Suplementacja witaminy D w ciąży — czy jest wskazana? Jak ją poprawnie suplementować?

Organizm kobiety w ciąży potrzebuje odpowiednich składników, które będą wspierały rozwój dziecka. Wśród nich bardzo ważne są witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy, antyoksydanty, a także witamina D. Jest niezbędna w każdym trymestrze ciąży, a nawet po porodzie oraz w okresie karmienia piersią. Jaki ma wpływ na organizm matki i dziecka? Kiedy warto ją suplementować oraz w jakiej dawce?

Witamina D3 niezbędna dla kobiet w ciąży

Niedobór witaminy D jest bardzo powszechny i nie omija kobiet w ciąży. Co więcej, przyszłe mamy potrzebują nawet większych dawek tego składnika dla zachowania nie tylko swojego zdrowia, ale także rozwijającego się organizmu dziecka. Witaminę D znamy głównie z pozytywnego wpływu na zdrowie kości oraz kształtowanie układu kostnego u płodu. Witamina D warunkuje wchłanianiu i dystrybucję wapnia i fosforu – elementów niezbędnych do budowania kości. Rozwijający się płód potrzebuje odpowiedniej ilości tej witaminy do wchłaniania wapnia, co może ochronić dziecko przed wystąpieniem krzywicy i osteopenii, a nawet hipokalcemii noworodkowej. Ponadto zapewnia prawidłowe działanie układu odpornościowego, zmniejszając ryzyko niebezpiecznych infekcji w ciąży. Już od początku ciąży witamina D reguluje transkrypcję genów. Prawidłowy przebieg tego procesu wpływa na zmniejszenie ryzyka ewentualnych mutacji w DNA.

Dawkowanie witaminy D w ciąży

Z powodu znaczącej roli witaminy D u kobiet w ciąży i ich potomstwa, zaleca się jej suplementację. Według Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników wskazane jest przyjmowanie 800-2000 jednostek witaminy D3 na dobę, od początku ciąży, jak i w okresie karmienia piersią.

Niektóre badania podają, że w przypadku wystarczającej ekspozycji na słońce i braku niedoborów suplementację można rozpocząć od drugiego trymestru ciąży w dawce 800-2000 j.m. na dobę¹.

Jednak dobranie odpowiedniej dawki witaminy D powinno odbyć się pod kontrolą lekarza, najlepiej po wcześniejszym zbadaniu jej poziomu w organizmie. Prawidłowo dobrana dawka witaminy D3 powinna pozwolić na osiągnięcie i utrzymanie stężenia witaminy D (25 (OH) D) we krwi powyżej 30 ng/ml¹. (więcej w artykule witamina D – badanie poziomu).

Reklama

Fetusan plus Omega-3 Sprawdź

Witamina D3 MSE Sprawdź

D3-Intercell Vegan 2000 I.E. Sprawdź

D3-Intercell® 2000 I.E. Sprawdź

Rola witaminy D na etapie starania się o ciążę

Sugeruje się, że odpowiedni poziom witaminy D jest ważny już w okresie starania się o dziecko. Przygotowanie do ciąży jest równie ważne co dbanie o organizm już podczas jej trwania. (Jak przygotować organizm do ciąży?). Na około pół roku przed planowaną ciążą warto zmienić tryb życia, postawić na zdrową dietę i aktywność fizyczną, wykonać niezbędne badania oraz uzupełnić poziom witaminy D i kwasu foliowego.  Badania wskazują, że kobiety z prawidłowym poziomem witaminy D w organizmie mają większą szansę na zajście w ciążę, jak i jej prawidłowy przebieg. Pozwala utrzymać prawidłową gospodarkę hormonalną.  Witamina D bierze udział w podziale i dojrzewaniu komórek – procesach niezwykle ważnych do rozwoju przyszłego organizmu. Rekomendowana dawka dla kobiet planujących ciążę to 800-2000 IU na dobę zależnie od masy ciała².

Czynniki wpływające na niedobory witaminy D u ciężarnych

Niedostateczne spożycie witaminy D, brak odpowiedniej ekspozycji na promieniowanie słoneczne oraz zwiększone zapotrzebowanie to najczęstsze czynniki wpływające na niedobory witaminy D u ciężarnych.

