Choroba Hashimoto to częste rozpoznanie dotyczące problemów z tarczycą. Warto więc wiedzieć więcej o hormonach, przeciwciałach oraz badaniach tarczycy pomocnych w postawieniu diagnozy.

Pojawienie się objawów świadczących o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu tarczycy sprawia, że pacjent potrzebuje szczegółowej oceny stanu zdrowia. Poniżej przedstawiamy, jak taki proces wygląda w przypadku podejrzenia choroby Hashimoto.

Czym jest choroba Hashimoto?

Choroba Hashimoto to przewlekły proces zapalenia tarczycy. Ma on podłoże autoimmunologiczne. Rozpoznanie to występuje 7 razy częściej u kobiet (zwłaszcza w wieku 30 – 50 lat¹), lecz pojawia się także u mężczyzn, a nawet u dzieci. Na skutek choroby w wielu przypadkach dochodzi do atrofii, czyli zaniku tarczycy. Powstają także nacieki limfocytarne, a u niektórych osób – wole limfoidalne.

Przyczyny tego problemu z tarczycą najczęściej są genetyczne (dotyczą m.in. genu CTLA-4 odpowiedzialnego za hamowanie aktywności limfocytów T). Choroba Hashimoto może pojawić się także na skutek czynników środowiskowych, takich jak np.:

• stres,
• nadmiar jodu,
• niedobór selenu,
• stres oksydacyjny[5] i nitrozacyjny (według doktora B. Kuklinskiego, eksperta medycyny mitochondrialnej tlenek azotu odgrywa znaczącą rolę w genezie tej choroby, o czym piszemy w artykule: Hashimoto – przyczyny i czynniki ryzyka),
• palenie papierosów,
• zaburzenia mikrobioty jelitowej.^1,5

Objawy Hashimoto bywają nieoczywiste, należą do nich dolegliwości takie, jak: zmęczenie, osłabienie, wypadanie włosów, problemy skórne, wole tarczycowe, obrzęki twarzy, wzrost masy ciała, zaparcia, depresja, problemy z koncentracją uwagi, bóle mięśniowo-stawowe, osłabienie mięśni, drętwienia, parestezje, bóle głowy oraz zaburzenia snu^1,2 (w tym m.in. nieregenerujący sen, senność w ciągu dnia i bezsenność w nocy – zachęcamy do przeczytania artykułu: Bezsenność a tarczyca – jak choroby tarczycy wpływają na sen?).

U niektórych osób choroba Hashimoto może przebiegać bezobjawowo, zwłaszcza na początkowym etapie, co opóźnia diagnozę. Często problem ten współwystępuje także z innymi schorzeniami autoimmunologicznymi.¹

Badania laboratoryjne wykonywane w przypadku choroby Hashimoto

Wśród badań w kierunku choroby Hashimoto z próbki krwi oznaczany jest poziom parametrów tarczycy, takich jak:

•      TSH (jest to hormon tyreotropowy wytwarzany przez przysadkę mózgową) – w chorobie Hashimoto poziom TSH jest zazwyczaj podwyższony (za normę przyjmuje się 0,4 – 4 mIU/l, jednak zaleca się zachować czujność diagnostyczną już u osób z TSH podniesionym powyżej 2,5 mIU/l),³

•      fT3 (trijodotyronina wolna),

•      fT4 (tyroksyna wolna).³

W badaniach tych podwyższona wartość TSH i tyroksyny fT4 wskazuje na niedoczynność tarczycy, która często współwystępuje z Hashimoto. Z kolei podwyższone miano TSH bez wzrostu fT4 świadczyć może o niedoczynności subklinicznej tego gruczołu.^1,4

Dla chorych mających już rozpoznanie ważne jest także, aby wiedzieć, jakie badania kontrolne przy Hashimoto należy regularnie wykonywać. W takich sytuacjach oznaczenie poziomu hormonów tarczycy uzupełnia sprawdzenie, czy nie pojawił się niedobór: cynku, selenu, witaminy D3, witamin z grupy B, żelaza, magnezu.

Stężenie tych mikroelementów wpływa na funkcjonowanie tarczycy, więc zbadanie ich poziomu ma duże znaczenie w tej chorobie.⁵ Dodatkowo lekarz może zlecić m.in. wykonanie morfologii w kierunku anemii, zbadanie współczynnika GFR, kinazy kreatynowej, prolaktyny i profilu lipidowego, gdyż zaburzenia tych parametrów często współwystępują z Hashimoto.⁶

Na takie badania najlepiej zgłosić się do punktu pobrań w godzinach porannych, na czczo (chociaż oceniając tylko poziom hormonów tarczycy i przeciwciał nie jest to warunek obowiązkowy, wskazane jest to jednak przy oznaczaniu morfologii, parametru anty-TRAB i mikroelementów). O przygotowaniu do badań poinformuje także lekarz kierujący, w zależności od tego, jakie dodatkowe testy zleci w skierowaniu.

