W naszym środowisku znajduje się wiele organizmów wykorzystujących inne organizmy żywe jako źródło pokarmu i środowisko życia. Organizmy te nazywamy pasożytami i należą do nich świerzbowce, roztocza, kleszcze, komary, muchy, a także wesz ludzka. Odrębną grupę pasożytów stanowią pasożyty wewnętrzne człowieka. Mimo, iż zagadnienie to dotyczy znacznej ilość dzieci oraz dorosłych, nadal stanowi wstydliwy obszar życia.

Droga zakażenia może być różna w zależności od rodzaju pasożyta, jednak zawsze higiena stanowi pierwszą podstawową linię obrony. Z tego też  powodu na choroby pasożytnicze najbardziej narażone są małe dzieci, które przebywając w żłobkach lub przedszkolach bawią się wspólnymi zabawkami oraz korzystają ze wspólnych toalet i nocników. Siedliskiem pasożytów są również osiedlowe piaskownice często odwiedzane przez psy i koty.

Niewątpliwie ważnym elementem ochrony przez pasożytami jest mocna odporność i szeroko pojęta homeostaza organizmu. Zdrowe i zrównoważone środowisko wewnętrzne stanowi silną barierę chroniącą organizm przed zakażeniem pasożytami. Dieta bogata w świeże owoce i warzywa oraz zioła będzie sprzyjać tworzeniu nieprzyjaznych warunków do zasiedlenia przez pasożyty. Właściwe kwaśne pH żołądka również stanowi w pewnym stopniu czynnik chroniący organizm przed wniknięciem jaj lub cyst pasożytów do światła jelita.

Diagnostyka zakażenia pasożytem

Decydując się na diagnostykę w kierunku infekcji pasożytniczej warto mieć na uwadze niską czułość badań, zarówno z kału jak i z krwi. Dlaczego tak się dzieje? Przyczyn jest kilka. Przede wszystkim próbka kału pobrana do badania musi pochodzić z tej partii stolca, w której jaja, cysty lub całe pasożyty są lub były obecne. Następnie diagnosta musi z tej małej próbki pobrać materiał zawierający ślady bytności pasożytów. Dlatego też dobrą praktyką diagnostyki z kału w kierunku pasożytów jest co najmniej trzykrotne powtórzenie badania w odstępie dwóch dni, każdorazowo z nowej próbki materiału.

Badania z krwi dające możliwość oceny przeciwciał przeciwko pasożytom również mogą dawać wynik fałszywie ujemny. Pasożyty bowiem potrafią produkować substancje modyfikujące odpowiedź naszego układu immunologicznego tak, aby ich „nie widział” i nie atakował traktując jako intruza. Zatem mimo zakażenia pasożytami np. Giardia lamblia czy Blastocystis hominis, wynik badania w kierunku przeciwciał może wskazywać na brak obecności pasożytów w organizmie badanego.  

Giardioza 

Stereotypowo pasożyty kojarzą się z robakiem. Okazuje się jednak, że jednym z najtrudniejszych do zdiagnozowania, leczenia i niosącym poważne konsekwencje zdrowotne jest pasożyt niewidoczny gołym okiem.  

Giardioza (lamblioza), bo o niej mowa, to choroba pasożytnicza dwunastnicy i jelita cienkiego wywołana przez pierwotniaka Giardia lamblia wiążąca się z szeroką listą objawów klinicznych. Choroba przybiera szerokie spektrum symptomów, od postaci bezobjawowej, do ostrej lub przewlekłej choroby biegunkowej z bólem brzucha i nudnościami. Giardia lamblia jest także najczęstszą przyczyną biegunki podróżnych, ze względu na częste zanieczyszczenie wody cystami pasożyta w różnych rejonach świata.

Giardia lamblia to potencjalny patogen zoonotyczny. Oznacza to, że niektóre genotypy mogą występować zarówno u zwierząt, jak i u ludzi, oraz mogą być między nimi przenoszone. Obecność pasożytów wykazano u kotów, psów, zwierząt domowych i dzikich, zwłaszcza u bobrów.

