Normy witaminy D i jej zapotrzebowanie

Powszechny niedobór witaminy D skłania nas do suplementacji tego ważnego dla zdrowia składnika. Aby odpowiednio dobrać dawkę, konieczne jest sprawdzenie jej poziomu w badaniu laboratoryjnym. Jakie badanie wybrać i jak odczytać wynik? W jaki sposób określić dawkę suplementu?

Witamina D – prawidłowy poziom i zapotrzebowanie

Przed rozpoczęciem suplementacji warto dowiedzieć się jakiej dawki witaminy D potrzebujemy. Wpływa na to kilka czynników takich jak: wiek, płeć, stan zdrowia czy otyłość. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej zaleca następujące dzienne spożycie (RDA) witaminy D w IU/dobę:

• Niemowlęta i dzieci (do 1 r. ż.) 400-600,
• Dzieci w wieku powyżej 1 roku oraz młodzież 600-1000,
• Dorośli 19 – 70 lat 800-2000,
• Dorośli powyżej 70 lat 800-2000,
• Kobiety w ciąży i karmiące piersią 1500–2000,
• Otyłe dzieci i młodzież 1200–2000,
• Otyli dorośli 1600–4000.

Normy witaminy D u dzieci i młodzieży

Według norm żywienia opracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia u niemowląt do 12 miesiąca życia zalecane jest spożycie witaminy D₃ na poziomie AI na 10 µg/dzień. U dzieci do 3 roku życia 15 µg/dobę, a u dzieci do 9 roku życie 15-25 µg/dobę.

Witamina D3 u dorosłych — normy i zapotrzebowanie

Osoby dorosłe powinny przyjmować od 20 do 50 µg witaminy D dziennie (w populacji osób zdrowych). Natomiast w okresie jesienno-zimowym lub jeśli ekspozycja na słońce jest mała nawet przez cały rok.

Badanie witaminy D3

W badaniu laboratoryjnym można określić poziom dwóch form witaminy D. Pierwsza z nich to 25(OH)D3, druga to 1,25(OH)2D. W większości przypadków zalecane jest jednak określanie metabolitu 25(OH)D3, ponieważ jest to forma znacznie bardziej stabilna niż 1,25(OH)2D. Okres jej półtrwania to nawet 3 tygodnie, natomiast drugiej formy zaledwie około 14 godzin. Stąd, mierząc poziom 25(OH)D3 po pobraniu krwi, istnieje uzasadnione większe prawdopodobieństwo i pewność, że zmierzony zostanie rzeczywisty poziom witaminy, zanim zostanie ona rozłożona.

Drugim ze wskazań do badania formy 25(OH)D3 jest kwestia związku niedoboru witaminy D z parathormonem. Hormon ten przekształca 25(OH)D3 w 1,25(OH)2D. Dlatego w przypadku niedoboru 25(OH)D3, poziom 1,25(OH)2D może pozostawać w normie, wprowadzając nas w błąd. Przed badaniem warto jednak zasięgnąć porady lekarza, który zdecyduje którą postać witaminy D powinniśmy zbadać, ponieważ w określonych przypadkach wskazania mogą być różne.

Badanie poziomu witaminy D3 nie wymaga wcześniejszego przygotowania. Nie trzeba być na czczo, jak również pora dnia nie wpływa na wynik. Badanie wykonuje się z krwi żylnej. Czasami zaleca się odstawienie suplementacji przed badaniem, jednak kiedy chcemy sprawdzić, czy rzeczywiście suplementacja jest skuteczna, warto nie przerywać jej stosowania.

W przypadku wątpliwości co do wysokości dawki przyjmowanej witaminy D3 koniecznie skonsultuj się z lekarzem lub doświadczonym terapeutą.

Normy witaminy D i zapotrzebowanie na nią w zależności od stanu zdrowia

W przypadku osób zdrowych zakresy referencyjne normy i niedoborów wyglądają następująco:

• Norma: 30–50 ng/ ml,
• Łagodny niedobór 20–30 ng/ ml,
• Ciężki niedobór: poniżej 20 ng/ ml,
• Poziom toksyczny > 100 ng/ml.

