Witamina D — niedobór i nadmiar. Objawy i przyczyny

Witamina D jest rozpuszczalną w tłuszczach witaminą wytwarzaną w skórze pod wpływem światła słonecznego. Jej odpowiedni poziom jest niezbędny dla zdrowia kości, metabolizmu oraz odporności. Niedobór tej witaminy jest jednym z najpowszechniejszych. W Polsce dotyczy około 90% populacji. Jakie są objawy niedoboru witaminy D i czym mogą skutkować?

Niedobór witaminy D

Niedobór witaminy D jest najczęstszym niedoborem żywieniowym na świecie, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Oznacza to zbyt niski poziom tej witaminy w organizmie, co powoduje, że nie może ona pełnić swoich funkcji. Pogarsza się nasza odporność, pojawia się zmęczenie i spadek nastroju, a w dłuższej perspektywie mogą rozwijać się poważniejsze dolegliwości. Niedobór witaminy D definiuje się jako poziom formy 25(OH)D poniżej 20 ng / ml ^1,2,3.

Objawy niedoboru witaminy D

Niedobór witaminy D może objawiać się na wiele sposobów, co utrudnia dostrzeżenie zagrożenia. Ciągłe zmęczenie, czy niski poziom energii, mogą wskazywać na braki tego cennego składnika.

Pierwszymi symptomami mogą być:

• zmęczenie,
• bóle mięśni i kości,
• pocenie się
• osłabiona odporność,
• wahania nastroju
• bezsenność
• problemy trawienne,
• problemy z apetytem,
• otyłość.

Objawy te są często błędnie diagnozowane jako fibromialgia, chroniczne zmęczenie, związane z wiekiem osłabienie, a nawet depresja^4,5,6.

Badania donoszą, że długotrwale obniżony poziom witaminy D przyczynia się do krzywicy i osteoporozy^7,8 oraz wiąże się z częstszym występowaniem cukrzycy i insulinooporności⁹, chorób autoimmunologicznych, problemów z tarczycą, jelitami, a nawet niektórymi typami nowotworów^10,11. Na szczęście jej braki można łatwo uzupełnić, stosując odpowiednią dietę i suplementację.

Niedobór witaminy D3 — przyczyny

Wiele czynników może przyczyniać się do niedoboru witaminy D. Niektóre z nich obejmują nieodpowiednią ekspozycję na słońce, zaburzenia jelit, choroby wątroby, choroby nerek, dietę wegańską, otyłość i niektóre leki.

1. Brak dostępu do promieni słonecznych

Na właściwy poziom „słonecznej witaminy” wpływa odpowiedni dostęp do promieni UV-B, pod których wpływem witamina ta jest produkowana. W naszej szerokości geograficznej to promieniowanie występuje między godziną 10 a 15. Ponadto ilość zachmurzenia również ma wpływ na to, czy produkcja witaminy D w skórze będzie zachodzić efektywnie¹². Również noszenie odzieży ochronnej, czapek oraz stosowanie filtrów przeciwsłonecznych zmniejsza zdolność do produkowania witaminy D^{13, 14, 15}.

2. Niedoborowa dieta

Część zapotrzebowania na witaminę D uzupełniamy wraz z dietą. Znajduje się zwłaszcza w tłustych rybach morskich, jajkach i nabiale. Dlatego osoby na dietach wegańskich i wegetariańskich są szczególnie narażone na jej niedobór^{16, 17}.

3. Problemy ze wchłanianiem

Osoby, które mają problemy ze wchłanianiem, mogą nie absorbować wystarczającej ilości witaminy D z pożywienia. Należą do nich osoby z chorobami jelit, w tym chorobą Crohna, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, celiakią i mukowiscydozą^{18, 19, 20}.

4. Nieaktywna postać witaminy D

W przypadku problemów z wątrobą lub pracą nerek mogą wystąpić zanurzenia w przekształcaniu witaminy D w aktywną formę, czyli taką, która pełni swoje biologiczne funkcje. Dotyczy to chorób takich jak cholestaza (zastój żółci)²¹ i przewlekła choroba nerek, która powoduje zmniejszenie syntezy witaminy D i zwiększone jej wydalanie z moczem ²².

