  • faza I – utlenianie, redukcja i hydroliza substancji przez enzymy cytochromu P450,
  • faza II – sprzęganie glutationu z toksynami,
  • faza III – transport komórkowy i eliminacja sprzężonych substancji.

Glutation jest zdolny do detoksykacji szerokiej gamy substancji szkodliwych i rakotwórczych, wspiera detoksykację metali ciężkich i pestycydów. Bierze udział w detoksykacji zarówno związków ksenobiotycznych, jak i endogennych. Ułatwia wydalanie rtęci z komórek i bezpośrednio neutralizuje wiele substancji chemicznych15. Ułatwia transport szkodliwych substancji przez błony plazmatyczne przez co najmniej 4 różne mechanizmy, z których najważniejszym jest tworzenie koniugatów toksyn z glutationem16. Z udziałem enzymów (S-transferazy glutationu) glutation ma zdolność łączenia się z toksynami i pomaga usunąć je z organizmu. Pomaga w przekształcaniu toksyn w kwas merkapturowy (rozpuszczalny w wodzie), który może być wydalany z organizmu w moczu. Może również pomagać w detoksykacji po przedawkowaniu niektórych leków. Pomaga odtruć organizm z substancji występujących w dymie papierosowym lub w spalinach samochodowych17.

3. Stan zapalny

Cytokiny są produkowane w wyniku aktywowania komórek układu odpornościowego. Ich nadmiar prowadzi do stanów zapalnych i problemów zdrowotnych. Glutation potrafi hamować produkcję większości cytokin zapalnych18.

Glutation blokuje NF-κ, marker stanu zapalnego. Ten kompleks białkowy zwiększa aktywność różnych genów zapalnych i ich produktów19.

Dowiedziono, że przywrócenie odpowiedniego poziomu glutationu chroni przed wieloma chorobami dróg oddechowych i płuc spowodowanych nadmiernym stanem zapalnym20.

U osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów mechanizmy przeciwutleniające, jak i poziom glutationu są obniżone. Towarzyszy temu zwiększony stres oksydacyjny i większe zapotrzebowanie na glutation. Podniesienie poziomu glutationu ma korzystny wpływ na zdrowie osób z RZS21,22.

4. Może wspierać układ odpornościowy

Glutation odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu limfocytów, dlatego jego niski poziom przyczynia się do obniżenia odporności. Glutation jest niezwykle istotny w przypadku HIV, któremu towarzyszy silny stres oksydacyjny, który wyczerpuje glutation w komórkach23.

Ponadto doktor B. Kuklinski sugeruje, że glutation może być stosowany w syndromie przewlekłego zmęczenia (CFS) [Kuklinski. B. Mitochondria […] 2017]

5. Wspomaga leczenie chorób układu sercowo-naczyniowego

Niski poziom glutationu związany jest z wysokim stresem oksydacyjnym oraz ryzykiem zawału serca24,25,26. Odpowiedni poziom glutationu może pomóc w zmniejszeniu liczby reaktywnych form tlenu, a tym samym ograniczyć ryzyko udaru lub zawału serca27.

Hamowanie stanów zapalnych, przez zwiększenie poziomu glutationu, ma również korzystny wpływ na stan zdrowia serca28 oraz może zmniejszać ryzyko miażdżycy29.

6. Ochrona mózgu

Z powodu dużego zapotrzebowania mózgu na energię, w jego komórkach zachodzi wiele procesów z wytwarzaniem wolnych rodników. Dlatego potrzebuje szczególnej ochrony antyoksydacyjnej. W tym procesie kluczową rolę odgrywa glutation30.

7. Pomaga w chorobie Alzheimera

Wiadomo, że starzeniu towarzyszy gwałtowny spadek poziomu glutationu. Niski poziom glutationu wiąże się z szeregiem chorób związanych z wiekiem, takich jak choroba Azheimera czy choroba Parkinsona. Chorobom tym towarzyszy stres oksydacyjny, który silnie obciąża funkcje mitochondriów i powoduje wysokie zużycie glutationu, prowadząc do jego niedoborów, co z kolei skutkuje brakiem ochrony tkanek mózgu31.