W niektórych stanach chorobowych oraz w zależności od wieku dawki mogą się różnić. Przykładowo wcześniakom należy podawać witaminę D w dawce 10-20 µg/dzień do czasu osiągnięcia wieku skorygowanego 40 tygodni. U dzieci z nadmierną masą ciała i otyłością w zależności od nadwagi dawka powinna wynosić nawet 30-50 µg/dzień. Zwiększoną dawkę witaminy D poleca się osobom otyłym oraz z ciemniejszą karnacją, kobietom w ciąży, osobom starszym. Ponadto warto rozważyć dodatkową dawkę tej witaminy w chorobach układu kostno-szkieletowego, cukrzycy, chorobach kardio-waskularnych czy chorobach autoimmunologicznych. Dawka musi zostać dobrana indywidualnie pod kontrola lekarza.

Jak często i kiedy badać poziom witaminy D3 w organizmie

Wykonanie badania poziomu witaminy D we krwi zalecane jest raz na rok lub raz na pół roku. U niektórych osób kontrolę można wykonywać częściej zwłaszcza u osób z podejrzeniem chorób takich jak:

• osteoporoza,
• choroby układu sercowo – naczyniowego,
• choroby autoimmunologiczne (hashimoto, RZS, cukrzyca, łuszczyca),
• osoby z zaburzeniami wchłaniana oraz stanami zapalnymi jelit (IBS, choroba Crohna),
• osoby z upośledzoną odpornością,
• osoby na dietach, które eliminują źródła witaminy D: weganie, wegetarianie, osoby z nietolerancją laktozy.

Ponadto u osób zdrowych, które:

• chcą ustalić dawkę suplementacji,
• skontrolować poziom witaminy D3 w czasie suplementacji (po ok. 3 miesiącach stosowania),
• osoby po 65. roku życia,
• kobiety w okresie menopauzy,
• osoby z nadwagą lub otyłością.

Reklama

Witamina D3 MSE Sprawdź

D3-Intercell Vegan 2000 I.E. Sprawdź

D3-Intercell® 2000 I.E. Sprawdź

Witamina D – dawka toksyczna

Toksyczność witaminy D występuje rzadko, ale potencjalnie może stanowić poważne zagrożenie. Może wystąpić u osób przyjmujących duże dawki witaminy D – znacznie powyżej zalecanego spożycia np. w wyniku przyjmowania suplementów powyżej 40 000 IU na dobę przez długi okres. Witamina D jest rozpuszczalną w tłuszczach witaminą i jest magazynowana w tkance tłuszczowej. Dlatego efekty toksyczne mogą utrzymywać się nawet przez wiele miesięcy po zaprzestaniu suplementacji².  

Nadmiar witaminy D – objawy

Zarówno nadmiar, jak i niedobór witaminy D mogą być szkodliwe. Zbyt wysoki poziom witaminy D może prowadzić do zwapnienia tkanek oraz uszkodzenia nerek i układu sercowo-naczyniowego^3,4,5. Objawami zatrucia witaminą D są^5,7,8:

• bóle głowy,
• nudności,
• wymioty,
• odwodnienie,
• zaparcia,
• metaliczny posmak w ustach,
• słaby apetyt,
• zapalenie trzustki,
• kamienie nerkowe.

Suplementacja witaminy D

Odpowiednia dawka witaminy D jest gwarancją dostarczenia jej do mitochondriów. Według wskazań doktora Bodo Kuklinskiego, aby osiągnąć odpowiedni poziom witaminy D (100 nmol/l) należy przyjmować 50-100 µg (2000-4000 IE) dziennie.

Po zbadaniu poziomu witaminy, który okazał się zbyt niski, doktor Bodo Kukliński zaleca przyjmowanie nawet 4000 IE witaminy D oraz 1000 mg wapnia na dobę. Następnie według doktora Kuklińskiego należy powtórzyć badanie po upływie 6-8 tygodni suplementacji. Zdaniem tego specjalisty w zakresie medycyny mitochondrialnej, najbezpieczniej utrzymywać poziom witaminy D pomiędzy 100-150 nmol/l (30–50 ng/ ml).⁹

Jeżeli pomimo suplementacji stężenie witaminy D nie wzrasta, doktor Kukliński radzi zbadać poziom białka wiążącego tę witaminę. Jego zdaniem w przypadku niedoboru spowodowanego przez niewydolność wiązań białkowych, możemy  podnieść dawkę witaminy D do 10 000 IE raz na tydzień.⁹ 

Więcej na temat suplementacji witaminy D w artykule: Witamina D – naturalne źródła i suplementacja.

Stosowanie wysokich dawek witaminy D należy zawsze skonsultować z lekarzem lub terapeutą.