Podejrzewając u pacjenta chorobę Hashimoto, badania krwi obejmują jednak przede wszystkim ocenę obecności przeciwciał przeciwtarczycowych.

Badania tarczycy – oznaczenie przeciwciał

Kluczowe dla rozpoznania Hashimoto są przeciwciała:

•      aTPO (anty-TPO) – przeciw peroksydazie tarczycowej,

•      aTG (anty-TG) – przeciw tyreoglobulinie.³

U 90% chorych na Hashimoto obserwuje się podwyższony wynik anty-TPO, a u 80% – także wzrost przeciwciał aTG (wartości procentowe różnią się w zależności od źródła). Zdarza się jednak, że u pacjenta, u którego występuje ta choroba, pojawia się podwyższenie tylko jednego z tych parametrów.¹

Dla różnicowania z chorobą Gravesa-Basedowa sprawdza się także obecność przeciwciał anty-TRAB.

Laboratoryjne badania na Hashimoto należy uzupełnić ultrasonografią (USG). Jest to ważne dla postawienia rozpoznania, gdyż nawet przy ujemnym aTPO, jeżeli w obrazie USG tarczycy widoczna jest jej hipoechogeniczność, może to wskazywać na chorobę Hashimoto. U niektórych pacjentów można w ten sposób zauważyć też zanik tego gruczołu. Obserwuje się jednak duże zróżnicowanie obrazu klinicznego tego schorzenia, dlatego wszystkie wyniki badań należy skonsultować z lekarzem endokrynologiem, aby spojrzeć na problem całościowo.^1,3,7

Jak długo oczekuje się na wyniki badań?

Wynik większości testów laboratoryjnych pozwalających na wykrycie chorób tarczycy dostępny jest zwykle szybko. W zależności od rodzaju badania, czas oczekiwania na oznaczenie poszczególnych parametrów to najczęściej:

•      1 dzień roboczy – dla wyników poziomu hormonów takich jak TSH, fT3 i fT4,

•      od 1 do 3 dni roboczych – dla przeciwciał anty-TPO i anty-TG,

•      do 16 dni – dla przeciwciał różnicujących Hashimoto z chorobą Gravesa-Basedowa.

Czas oczekiwania może różnić się w zależności od laboratorium – warto zapytać więc w punkcie pobrań, gdzie planuje się wykonanie badań, o to kiedy wynik będzie dostępny.

Reklama

Mg-Intercell® Cytrynian magnezu Sprawdź

QuinoMit® Q10 Fluid – Ubichinol MSE Sprawdź

Tarczyca i mitochondria Sprawdź

Adrenal-Intercell® Sprawdź

Selemit MSE Sprawdź

Placówki i miejsca, w których można wykonać badania na Hashimoto

Podejrzewając u siebie nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy, diagnostykę można zacząć od konsultacji u lekarza rodzinnego/internisty. Specjalista podpowie, jakie badania należy wykonać (może wystawić również na nie skierowanie). Następnie warto udać się do endokrynologa, który poprowadzi proces leczenia.

Większość z testów na Hashimoto (w tym przeciwciał, a także hormonów mających wpływ na funkcjonowanie tarczycy) można zrobić w każdym laboratorium medycznym (wystarczy udać się np. do najbliższego punktu pobrań). Warto zwrócić uwagę, w których placówkach możliwe są badania refundowane przez NFZ, a gdzie tylko prywatne. Niektóre laboratoria oferują także usługę pobrania materiału do takich badań z dojazdem do domu pacjenta. Następnie ważne jest, aby wynik skonsultować z lekarzem, który dobierze prawidłową ścieżkę postępowania.

Leczenie Hashimoto to proces, który warto wesprzeć także prawidłowym sposobem odżywiania. W ułożeniu jadłospisu wspierającego pracę tarczycy pomoże dietetyk. Dostarczenie organizmowi wszystkich potrzebnych składników odżywczych, dbałość o mitochondria i postępowanie zgodnie z zaleceniami lekarskimi są ważne, aby zmniejszyć nasilenie objawów choroby i poprawić pracę tego ważnego gruczołu, wspierając leczenie podstawowe.