Choroba Alzheimera charakteryzuje się nagromadzeniem białka wiążącego DNA (TDP-43) w układzie nerwowym. Nadmiar tego białka obniża poziom glutationu, co naraża pacjentów z chorobą Alzheimera na zwiększone ryzyko niedoboru32.

8. Pomaga w chorobie Parkinsona

Chorobie Parkinsona towarzyszy stres oksydacyjny, który uszkadza neurony. U osób chorych na Parkinsona stwierdza się niski poziom glutationu w obszarze mózgu, w którym dochodzi do uszkodzeń. Glutation redukuje stres oksydacyjny, a podany na wczesnym etapie choroby może być wczesnym środkiem zapobiegawczym33.

Jedną ze strategii w walce z chorobą Parkinsona jest zwiększenie poziomu glutationu. W jednym badaniu lek (3,4-dihydroksybenzalaceton) zapobiegał chorobie Parkinsona poprzez zwiększenie poziomu glutationu34.

9. Wpływa na zdrowie psychiczne

Wykazano, że u osób z depresją występują niskie poziomy glutationu35,36.

Również osoby ze schizofrenią mają niski poziom glutationu. NAC, który zwiększa poziom glutationu w mózgu, zmniejszał objawy schizofrenii w badaniach klinicznych37.

Zwiększenie poziomu glutationu u osób z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi może poprawić obronę antyoksydacyjną, odporność na stres i zmniejszać nasilenie objawów38,39,40.

10. Glutation a autyzm i ADHD

Dzieci ze spektrum autyzmu mają niższy poziom glutationu o około 20 – 40% niż zdrowe dzieci. Stwierdza się u nich również niższe poziomy cysteiny i nieprawidłowe wytwarzanie i odzyskiwanie aktywnej formy glutationu w szlaku transsulfuracji41,42,43,44.

Również osoby z ADHD mają niski poziom glutationu i wysoki poziom stresu oksydacyjnego. Wyciąg z kory sosny (Pycnogenol), naturalny środek zwiększający wytwarzanie glutationu, pozwala znormalizować poziom glutationu u dzieci z ADHD45,46.

11. Wspiera układ odpornościowy

W wielu chorobach osłabiona odporność i zwiększone ryzyko infekcji są związane z niskim poziomem glutationu47.

W wyniku infekcji wirusowych nasila się stres oksydacyjny i stan zapalny, które zużywają większe ilości glutationu48.

Po wyczerpaniu glutationu komórki odpornościowe tracą zdolność do zwalczania infekcji. NAC, który jest wykorzystywany do wytwarzania glutationu w organizmie, przywrócił zdolność komórek odpornościowych do zabijania bakterii wywołujących gruźlicę49.

Nawet umiarkowany wzrost dostarczanej cysteiny podnosi poziomy wewnątrzkomórkowego glutationu (GSH) i dwusiarczku glutationu (GSSG), co wzmacnia funkcje immunologiczne limfocytów in vitro50. Funkcje immunologiczne w chorobach związanych z niedoborem cysteiny i glutationu mogą być znacznie zwiększone i potencjalnie przywrócone przez suplementację cysteiny51.

12. Pomaga w chorobach autoimmunologicznych

Wykazano, że glutation ma zróżnicowany wpływ na układ odpornościowy. Może zarówno stymulować, jak i hamować odpowiedź immunologiczną w celu kontrolowania stanu zapalnego. Z badań wynika, że zmiana stężenia glutationu może odgrywać ważną rolę w wielu chorobach autoimmunologicznych52.

Stres oksydacyjny jest związany z patogenezą zaburzeń zapalnych i zaburzeń immunologicznych, w tym zapalenia tarczycy Hashimoto (HT).

