Bolesne miesiączki, będące jednym z głównych objawów endometriozy, wciąż bywają problemem często bagatelizowanym przez lekarzy. Sprawia to, że wiele kobiet zmaga się z tą chorobą przez lata, zanim otrzymają prawidłową diagnozę. Czym jest endometrioza? Jakie są jej objawy, przyczyny i jak wygląda leczenie?

Co to jest endometrioza?

Endometrioza jest schorzeniem estrogenozależnym, w którym błony śluzowe macicy (endometrium) występują także poza jej jamą. Najczęściej dotyczy to miednicy mniejszej – więzadeł, jajników, jajowodów, otrzewnej, pęcherza moczowego, czy jelit¹. Endometrioza to choroba przewlekła o powolnym, skrytym rozwoju – nawet u 20-25% chorych przebiega bezobjawowo, a występujące objawy bywają bagatelizowane ze względu na ich charakter i małą specyficzność. Chociaż dotyka około 6-10% kobiet w wieku rozrodczym, często pozostaje niezdiagnozowana i nieleczona. Jednocześnie związane z nią dolegliwości wykazują znaczny negatywny wpływ na fizyczne i psychiczne samopoczucie pacjentek, jak i jakość ich życia rodzinnego, społecznego i seksualnego, a nawet w 30-40% przypadków może prowadzić do niepłodności^1,2.

Objawy endometriozy

Endometrioza jest kojarzona przede wszystkim jako schorzenie objawiające się w obrębie układu rozrodczego i podbrzusza. Do głównych i najczęściej obserwowanych objawów należą:

• bolesne miesiączki (60–80% przypadków),
• przewlekły ból miednicy mniejszej (30–50%),
• niepłodność (30–40%) i problemy z zajściem w ciążę,
• dyspareunia, czyli odczuwanie silnego bólu w trakcie stosunku (25–40%),
• dysfunkcje seksualne (32% przypadków), obniżenie libido i spadek aktywności seksualnej,
• nieregularne cykle miesiączkowe oraz bardzo obfite krwawienia (10–20%).²

Choroba ta jednak pośrednio przekłada się także na inne dziedziny życia, chociażby na zdrowie psychiczne – w szczególności dotyczy to kobiet ukierunkowanych na życie rodzinne i planujących ciążę. Nieleczona endometrioza grozi rozwinięciem objawów takich jak:

• niepokój i lęk, zaburzenia depresyjne,
• negatywne postrzeganie obrazu swojego ciała i niska samoocena,
• rozdrażnienie, wahania nastroju,
• problemy z zasypianiem, niespokojny sen,
• problemy jelitowe: skurcze jelit, bolesne wypróżnianie, zaparcia, bóle brzucha,
• w przypadku zaawansowanej endometriozy także krwiomocz, częstomocz, parcia naglące, nietrzymanie moczu^1,2.

Prawidłowa diagnoza endometriozy oraz wprowadzenie odpowiedniego leczenia mają więc ogromne znaczenie dla poprawy jakości życia pacjentek zmagających się z tą chorobą.¹

Najczęstsze przyczyny powstawania endometriozy

Przyczyny endometriozy wciąż nie zostały w pełni poznane. Podejrzewa się, że za jej rozwój odpowiada przedostawanie się w trakcie krwawienia miesiączkowego komórek endometrium do jajowodów, a stamtąd do jamy otrzewnej. W tkankach narządów następuje ich wszczepienie prowadzące do powstawania stanów zapalnych, a następnie powiększających się zrostów, które mogą prowadzić do nieodwracalnego włóknienia, zniekształceń i sklejania się tkanek¹. Rozwój endometriozy może mieć podłoże immunologiczne – układ odpornościowy nie eliminuje komórek endometrium znajdujących się poza macicą. Winą obarcza się także zaburzenia w gospodarce hormonalnej. Ogniska endometriozy reagują bowiem na zmiany hormonalne tak samo, jak prawidłowe komórki błony śluzowej macicy – cyklicznie rosną i złuszczają się zgodnie z przebiegiem cyklu menstruacyjnego^1,3.

Możliwe czynniki ryzyka endometriozy obejmują także predyspozycje genetyczne oraz wpływ czynników środowiskowych. Podejrzewa się między innymi znaczenie uczulenia na nikiel oraz prawidłowej diety. U kobiet z endometriozą częściej obserwuje się niedobory witaminy D, a zmniejszone ryzyko rozwoju choroby wiąże się ze spożywaniem dużych ilości kwasów omega-3 i unikaniem spożywania alkoholu³.

Endometrioza – diagnostyka

Do niedawna złotym standardem w diagnostyce endometriozy była laparoskopia – wziernikowanie jamy brzusznej za pomocą wprowadzanego do niej instrumentu optycznego, pozwalającego na pobranie wycinków tkanek do analizy histopatologicznej. Obecnie jednak, wraz z rozwojem metod obrazowych, stosowane są także metody nieinwazyjne, takie jak USG czy MRI. Nie mogą one jednak służyć do całkowitego wykluczenia choroby, ponieważ w początkowych etapach ogniska endometriozy w jamie macicy mogą być zbyt małe do wychwycenia.

Można także znaleźć informacje i oferty badań biomarkerów, takich jak niespecyficzny antygen Ca-125 (marker stosowany w diagnostyce raka jajnika) czy miRNA. Obecnie nie istnieją jednak wiarygodne metody pozwalające na wykrycie endometriozy poprzez oznaczenie biomarkerów w próbkach endometrium, krwi, płynach menstrualnych i macicznych, a do potwierdzenia diagnozy niezbędne jest wykonanie badań histopatologicznych lub obrazowych³.

Reklama

B-Kompleks Intercell® Sprawdź

Vaso-Intercell® Sprawdź

CurcuZym-Intercell ® Kurkumina Sprawdź

D3-Intercell® 4000 I.E. Sprawdź

Omegan 750® Sprawdź

Leczenie endometriozy

Ze względu na złożony charakter endometriozy w jej leczeniu wyróżnia się dwie podstawowe metody – leczenie chirurgiczne i farmakologiczne, które mogą się wzajemnie uzupełniać. Leczenie farmakologiczne jest skierowane przede wszystkim na łagodzenie objawów bólowych i poprawę jakości życia. Może obejmować zarówno stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, neuromodulatorów (leki przeciwdepresyjne), jak i terapii hormonalnej (doustna antykoncepcja, progestageny, agoniści i antagoniści GnRH). W zależności od stopnia zaawansowania endometriozy, istnieje także możliwość podjęcia interwencji chirurgicznej w celu usunięcia wszystkich wykrytych jej ognisk w jamie macicy. Należy jednak pamiętać, że z czasem mogą nastąpić nawroty choroby^2,3.

Oprócz stosowania leków i inwazyjnych zabiegów, w walce z endometriozą mogą pomóc także modyfikacje diety i stylu życia. Wskazuje się na korzystny wpływ aktywności fizycznej, pozwalający na złagodzenie dolegliwości bólowych. Podobnie w przypadku suplementacji witamin A, C, D i E, kwasów omega-3, spożywania większych ilości owoców, warzyw i ryb oraz ograniczania spożycia glutenu i nabiału³.