5. Leki

Niektóre środki farmakologiczne mogą zakłócać zdolność organizmu do przekształcania lub wchłaniania witaminy D. Jeżeli przyjmujesz leki takie jak cholestyramina (lek cholesterolowy), leki przeciwdrgawkowe, glukokortykoidy, leki przeciwgrzybicze i leki na HIV / AIDS, powinieneś regularnie badać poziom witaminy D²³.

Witamina D ma szeroki wpływ na organizm, którego nie da się przecenić. Jednak ciężko zapewnić jej odpowiednią podaż z naturalnych źródeł, zwłaszcza w okresach jesienno-zimowych. Powszechny niedobór witaminy D skłania nas do poszukiwania jej odpowiednich suplementów gwarantujących najwyższe wchłanianie. Często mogą być potrzebne również inne składniki niezbędne do jej prawidłowego działania takie jak magnez czy witamina K2. Z artykułu: witamina D – naturalne źródła i suplementacja dowiedz się dlaczego. Jeżeli zauważyłeś któryś z opisanych objawów, warto wykonać badania poziomu witaminy D. Natomiast szczególną uwagę na ten składnik powinny zwrócić kobiety w ciąży i posiadające potomstwo oraz weganie.

Reklama

Witamina D3 MSE Sprawdź

Witamina K2 (MK-7) MSE Sprawdź

D3-Intercell® 2000 I.E. Sprawdź

Magnez MSE Sprawdź

Przyczyny nadmiaru witamy D w organizmie

Witamina D rozpuszczalna jest w tłuszczach, dzięki czemu ma zdolność do akumulacji w tkance tłuszczowej. Z jednej strony jest to pożądane zwłaszcza w okresach jesienno-zimowych, jednak może być niebezpieczne w przypadku nadmiernego spożycia. Do przedawkowanie witaminy D3 dochodzi rzadko, a najczęstsza przyczyna jest przyjęcie zbyt dużej dawki preparatów doustnych, zazwyczaj czterokrotnie wyższej niż zalecana.

Nadmiar witaminy D3 — objawy

Nadmiar witaminy D w organizmie może powodować m.in.:

• bóle głowy,
• bóle brzucha, nudności, wymioty,
• biegunkę lub zaparcia,
• utratę apetytu,
• osłabienie,
• otępienie,
• wzmożone pragnienie i oddawanie moczu;
• bóle oczu,
• świąd skóry,
• pocenie się,
• zaburzenia pracy mózgu,

Skutki nadmiaru i niedoboru witaminy D w organizmie

Nadmiar witaminy D może prowadzić do zatrucia, sprzyja odkładaniu się wapnia w tkankach m.in.: w tętnicach, nerkach oraz sercu. W konsekwencji może powodować zaburzenia pracy serca i ośrodkowego układu nerwowego. Do najczęstszych skutków ubocznych przedawkowania witaminy D należą: zaburzenia pracy serca, kamica nerkowa, kamica pęcherzyka żółciowego, osadzanie się wapnia w tętnicach. Przedawkowanie witaminy D jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży. Może powodować deformacje płodu, czy późniejsze choroby kości u noworodka.

Z kolei do najczęstszych skutków niedoboru należą: osteoporoza, osteomalacja, skrzywienia i zwyrodnienia układu kostnego, złamania, problemy w funkcjonowaniu układu nerwowego i odpornościowego, stany zapalne skóry, problemy z zębami, choroby autoimmunologiczne i wyższe ryzyko nowotworów.

Jak dbać o prawidłowy poziom witaminy D3?

W celu zadbania o właściwy poziom witaminy D w organizmie warto w okresach wiosny i lata rozsądnie korzystać z promieni słonecznych, najlepiej poprzez aktywność fizyczną na świeżym powietrzu, aby zapewnić sobie syntezę skórną. Ponadto dobrze jest zadbać o jej źródła spożywcze w diecie, głównie tłuste ryby morskie, tran, jaja, oleje i pełnotłusty nabiał. Więcej o naturalnych źródłach witaminy D można przeczytać w artykule: Witamina D – naturalne źródła i suplementacja. W przypadkach niedoborów potwierdzonych badaniami zwiększonego zapotrzebowania czy okresach jesienno-zimowych warto dołączyć suplementację. O tym, jak suplementować witaminę D latem i zimą przeczytasz tutaj: Suplementacja witaminy D latem i zimą.