Jak dochodzi do zakażenia pasożytem?

Cykl rozwojowy tego pasożyta odbywa się w jednym osobniku, a do zarażenia dochodzi na drodze fekalno-oralnej. Najczęściej połknięcie cyst następuje podczas spożycia zanieczyszczonej wody lub zanieczyszczonego pokarmu. Łatwa droga zakażenia bezpośredniego oraz niewielka ilość cyst potrzebnych do zainfekowania organizmu, powoduje że giardioza jest chorobą powszechną wśród dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola.  Cysty są wydalane wraz z kałem żywiciela nieregularnie i w zmiennej liczbie, ponadto są oporne na działanie czynników środowiska zewnętrznego. W niskich temperaturach i dużej wilgotności mogą przetrwać nawet kilka miesięcy. Co istotne niskie stężenie chloru nie jest metodą wystarczającą do oczyszczenia wody z cyst lamblii, dlatego też to właśnie woda nadal pozostaje głównym źródłem zakażenia Giardia lamblia.

Reklama

QuinoMit® Q10 Fluid – Ubichinol MSE Sprawdź

Witamina B12 MSE 250µg Sprawdź

Mito-D3 Witamina D3 w kroplach Sprawdź

BactoFlor ® 10/20 Sprawdź

Oregano-Intercell® Sprawdź

Objawy giardiozy

Zachorowanie na giardiozę, nie wyklucza ponownej infekcji lub infekcji przewlekłej. Postać przewlekła nie zawsze jest następstwem ostrej fazy choroby i nie zawsze wiąże się z występowaniem biegunki. W takiej sytuacji obserwuje się raczej nieswoiste objawy, które mogą odwracać uwagę od prawdziwej przyczyny gorszego samopoczucia. Do objawów tych zaliczamy:

• luźne stolce,
• dyskomfort i pobolewanie w jamie brzusznej,
• wzdęcia i gazy,
• chudnięcie.

Przewlekła postać giardiozy powoduje znacznie poważniejsze skutki niż wcześniej wymienione. Może bowiem wiązać się z:

• zespołem złego wchłaniania składników odżywczych, będącego konsekwencją zaburzenia bariery jelitowej spowodowanej skróceniem mikrokosmków oraz rozrostem krypt. Powoduje to znaczne ograniczenie funkcjonalnej powierzchni błony śluzowej jelit oraz ich rozszczelnienie.
• niedoborem laktazy, czyli enzymu odpowiedzialnego za trawienie laktozy;
• niedoborem witaminy A, witaminy B12 oraz kwasu foliowego;
• z zahamowaniem wzrostu i upośledzeniem funkcji poznawczych u dzieci.

Najczęstsze objawy lambliozy

Do najczęstszych objawów klinicznych giardiozy należą:

• biegunka – występuje u 90% zakażonych osób,
• złe samopoczucie,
• wzdęcia, które dotyczą nawet 75 % chorych,
• bóle brzucha,
• nudności i wymioty,
• tłuste stolce o nieprzyjemnym zapachu,
• osłabienie,
• utrata masy ciała, która występuje u ponad 50% pacjentów,
• anoreksja,
• niedociśnienie,
• cicha duszność,
• rzadko gorączka.

Objawy pozajelitowe są rzadkie i obejmują objawy alergiczne, takie jak pokrzywka, rumień wielopostaciowy, skurcz oskrzeli, reaktywne zapalenie stawów i choroby dróg żółciowych.

Zakażenie Giardia lamblia może powodować również objawy natury neurologicznej tj. drażliwość, zaburzenia snu oraz depresję. Poważnym zaburzeniem, które może być wywoływane przez lamblie jest neurastenia, która objawia się przede wszystkim przewlekłym zmęczeniem. W jej przebiegu występować mogą również zaburzenia koncentracji, drażliwość, a także bóle głowy.

