L- tyrozyna – działanie, dawkowanie i skutki uboczne

L-tyrozyna jest aminokwasem, którego organizm używa do budowania białek i innych ważnych związków. Bywa stosowana w celu poprawy funkcji poznawczych, nastroju i hormonów tarczycy, szczególnie gdy znajdujemy się pod wpływem stresu. Jednak badania wskazują, że może działać odwrotnie i pogorszyć zdrowie psychiczne w niektórych przypadkach. Przeczytaj artykuł, aby odkryć obie strony stosowania L-tyrozyny.

Co to jest L-tyrozyna?

L-tyrozyna jest naturalnie występującą formą tyrozyny, aminokwasu, którego organizm używa do wytwarzania białek i neuroprzekaźników¹.

Nasz organizm jest w stanie sam wytwarzać tyrozynę z innego aminokwasu – fenyloalaniny. Dlatego można zapewnić jego optymalny poziom, stosując urozmaiconą dietę, bogatą w jej źródła, takie jak²:

• ser i nabiał,
• jajka,
• kurczak,
• indyk,
• fasola,
• orzeszki ziemne.

L-tyrozyna jest popularnym suplementem nootropowym – stosowana w celu poprawy funkcji poznawczych i adaptacji organizmu do stresujących warunków.  Jest stosowana samodzielnie lub w połączeniu z innymi składnikami.

Działanie tyrozyny

W organizmie tyrozyna działa jako prekursor neuroprzekaźników zwanych katecholaminami³:

• dopaminy,
• norepinefryny (noradenaliny),
• adrenaliny.

Składniki te odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowia psychicznego, funkcji poznawczych i reakcji na stres. Kontrolują także ciśnienie krwi i metabolizm^4,5.

Tyrozyna pomaga budować hormony tarczycy i melaninę – pigment skóry.^6,7

Z kolei w mózgu L-tyrozyna służy do wytwarzania dopaminy i innych neuroprzekaźników.

N-acetylo-L-tyrozyna (NALT)

N-acetylo-L-tyrozyna (NALT lub NAT) jest formą tyrozyny bardziej rozpuszczalną w wodzie, która dobrze sprawdza się podczas żywienia dożylnego⁸.

Jednak jako suplement diety jest mniej efektywnie wykorzystywana niż L- tyrozyna. Metabolizujemy tylko 25% NALT do wolnej tyrozyny i eliminujemy 35–38% z moczem.^9,10,11

W badaniu na grupie 13 osób N-acetylo-L-tyrozyna w ogóle nie zwiększała poziomu tyrozyny¹². Zatem w doustnej suplementacji lepiej sprawdza się L-tyrozyna.

Korzyści ze stosowania L-tyrozyny

1. Wspiera funkcje umysłowe podczas stresu

Wśród 15 badań klinicznych oceniono wpływ L-tyrozyny, podawanej w krótkim czasie i wysokich dawkach, na funkcje poznawcze i zachowanie. Ten schemat dawkowania zapobiegał wyczerpaniu katecholaminy i poprawiał funkcje umysłowe w stresujących i wymagających sytuacjach¹³.

Wykazał najlepsze wyniki u osób narażonych na:

• rozproszenie uwagi i wielozadaniowość^14,15,16,
• bezsenność^17,18,
• trudne warunki pogodowe^19,20,21.

Jednak L-tyrozyna może nie być skuteczna u wszystkich. U osób starszych stosowanie L-tyrozyny wywoływało nawet przeciwne skutki – pogarszając pamięć i funkcje poznawcze²².

2. Może równoważyć nastrój

L-tyrozyna pozyskiwana z pożywienia może przyczyniać się do zdrowia psychicznego. Brakuje jednak wystarczających dowodów na poparcie stosowania l-tyrozyny u osób z depresją i zaburzeniami nastroju.

Według niektórych naukowców brak równowagi neuroprzekaźników w mózgu odgrywa rolę w depresji i innych zaburzeniach nastroju. Ponieważ tyrozyna umożliwia produkcję dopaminy i noradrenaliny, może wspierać zachowanie dobrego nastroju²³.

Niektóre badania sugerują, że może być korzystna w przypadku określonych zaburzeń nastroju, takich jak:

• depresja spowodowana niskim poziomem dopaminy²⁴,
• obniżony nastrój spowodowany życiem w trudnych, zimnych warunkach klimatycznych^25,26,
• depresja poporodowa²⁷.

Jednak powyższe wyniki pochodzą z badań klinicznych z niewielką ilością badanych osób, często bez kontroli placebo. W większym badaniu z udziałem 65 pacjentów nie udało się zweryfikować działania przeciwdepresyjnego L-tyrozyny²⁸.

L-tyrozyna nie wywoływała zmian nastroju u zdrowych osób.^29,30

3. Wpływa na hormony tarczycy

Tyrozyna w połączeniu z jodem i selenem jest niezbędna do wytwarzania hormonów tarczycy³¹.