Zbadano, czy status glutationu (GSH) w surowicy i aktywność enzymów odpowiedzialnych za jego recykling wpływają na biomarkery autoimmunizacji i funkcji tarczycy. W badaniu uczestniczyły 44 kobiety z HT i 58 kobiet zdrowych (grupa kontrolna). Zbadano profil hormonu tarczycy, przeciwciała anty-TPO, przeciwciało przeciw tyreoglobulinie (Tg-AB), objętość tarczycy (Tvol), wydalanie jodu z moczem (UIE), GSH i aktywność peroksydazy glutationowej (GPx), oceniano reduktazę glutationową i gamma-glutamylotransferazę. Badanie wykazało znaczne zmniejszenie statusu GSH u osób z HT. Po drugie, wzajemne powiązania między zawartością GSH a mianami TPO-AB w HT dostarczają wstępnych danych na poparcie twierdzenia, że ​​zmniejszenie GSH prowadzi do aktywacji stresu oksydacyjnego i rozwoju nietolerancji immunologicznej w HT. Konieczne są dalsze badania w celu wyjaśnienia roli GSH w etiologii regulacji funkcji tarczycy53,54.

W chorobach autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów (RA) czy toczeń rumieniowaty układowy (SLE), występuje obniżona funkcja komórek odpornościowych T, a nadaktywność komórek B. Ponadto towarzyszą im przewlekłe stany zapalne i niskie stężenie GSH w surowicy i erytrocytach. Badania na modelu zwierzęcym wykazały, że suplementacja glutationu może zwiększyć zarówno wewnątrzkomórkowe stężenie GSH, jak i odpowiedź immunologiczną limfocytów zwierząt z chorobą autoimmunologiczną55.

13. Wspomaga zdrowie jelit

Osoby z zespołem jelita drażliwego (IBS) mają zmniejszoną aktywność enzymów zaangażowanych w syntezę glutationu56.

Najważniejszym enzymem zaangażowanym w usuwanie wolnych rodników jest peroksydaza glutationowa. Enzym ten potrzebuje do działania glutationu i selenu. Podwyższona aktywność tego enzymu wskazuje na silny stres oksydacyjny, który należy zneutralizować57,58. Enzym ten pomaga również odnowić ścianę jelita. Chroni warstwę śluzu pokrywającą jelita, wzmacniając wyściółkę jelit. U zwierząt glutation chronił wyściółkę jelita, zapobiegając jego osłabieniu, które może prowadzić do nieszczelności jelit59.

Zwiększając produkcję glutationu i niwelując stres oksydacyjny, można poprawić stan zdrowia jelit.

14. Wspiera funkcje nerek

Stres oksydacyjny wpływa również na funkcjonowanie komórek nerek, prowadząc nawet do ich niewydolności. W badaniu na szczurach NAC – wzmacniający produkcję glutationu, zapobiegał chorobie nerek.60

W innym badaniu na grupie 20 osób z przewlekłą chorobą nerek, poddawanych hemodializie, glutation poprawiał czynność nerek61.

15. Pomaga chronić wątrobę

Glutation utrzymuje zdrową wątrobę, neutralizując stres oksydacyjny, który może prowadzić do chorób wątroby. Odgrywa ważną rolę w detoksykacji wątroby i ochronie jej szlaków przeciwutleniających62,63,64.

W przypadku szkodliwych substancji wątroba wytwarza więcej glutationu, aby zapobiec uszkodzeniom. Ponieważ glutation zmniejsza uszkodzenia w komórkach wątroby, podniesienie jego poziomu może pomóc w zapobieganiu schorzeniom wątroby65.

16. Przydatny dla płuc i dróg oddechowych

Niski poziom glutationu może zwiększać stan zapalny w drogach oddechowych i powodować astmę. Często toksyny środowiskowe są przyczyną niskiego poziomu tego antyoksydantu. W badaniu na myszach z astmą zwiększenie stężenia glutationu za pomocą NAC obniżyło stan zapalny i niwelowało objawy choroby66.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest chorobą spowodowaną długotrwałym uszkodzeniem oksydacyjnym. Chociaż najczęstszą przyczyną jest palenie, mogą do tego prowadzić również toksyny środowiskowe i opary. Zwiększenie poziomu glutationu obniża uszkodzenia oksydacyjne w płucach, co przede wszystkim zmniejsza ryzyko rozwoju tej choroby67,68.

17. Pomaga w bezdechu sennym

Osoby cierpiące na bezdech senny mają bardzo wysoki poziom stresu oksydacyjnego, a w konsekwencji obniżony poziom glutationu. W jednym z badań, osoby z rozpoznaniem bezdechu i niskim poziomem glutationu uzyskały poprawę jakości snu nocnego po suplementacji glutationem69,70.