Okazuje się również, że mimo usunięcia pasożyta, wywołana przez niego infekcja nadal może zaburzać funkcje bariery jelitowej. Związane jest to między innymi z długim okresem regeneracji jelit, ponieważ sama regeneracja kosmków jelitowych zajmuje minimum 6 tygodni.

Badania – rozpoznanie zarażenia giardia lamblia

Obecnie dostępne badania na obecność Giardia lamblia (synonim Giardia intestinalis, Giardia duodenalis) obejmują badanie:

• antygenu Giardia intensinalis (GSA-65) w kale,
• badanie parazytologiczne mikroskopowe, w którym diagnosta zidentyfikuje cysty lub komórki lamblii,
• przeciwciała Giardia intensinalis IgM w surowicy, które wskazuje na aktywną ostrą fazę zakażenia,
• przeciwciała Giardia intensinalis IgG w surowicy, które wskazują na przewlekłą bądź przebytą infekcję,
• badanie treści dwunastniczej pobieranej sondą lub testem za pomocą specjalnej kapsułki.

Pośrednio na zainfekowanie organizmu Giardia lamblia mogą wskazywać następujące wyniki badań oraz symptomy:

• niedobór żelaza, ferrytyny, witaminy B12 we krwi,
• eozynofilia,
• podwyższone próby wątrobowe – ALT i AST,
• zaburzone wydalanie żółci – odbarwione, żółte stolce, gorsze samopoczucie po spożyciu posiłków bogatych w tłuszcze,
• w badaniu ultrasonograficznym nieprawidłowości dotyczące dróg żółciowych,
• podwyższony poziom kwasu p-hydroksyfenylooctowego w badaniu kwasów organicznych w moczu.

Leczenie giardiozy

Jeżeli diagnostyka potwierdzi zainfekowanie organizmu Giardia lamblia mamy do wyboru dwa sposoby pozbycia się niechcianych gości:

• naturalny, czyli zastosowanie złożonych preparatów ziołowych. W przypadku lamblii na szczególną uwagę zasługuje berberyna;
• leki przeciwpasożytnicze np. Vermox (substancja czynna: mebendazol), Zentel (albendazol) lub w poważniejszych przypadkach antybiotyki tj. Macmirror o silnym działaniu przeciwpierwotniakowym.

Warto również pamiętać by zabezpieczyć organizm przed nadmiarem toksyn, jakie będą uwalniać się podczas kuracji. W tej roli doskonale sprawdzi się węgiel aktywny lub Enterosgel. Ponadto zastosowanie osłony przeciw-paciorkowcowej w postaci np. pelargonii afrykańskiej ochroni organizm przed ewentualnym rozrostem bakterii z rodziny Streptococcus.

Kolejną istotną kwestią, którą bezwzględnie należy rozważyć zanim zaczniemy leczenie przeciwpasożytnicze, jest aktualny stan jelit. Niestety coraz częściej poważne zaburzenia mikroflory mają miejsce już u małych dzieci. Jeżeli ze strony przewodu pokarmowego występują różnego rodzaju dysfunkcje tj. biegunki, zaparcia, bóle brzucha, wzdęcia to warto wykonać diagnostykę w kierunku szczelności jelit. Sama obecność pasożytów negatywnie wpływa na śluzówkę jelit, jednak nie musi to być jedyna przyczyna. Rozszczelnione jelita nie będą stanowiły skutecznej bariery dla toksyn powstałych podczas obumierania pasożytów. Podstawowym badaniem sprawdzającym stan zapalany jelit jest badanie zonuliny w kale. Jej podwyższony poziom wskazuje na rozluźnienie połączeń ścisłych, a co za tym idzie na wysoką przepuszczalność bariery jelitowej. W takiej sytuacji należy zadbać o uszczelnienie bariery jelitowej. Badaniem uzupełniającym jest poziom kalprotektyny, która tak jak zonulina uznawana jest za parametr stanu zapalnego w jelitach. Ostatecznie może okazać się, że przed wprowadzeniem kuracji, konieczne jest leczenie jelit.