W naszym kraju, spożycie witaminy D od dawna nie spełnia zaleceń i to nie tylko wśród kobiet w ciąży. W naszej diecie występuje niska ilość pokarmów bogatych w ten składnik, głównie tłustych ryb morskich. Szacuje się, że wraz z dietą ciężarne Polki przyjmują około 2,1- 2,8 µg/dziennie, co przy aktualnej normie (15 µg/dzień) jest niedoborowe. Wobec tego znaczącym czynnikiem powinna być jej endogenna produkcja pod wpływem promieniowania słonecznego. Jednak takie, które zapewnia jej syntezę występuje jedynie od kwietnia do września. W pozostałych miesiącach zalecana jest suplementacja.

W okresie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na witaminę D. Modyfikacji ulega regulacja gospodarki wapniowej i metabolizm witaminy D w celu zapewnienia rozwijającemu się dziecku odpowiedniej ilości wapnia. Podczas ciąży płód potrezbuje dostarczenia około 30 g wapnia. W tym celu podczas ciąży zwiększa się aktywność 1α-hydroksylazy nerkowej w organizmie matki, co powoduje wzrost syntezy aktywnej metabolicznie formy witaminy D – kalcitriolu [1,25(OH)2D]. W konsekwencji, u ciężarnych z prawidłowym zaopatrzeniem w witaminę D stężenie 1,25(OH)2D stopniowo wzrasta.

Jednak w przypadku niedostatecznego zaopatrzenia matki w witaminę D lub niedostatecznej podaży wapnia pokarmowego, opisany mechanizm staje się niewydolny. W takiej sytuacji alternatywnym źródłem wapnia dla płodu staje się układ kostno-szkieletowy matki, co w konsekwencji może prowadzić do jego demineralizacji i rozwoju osteoporozy.

Witamina D po porodzie

To czy dziecko będzie miało właściwy poziom witaminy D, zależy od obecności tego składnika w organizmie matki. Zatem niski poziom witaminy D u kobiety w ciąży będzie wpływał na zdrowie dziecka. Jeżeli kobieta w ciąży ma prawidłowe stężenie witaminy D, zapewnia ją dziecku do kilku tygodni po porodzie. Według badań przeprowadzonych w Polsce kobietom karmiącym również zalecana jest suplementacja witaminy D, a rekomendowana dawka wynosi 1500-2000 IU na dobę³.

Witamina D dla noworodków i niemowląt

Suplementacja witaminy D u noworodków powinna być dobrana do sposobu karmienia dziecka. Nawet niemowlęta karmione piersią mogą mieć niedobory witaminy D, dlatego warto podawać ją także w tym okresie. Zalecana dawka to około 400 j.m. witaminy D na dobę. Natomiast noworodki karmione mlekiem modyfikowanym, które często jest wzbogacane w witaminę D, zazwyczaj nie potrzebują już dodatkowej suplementacji.

Niedobór witaminy D3 w czasie ciąży – skutki dla mamy i dziecka

Niedobór witaminy D może mieć wiele nieprzyjemnych, a nawet poważnych konsekwencji zdrowotnych. Deficyt witaminy D zwiększa ryzyko bezpłodności. W trakcie ciąży utrudnia jej utrzymanie, może powodować powikłania takie jak: cukrzyca ciążowa, stany przedrzucawkowe czy poród przed terminem. Z kolei dzieci urodzone z niedoborem witaminy D w późniejszym wieku narażone są na: zmniejszoną masę kostną, krzywicę, problemy z zębami, astmę czy cukrzycę. U tych dzieci wzrasta także podatność na złamania kości, otyłość i choroby autoimmunologiczne oraz sercowo-naczyniowe.

Suplementacja witaminy D

Według aktualnych danych niedobory witaminy D u kobiet w ciąży mogą wymagać suplementacji przez cały rok. Niewielkie spożycie ryb, niska ekspozycja i dostępność do promieni słonecznych utrudnia przyswajanie tego składnika z naturalnych źródeł. W związku z tym niezbędny elementem profilaktyki, jak i prawidłowego rozwoju dziecka często pozostaje suplementacja.