18. Wspiera leczenie trądziku

Stres oksydacyjny obniża rezerwy glutationu u osób z trądzikiem. Wynikający z tego spadek aktywności przeciwutleniającej może wywoływać lub nasilać trądzik, a niski poziom przeciwutleniaczy pogarsza zdrowie skóry. Zwiększenie poziomu glutationu może zmniejszyć trądzik poprzez neutralizację stresu oksydacyjnego i promowanie regeneracji skóry71,72,73.

19. Pomaga zachować zdrowie oczu

Jaskra i zaćma mogą stopniowo prowadzić do ślepoty. Ponieważ stres oksydacyjny częściowo leży u podstaw obu tych czynników, zwiększenie poziomu glutationu może chronić oczy i poprawiać funkcje wzroku74.

20. Inne

Istnieją również badania wskazujące na korzyści ze stosowania glutationu w chorobach takich, jak choroba Huntingtona, stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne (ALS), zapalenie stawów lub zwyrodnienie plamki żółtej.75

Badanie poziomu

Pomiar glutationu warto wykonać w przypadku przewlekłych schorzeń wielonarządowych oraz zespołu przewlekłego zmęczenia – CFS.

Należy zbadać zarówno wartości zredukowanego GSH (glutationu) oraz utlenionego GSH (GSSG). Jeżeli stosunek utlenionego GSH do GSH całkowitego przekracza wartość graniczną, warto rozważyć suplementacje glutationu lub elementów odpowiedzialnych za jego syntezę (witaminę B2, B3 będące kofaktorami odzyskującej glutation reduktazy glutationowej).

  • Glutation całkowity (GSH) – 780 – 1350 µmol/l.
  • Zredukowany GSH – 640 – 1150 µmol/l.
  • Utleniony GSH – < 72 µmol/l.
  • Stosunek GSH zredukowanego do całkowitego > 0,8.
  • γ-GTkobiety 4-18 U/l, mężczyźni 6-28 U/l.

Podwyższony poziom γ-GT sygnalizuje uaktywnioną syntezę glutationu, a tym samym występowanie stresu oksydacyjnego.

Suplementacja

Wraz z wiekiem oraz pod wpływem licznych czynników, poziom glutationu w naszych komórkach spada. Na obniżenie jego poziomu wpływają:

  • stres,
  • infekcje,
  • toksyny,
  • zanieczyszczenia,
  • długotrwałe przyjmowanie leków,
  • niewłaściwa dieta (bogata w nasycone kwasy tłuszczowe oraz węglowodany proste),
  • promieniowanie radiacyjne.

Synteza glutationu występuje wyłącznie wewnątrzkomórkowo. Utrzymując jego odpowiedni poziom mamy wpływ na to, jak silną barierę ochronną stworzy glutation w naszych komórkach. Suplementacja glutationem jest wskazana przede wszystkim w dwóch przypadkach:

  • ogólny niedobór tej substancji w przestrzeni wewnątrzkomórkowej. Najczęściej spowodowany brakiem odpowiedniej syntezy.
  • niewłaściwy stosunek zredukowanego glutationu (GSH) do utlenionego glutationu (GSSG) wewnątrz komórek.

Glutation jest wytwarzany w organizmie z 3 aminokwasów: glutaminianu, cysteiny i glicyny. Po wytworzeniu i wykorzystaniu jest rozkładany przez enzym zwany transferazą gamma-glutamylową (GGT). Enzym ten zatrzymuje glutation na powierzchni komórki, rozkłada go na aminokwasy i pozwala tylko niektórym z nich – takim jak cysteina – dostać się do wnętrza76.

Dlatego, jeżeli przyjmujemy suplement glutationu, musi on przejść przez wątrobę, zanim dotrze do krwiobiegu. Wątroba zawiera duże ilości enzymu GGT, który rozkłada glutation. W rezultacie większość doustnych form glutationu nie przynosi pożądanych efektów77.

Istnieje kilka sposobów na ominięcie tego ograniczenia, takich jak następujące formy glutationu78:

Aktywna postać

Wchłanianie i biodostępność są słabe, chyba że są przyjmowane w specjalnej, aktywnej formie – glutationu zredukowanego.