W jednym z badań na grupie 85 ochotników suplementacja dużymi dawkami L-tyrozyny (12 g dziennie) lekko zwiększyła poziom aktywnego hormonu tarczycy T3. Ponadto znacznie zmniejszyła TSH, którego wysoki poziom jest związany z niedoczynnością tarczycy i stresem³².

4. Może regulować masę ciała

Tyrozyna, wpływając na produkcję hormonów tarczycy i katecholamin pośrednio reguluje metabolizm i produkcję energii. Z tego powodu istnieje możliwość, że L-tyrozyna może wspomagać zmniejszanie masy ciała.

Suplement zawierający L-tyrozynę, ekstrakt z zielonej herbaty i kofeinę nieznacznie przyspieszył utratę masy ciała u 80 otyłych osób dorosłych. Prawdopodobnie wszystkie składniki przyczyniły się do tego wyniku³³.

Żadne inne badania nie udokumentowały wpływu L-tyrozyny na utratę wagi.

5. Rola w fenyloketonurii

Fenyloketonuria (PKU) to wrodzona choroba metaboliczna, w której dochodzi do nieprawidłowej przemiany aminokwasu fenyloalaniny. Jej nagromadzenie powoduje uszkodzenie mózgu i upośledzenie funkcji poznawczych^34,35,36.

Osoby chorujące na fenyloketonurię powinny przestrzegać diety niskobiałkowej, aby zminimalizować spożycie fenyloalaniny. Z tego powodu narażeni są na niedobór tyrozyny, która przekształcana jest w organizmie z fenyloalaniny. Dlatego uzupełnianie L-tyrozyny u chorych na PKU może okazać się potrzebne³⁷.

Aby uniknąć niedoboru tyrozyny we krwi, sugeruje się stosowanie zamienników białka o zoptymalizowanej zawartości tyrozyny lub jej suplementację (3-6 g / 100 g).^38,39,40,41

Reklama

Adrenal-Intercell® Sprawdź

Mito Taurin Sprawdź

B-Komplex MSE Sprawdź

6. Rola w narkolepsji

Pacjenci z narkolepsją zmagają się z niekontrolowanym zasypianiem w ciągu dnia. Często doświadczają katapleksji (nagłej i niekontrolowanej utraty napięcia mięśni) podczas snu⁴².

L-tyrozyna pozwala wytworzyć odpowiednią ilość dopaminy i noradrenaliny, neuroprzekaźników, które działają pobudzająco i zapobiegają katapleksji.^43,44

W badaniu z udziałem 10 pacjentów, L-tyrozyna poprawiła kilka objawów narkolepsji – zmniejszała zmęczenie i poprawiała czujność⁴⁵.

Badanie na niewielkiej grupie pacjentów z narkolepsją, u których stosowano L-tyrozynę, wykazało zmniejszoną liczbę niekontrolowanego snu w ciągu dnia i katapleksji u ośmiu pacjentów⁴⁶.

7. Skutki uboczne i środki ostrożności stosowania L-tyrozyny

Według Agencji Żywności i Leków (FDA) L-tyrozyna jest uznawana za ogólnie bezpieczną⁴⁷.

Co potwierdzają badania kliniczne wykazujące jedynie niewielkie działania niepożądane^48,49:

• ból głowy,
• drażliwość,
• nudności.

Należy jednak uważać na wysokie dawki L-tyrozyny. W jednym z badań dawki 100-200 mg / kg spowodowały pogorszenie funkcji poznawczych u osób starszych⁵⁰.

8. Interakcje z lekami

L-tyrozyna uczestniczy w tych samych szlakach metabolicznych co L-DOPA – lek na chorobę Parkinsona. Dlatego suplementy tyrozyny, a nawet pokarmy bogate w tyrozynę, mogą utrudniać transport L-DOPA do mózgu, prowadząc do różnic w odpowiedzi na leczenie^51,52.

Pacjenci z chorobą Parkinsona często mają niedobór hydroksylazy tyrozynowej – enzymu przekształcającego tyrozynę w L-DOPA – co stanowi kolejne ograniczenie dla suplementacji tyrozyny wraz z przyjmowaniem leku L-DOPA⁵³.

Wysokie dawki L-tyrozyny (12 g dziennie przez 4 miesiące) mogą zwiększać poziom hormonów tarczycy. Osoby z nadczynnością tarczycy i przyjmujące leki na tarczycę powinny skonsultować stosowanie tyrozyny z lekarzem⁵⁴.

Dawkowanie L-tyrozyny

Średnia dawka L-tyrozyny w większości przypadków wynosi 100 mg / kg masy ciała. Stanowi to około 7 g dziennie dla osoby o wadze 70 kg, rozłożonej na 2-3 dzienne dawki^55,56.