Alergie – kalendarz pylenia i reakcje krzyżowe

Alergie wziewne i pokarmowe mogą być dokuczliwe i długotrwałe. Jednak bycie alergikiem nie musi wykluczać z życia. Dowiedz się w jaki sposób wyeliminować alergeny, które niekorzystnie wpływają na twój stan zdrowia oraz samopoczucie.

Uczulenie, czyli alergia, może wystąpić w każdym wieku. Z alergią i nadwrażliwością możemy się urodzić lub też uczulamy się na dane substancje w miarę upływu lat i ekspozycji na alergen. W zależności od rodzaju alergii obserwuje się różnorodne objawy np. nieżyt nosa, przewlekłe zmęczenie, problemy z układem pokarmowym czy wysypkę. Objawy alergii wziewnej najczęściej pojawiają się na skutek inhalowania alergenu do dróg oddechowych. Szczególne znaczenie dla tego rodzaju alergii ma wiedza z zakresu okresów pylenia poszczególnych roślin czy grzybów, co zostało ujęte w kalendarzu pylenia. Ciekawym aspektem w alergologii są także reakcje krzyżowe, czyli sytuacja, gdy przykładowo mając alergię wziewną, uczulają nas również alergeny pokarmowe.

Jakie objawy występują w przypadku alergii?

Alergie wziewne: cechują się głównie objawami ze strony układu oddechowego. Obejmują one:

  • nawracający katar, który nasila się przy kontakcie z alergenem, podobnie jak zatkany nos i kichanie,
  • suchy, męczący kaszel, duszność – bez cech infekcji układu oddechowego,
  • drapanie w gardle,
  • częste infekcje układu oddechowego (osłabiona odporność w wyniku przewlekłego stanu zapalnego),
  • zapalenie spojówek (swędzenie opuchnięcie oczu, łzawienie, przekrwienie spojówek),
  • bóle głowy, zmęczenie, rozdrażnienie i senność,
  • możliwe pojawienie się swędzących zmian skórnych.1

Alergie skórne: objawy determinuje czynnik, który wywołuje uczulenie. Zmiany mogą być punktowe lub występować w skupiskach; obejmować jedno miejsce lub być wędrujące (zmienne położenie rumienia). Ponadto obserwuje się zarówno stałe występowanie zmian, jak i okresowe. Do najbardziej charakterystycznych objawów alergii skórnej zaliczamy:

  • zaczerwienienie lub rumień na skórze,
  • pieczenie i świąd zmian (świąd może się nasilać na skutek drapania)
  • pojawienie się obrzęku, pęcherzy surowiczych czy wyprysku przypominającego oparzenie pokrzywą,
  • w miarę upływu czasu suchość i szorstkość skóry, możliwe rogowacenie.

Alergie pokarmowe: są odpowiedzialne za objawy dotyczące skóry, przewodu pokarmowego i dróg oddechowych i można je przypisać mechanizmom komórkowym zależnym oraz niezależnym od IgE. Zatem alergia pokarmowa może wywołać zarówno duszność, drapanie w gardle, katar, świąd nosa, jak i wysypkę oraz objawy ze strony przewodu pokarmowego (bóle brzucha, biegunka, nudności i wymioty) 2.

Co może nasilać objawy alergicznego nieżytu nosa?

Doktor Sarah Myhill zauważa, że „nabiał jest przyczyną kataru i nieżytu nosa”. Mleko i produkty mleczne z ewolucyjnego punktu widzenia, pomimo, że są pożywne i zawierają wiele stymulatorów wzrostu, nie są odpowiednie dla ludzi. Żaden z przedstawicieli ssaków, po zaprzestaniu karmienia piersią, nie spożywa regularnie nabiału. Zatem najodpowiedniejszym mlekiem dla człowieka, jest mleko matki – i tylko dla dziecka, a nie dla osób dorosłych 3.

Nasilenie objawów przeziębieniowych (takich jak katar, obrzęk śluzówki i suchy kaszel) na skutek spożycia mleka powiązano ze współwystępowaniem alergii na białka mleka krowiego4.

Warto pamiętać, że objawy alergii wziewnej można kontrolować za pomocą stylu życia. Istotne są bardzo proste działania, polegające na eliminacji alergenu z otoczenia i ciała:

  • wietrzenie pomieszczeń zwłaszcza rano i w nocy lub gdy pada deszcz (chłodna temperatura, sprawia, że alergeny nie unoszą się w tak dużej ilości, jak w przypadku słonecznego dnia),
  • unikanie suszenia prania na świeżym powietrzu (by nie dopuścić do osadzania się nadmiaru alergenów na odzieży),
  • unikanie przynoszenia roślin zerwanych na polach i łąkach, a także przebywania na świeżo skoszonym trawniku czy również koszenia trawy (unoszenie się alergenów),
  • noszenie okularów przeciwsłonecznych (bariera przed alergenami drażniącymi również śluzówkę oka),
  • mycie twarzy i włosów przed odpoczynkiem nocnym (zmycie alergenów z ciała); zmianę ubrania po spacerze na świeżym powietrzu,
  • unikanie kontaktu ze zwierzętami przebywającymi na zewnątrz, podróżowanie przy otwartych oknach,
  • wybieranie poranka lub wieczoru na aktywności sportowe (pyłek z uwagi na rosę i wilgotność słabiej się unosi),
  • zapoznanie się i przestrzeganie kalendarza pylenia roślin alergizujących1.

Eliminacja czynnika alergizującego jest także istotna w przypadku alergii pokarmowych (tzw. dieta eliminacyjna) oraz skórnych (ochrona mechaniczna przed czynnikiem, unikanie kontaktu ze znanym alergenem).