Glutation występuje w dwóch formach: aktywnej – inaczej zredukowanej  (GSH) i utlenionej (GSSG). Do działania peroksydazy glutationowej to właśnie forma zredukowana jest niezbędna. Postać utleniona musi zostać odzyskana przy pomocy reduktazy glutationowej, aby mogła być ponownie użyta.

Wszystkie enzymy, do działania których konieczna jest obecność glutationu, mogą wykorzystać jedynie glutation zredukowany (GSH). 98% występującego w formie zredukowanej glutationu lokalizuje się w przestrzeni międzykomórkowej, postać utlenioną (GSSG) ma zaledwie 2%. [Kuklinski. B. Mitochondria […] 2017]

Niektóre badania sugerują także korzystny wpływ formy liposomalnej glutationu.79

Korzystne działanie może przynieść także glutation metylowany, dzięki czemu enzym GGT nie może go rozłożyć przedwcześnie.80

Jak zwiększyć skuteczność glutationu?

Dla sprawnego wykorzystania, jak i odzyskiwania w komórkach utlenionego glutationu, niezbędne jest odpowiednie towarzystwo innych składników. Przede wszystkim witamina C, ponieważ podnosi poziom glutationu we krwi oraz w komórkach układu odpornościowego81,82.

Z glutationem dobrze współdziała również witamina E, podnosząc jego poziom wewnątrz komórek oraz zwiększa jego skuteczność poprzez aktywację zależnych od niego reakcji w organizmie83,84,85,86.

Kwas alfa-liponowy silnie podnosi poziom glutationu.87

Ponadto niezbędny jest odpowiedni poziom selenu, który zapewnia prawidłowe działanie enzymu peroksydazy glutationowej zależnej od glutationu. Peroksydazy glutationowe należą do selenoperoksydaz – zawierają selen pod postacią selenocysteiny. Zatem, jak nie trudno się domyślić bez selenu enzym ten ma zmniejszoną aktywność i nie może wydajnie chronić nas przed wolnymi rodnikami.

Witaminy B2, B3 są kofaktorami odzyskującej glutation reduktazy glutationowej i pomagają przywrócić jego właściwy poziom [Kuklinski. B.: Mitochondria. Diagnostyka uszkodzeń mitochondrialnych i skuteczne metody terapii. Mito-pharma, Gorzów Wielkopolski, 2017].

Suplementacja kwasem foliowym oraz witaminą B12 bardzo mocno podnosi poziom glutationu, ponieważ są to witaminy uczestniczące w szlaku jego syntezy i odzyskiwania [Kuklinski. B.: Mitochondria. Diagnostyka uszkodzeń mitochondrialnych i skuteczne metody terapii. Mito-pharma, Gorzów Wielkopolski, 2017.].

Substancja, która jest w stanie zwiększyć poziom GSH w mitochondriach to kwas pantotenowy (witamina B5) – stanowi ona bowiem składnik CoA i może aktywować enzymy GSH-Px oraz wodorotlenki fosfolipidowe peroksydazy glutationowej.88

Szeroki zakres ochrony zapewniają nam substancje pochodzenia roślinnego, takie jak polifenole, flawonoidy czy karotenoidy. Są to bezpieczne antyoksydanty, które jednocześnie podnoszą stężenie glutationu w mitochondriach [Kuklinski. B.: Mitochondria. Diagnostyka uszkodzeń mitochondrialnych i skuteczne metody terapii. Mito-pharma, Gorzów Wielkopolski, 2017]

Przeciwskazania i bezpieczeństwo

Należy uważnie obserwować swoją reakcję na suplement, aby ustalić jego działanie. Glutation może nadmiernie stymulować układ odpornościowy.

Skutki uboczne 4-tygodniowego stosowania glutationu (1 g / dzień) były niewielkie i obejmowały89:

  • problemy trawienne,
  • biegunkę,
  • przybranie na wadze.

Nie zaleca się przyjmowania suplementów glutationu w czasie ciąży lub karmienia piersią.

Potrzebne są dalsze badania nad długoterminową suplementacją dużych dawek.

Bibliografia:

0:00
0:00