Witamina D przy COVID-19 – jak wpływa na leczenie i profilaktykę

Suplementacja witaminy D w okresie jesienno-zimowym jest zalecana przez lekarzy w celu uzupełnienia niedoborów i wzmocnienia odporności. W obecnych czasach, pandemii i wysokiego poziomu zachorowań na zakażenia górnych dróg oddechowych, jest to szczególnie ważne. Jak witamina D wpływa na leczenie i profilaktykę COVID-19?

Wpływ witaminy D na układ odpornościowy

Witamina D, dostępna w suplementach i lekach jako cholekalcyferol (witamina D₃), odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Chociaż przez wiele lat była kojarzona głównie z układem kostnym, tak naprawdę charakteryzuje się wielokierunkowym działaniem w obrębie całego organizmu. Receptory oddziałujące z witaminą D (vitamin D receptor; VDR) są obecne w licznych tkankach i narządach ludzkiego organizmu, w tym w prawie wszystkich komórkach układu odpornościowego¹. Za ich pośrednictwem witamina D reguluje geny biorące udział w różnicowaniu komórek i regulacji cyklów komórkowych. Odgrywa ona rolę między innymi w dojrzewaniu makrofagów, przeciwdziała nadmiernej ekspresji cytokin prozapalnych oraz stymuluje produkcję cytokin przeciwzapalnych. Dodatkowo uczestniczy w produkcji katelicydyn – naturalnych białek o działaniu przeciwbakteryjnym występujących w monocytach, komórkach NK (natural killer), limfocytach T i B, neutrofilach oraz komórkach prezentujących antygen (makrofagi i komórki dendrytyczne)^1,2.

Witamina D a profilaktyka zachorowania na koronawirusa

Suplementacja witaminą D przynosi wyraźne korzyści w profilaktyce zakażeń górnych dróg oddechowych, takich jak przeziębienie, grypa czy COVID-19. Potwierdzają to badania prowadzone w przeszłości na dużych – liczących po kilkanaście tysięcy osób – populacjach. Ich wyniki wskazują, że osoby cierpiące na niedobór witaminy D znacznie częściej zapadają na infekcje grypowe i przeziębienia. Podobne wyniki przyniosły badania prowadzone wśród fińskich rekrutów (800 osób) i japońskich uczniów (334 dzieci), w obydwu grupach wyższe stężenie witaminy D we krwi było skorelowane z mniejszą liczbą nieobecności². Z dotychczasowych publikacji dotyczących stosowania witaminy D w profilaktyce zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 płyną zbliżone wnioski. Niedobór tego składnika jest wiązany z większą zachorowalnością, cięższym i dłuższym przebiegiem choroby oraz wyższym ryzykiem zgonu u osób starszych^3,5.

Stężenie witaminy D we krwi a zachorowalność na koronawirusa

Prawidłowe stężenie witaminy D we krwi oznacza się poprzez pomiar stężenia kalcydiolu – 25(OH)D. W zależności od wytycznych niedobór jest stwierdzany, kiedy spada on poniżej 20-30 ng/ml^1,4. Badania prowadzone wśród pacjentów przechodzących infekcję COVID-19 wskazują, że poziom witaminy D we krwi był u nich średnio około dwukrotnie niższy niż w przypadku grupy kontrolnej – wśród obywateli Szwajcarii kolejno: 11,1 ng/ml i 24,6 ng/ml³, w badaniach prowadzonych wśród osób starszych (ok. 76 roku życia): 7,9 ng/ml i 16,3 ng/ml⁴.

Reklama

D3-Intercell Vegan 2000 I.E. Sprawdź

D3-Intercell® 2000 I.E. Sprawdź

Immun-Intercell Sprawdź

Witamina D3 MSE Sprawdź

Witamina A + D3 MSE Sprawdź

Witamina D w leczeniu COVID-19

Suplementacja witaminy D może być pomocna nie tylko w profilaktyce zakażeń koronawirusem, ale też ich leczeniu. Dotychczasowe badania prowadzone na niewielkich grupach pacjentów wskazują, że podawanie witaminy D w trakcie przebiegu COVID-19 zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu choroby i hospitalizacji^3,5. Badania in vitro wskazują, że witamina D może wykazywać działanie ochronne przed ostrym uszkodzeniem płuc poprzez modulację ekspresji genów ACE2 (acetylocholinoesterazy 2) w tkance płucnej. Dodatkowo, dzięki regulacji proliferacji, różnicowania i apoptozy komórek śródbłonka naczyń kalcytriol może odgrywać rolę w profilaktyce powikłań zakrzepowo-zatorowych w przebiegu zakażenia koronawirusem⁵.

Suplementacja witaminy D w czasie wzmożonej zachorowalności na COVID-19

Chociaż wciąż głównym zaleceniem w celu redukcji ryzyka zakażenia COVID-19 są szczepienia, warto pamiętać także o innych metodach profilaktyki i wzmacniania odporności. Szczególnie ważna jest prawidłowa, zróżnicowana dieta, zapewniająca organizmowi odpowiedni poziom substancji odżywczych i witamin. Witamina D, chociaż kojarzy się głównie z syntezą skórną pod wpływem promieni słonecznych, jest dostarczana organizmowi także z żywnością. W celu wzmocnienia odporności w okresie wzmożonej zachorowalności na COVID-19 czy inne zakażenia górnych dróg oddechowych, warto wzbogacać dietę w produkty zawierające duże ilości witaminy D. Jako, że jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, należą do nich przede wszystkim tłuste ryby i tran, w mniejszych dawkach jest obecna także w grzybach shiitake i produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak jajka, mleko, sery³.

Niestety zgodnie z danymi epidemiologicznymi większość populacji zamieszkującej rejon Europy Środkowej cierpi na niedobory witaminy D. Obowiązujące zalecenia wskazują na konieczność suplementacji u wszystkich grup wiekowych. Jakie jest zalecane dawkowanie witaminy D?

• Niemowlęta (0–6 mies.) 400 j.m/dzień
• Niemowlęta (6–12 mies.) 400–600 j.m/dzień
• Dzieci (1–10 lat) 600–1000 j.m/dzień
• Młodzież (11–18 lat) 800–2000 j.m/dzień
• Dorośli (19–75 lat) 800–2000 j.m/dzień
• Seniorzy (> 75 lat) 2000–4000 j.m/dzień ^3,5.

To, ile witaminy D należy przyjmować dziennie może się także różnić od stylu życia. Wśród zdrowych dzieci, młodzieży i dorosłych do 65. r.ż. przebywających w okresie od maja do września codziennie co najmniej 15 min na słońcu w godzinach 10-15 (z odkrytymi przedramionami i podudziami, bez kremów z filtrem) konieczna jest jedynie suplementacja w okresie jesienno-zimowym (od września do maja). Podczas gdy u pozostałych grup zalecane jest całoroczne przyjmowanie witaminy D ⁵.