Alergia czy przeziębienie?

Odróżnienie objawów alergii wziewnej od przeziębienia może okazać się dla wielu osób problematyczne. Warto jednak pamiętać, że takie objawy jak świąd oczu, łzawienie, świąd nosa i gardła oraz uporczywy wodnisty katar – zwykle są objawem alergicznym. Natomiast gorączka, dreszcze, ból gardła i bóle mięśniowe mogą okazać się w takiej sytuacji różnicujące. Objawy takie jak zmęczenie, stan podgorączkowy, kaszel – mogą być wspólne dla obu tych stanów. Pomocne w różnicowaniu jest również kryterium czasu: przeziębienie trwa około 7-10 dni, a objawy mają charakter ustępujący. Z kolei alergia może trwać kilka tygodni, a katar będzie nasilał się np. po wyjściu na zewnątrz (pyłki, grzyby) lub w domu (roztocza, zwierzęta domowe).

Jak diagnozować alergię w nurcie mitochondrialnym?

W medycynie mitochondrialnej szczególną uwagę poświęca się pacjentowi jako jednostce bio-psycho-społecznej. Ujęcie holistyczne obejmujące analizę stanu klinicznego pacjenta i całokształtu jego funkcjonowania pozwala określić, z jakim problemem zdrowotnym zmaga się pacjent. W diagnostyce mitochondrialnej, oprócz wnikliwego wywiadu i oceny klinicznej, warto wziąć pod uwagę badania takich parametrów jak:

  • histamina (w warunkach normalnych jej stężenie w moczu jest niskie; podwyższone może przemawiać za stanem alergicznym; nadmiar histaminy jest odpowiedzialny za ogólnoustrojowe reakcje uczuleniowe),5
  • poziom witamin B6 i B12 (niedobór tej witaminy jest powiązany z alergiami i reakcjami histaminowymi; na niedobór witaminy B6 może wskazywać wysoki poziom cystationiny, a B12 – kwasu metylomalonowego; problem niedoborów tych witamin szczególnie dotyczy osób na diecie wegetariańskiej)5,
  • poziom witaminy D3 (niedobór tej witaminy jest związany ze zwiększoną częstością występowania alergii i astmy) 5.

Kalendarz pylenia, czyli co i kiedy pyli?

Kalendarz pylenia to zestawienie okresów pylenia najpopularniejszych roślin i zarodnikowania grzybów. Należy pamiętać, że pylenie lub zarodnikowanie trwa cały rok. Zmienne jest tylko ich natężenie.

Tab. nr 1 – kalendarz pylenia

Co to są reakcje krzyżowe?

O alergicznej reakcji krzyżowej mówimy, gdy jeden alergen rozpozna i połączy się z wcześniej wytworzonymi przez układ odpornościowy przeciwciałami innego alergenu. Taki alergen ma identyczną budowę, ale często ma inne źródło pochodzenia. A zatem jedno przeciwciało układu odpornościowego reaguje z dwoma alergenami. Opisywane zjawisko obserwujemy zwykle między alergenami wziewnymi i pokarmowymi. Objawy alergii krzyżowych charakteryzują się występowaniem objawów świądowych w obrębie ust, podniebienia, języka, nosa, uszu, jak również obejmują skórę (pokrzywka z lub bez obrzęku) [6, 7].

Tab. nr 2 – reakcje krzyżowe

Dlaczego zjedzenie steka z tuńczyka może okazać się… śmiertelne?

Spożycie niewłaściwie przechowywanych i transportowanych ryb makrelowatych, jak np. tuńczyk może doprowadzić do zatrucia histaminą (skombrotoksizm). W warunkach normalnych histamina występuje w mięsie ryby na poziomie 0,1 mg na 100 g ryby. Jeśli ryba jest przechowywana w temperaturze powyżej 0-4°C, dochodzi wówczas do dekarboksylacji histydyny znajdującej się w mięsie ryb. Odpowiedzialnymi za rozkład ryby są bakterie: Escherichia coli, Vibrio, Proteus, Klebsiella, Clostridium, Salmonella i Shigella. Skutkiem dekarboksylacji histydyny jest zwiększenie ilości histaminy w rybach, do poziomu 25-50 mg na 100 g ryby. Co ciekawe, to właśnie histamina odpowiada za nieprzyjemny zapach psującej się ryby. 

Zjedzenie ryby skażonej histaminą doprowadza do wystąpienia reakcji alergicznej u wrażliwych osób, poprzez degranulację komórek tucznych. Mechanizm degranulacji jest podobny do alergii mediowanej przez histaminę. Do objawów wskazujących na zatrucie histaminą na skutek spożycia skażonej ryby zaliczamy:

  • zaczerwienienie twarzy, szyi i kończyn górnych z wyraźnym odgraniczeniem od reszty ciała (nasilający się pod wpływem promieniowania UV),
  • uderzenie gorąca,
  • świąd skóry i pokrzywka,
  • zaczerwienienie, świąd, łzawienie oczu,
  • obrzęk gardła i trudności w połykaniu,
  • pieczenie dziąseł i wzmożone pragnienie,
  • bóle brzucha, nudności, biegunka,
  • duszność i skurcz oskrzeli,
  • zaburzenia hemodynamiczne,
  • zaburzenia świadomości,
  • obrzęk tkanki podskórnej i błon śluzowych,
  • obrzęk języka, trudności w oddychaniu,
  • zatrzymanie akcji serca i nagły zgon.

Pierwsza pomoc w reakcji skombrotoksycznej polega na podaniu blokerów receptorów H1 i H2 oraz węgla aktywowanego, jeśli od spożycia ryby nie minęła godzina 8.

Bibliografia

0:00
0:00