Niepłodność a bezpłodność – czy można je leczyć?

Zarówno bezpłodność, jak i niepłodność oznaczają, że para nie jest w stanie w naturalny sposób począć dziecka. Czasami te terminy są używane zamiennie, ale w rzeczywistości opisują dwa różne przypadki. Podstawowa różnica między nimi jest taka, że niepłodność można leczyć, w przeciwieństwie do bezpłodności.

Coraz więcej par bezskutecznie stara się o dziecko. Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w naszym kraju niepłodność dotyczy około 1,5 mln par w wieku rozrodczym, czyli co piątą parę [1]. Statystyki te sprawiają, że niepłodność staje się problemem społecznym, ponieważ prowadzi do pogłębiania niżu demograficznego w krajach wysokorozwiniętych.

Bezpłodność a niepłodność – różnice  

Mimo podobieństwa w nazwach, różnica między tymi pojęciami jest zasadnicza. Bezpłodność, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, oznacza trwałą niezdolność do spłodzenia potomstwa. Przyczyny tego stanu mogą być różne i wynikają np. z wad narządów płciowych, ich uszkodzeń lub utraty (np. w wyniku wypadków czy operacji), czy też powikłań po chorobach. Bezpłodność jest nieodwracalna i niestety nie można jej wyleczyć.

Natomiast niepłodność to zaburzenie, które możemy odwrócić. Stan ten stwierdza się, gdy para nie może spłodzić potomstwa po roku regularnych starań o dziecko. Jego podłożem może być wiele różnych czynników: nieprawidłowy styl życia, niewłaściwa, przetworzona lub niedoborowa dieta, stres, stosowanie używek, infekcje czy choroby przewlekłe (nadciśnienie tętnicze, otyłość, cukrzyca). Wszystkie te elementy wpływają również na osłabienie pracy mitochondriów, a także rozregulowują gospodarką hormonalną. Jednak dobra wiadomość jest taka, że istnieją naturalne sposoby na przywrócenie zdrowia reprodukcyjnego u niepłodnych osób.

Zaburzenia płodności – problem obojga partnerów

Problem niepłodności może dotyczyć zarówno kobiet jak i mężczyzn, a nawet obojga partnerów jednocześnie. Przyczyny niepłodności kobiecej stanowią 45 – 65% przypadków [2]. Do najczęstszych klinicznych powodów należą zaburzenia na tle hormonalnym, w tym zaburzenia jajeczkowania i hiperprolaktynemia (nadprodukcja prolaktyny przez przysadkę mózgową), jak również choroby tarczycy i zespół policystycznych jajników. Znaczna część problemów z niepłodnością leży również po stronie mężczyzn – około 40%. Przyszłych ojców również mogą dotyczyć choroby przewlekłe, schorzenia tarczycy, anemia czy przegrzewanie jąder, które pogorszają jakość nasienia powodując problemy z płodnością.

Kolejne, równie częste przyczyny niepłodności obojga płci, wymieniane przez specjalistów związane są ze stylem życia. Stany zapalne ogólnoustrojowe jak i narządów rodnych, nadmierny stres, zanieczyszczenia środowiska, nieprawidłowa dieta, stosowanie leków i używek mogą równie silnie wpływać na osłabienie płodności. W konsekwencji prowadzą do powstawania stresu oksydacyjnego, którego wysoki poziom zmniejsza szansę na posiadanie dziecka. 

Stres oksydacyjny – wspólna przyczyna

Problem niepłodności jest wieloczynnikowy. Jakość stylu naszego życia ma ogromny wpływ na naszą płodność i od dłuższego czasu coraz głośniej się o tym mówi. Nieprawidłowa dieta, używki, stres, siedzący tryb życia, wpływ czynników środowiskowych (smogu, metali ciężkich czy substancji chemicznych), nasilają produkcje wolnych rodników. Długo utrzymujący się wysoki poziom ROS prowadzi do powstania stresu oksydacyjnego zaburzającego funkcję rozrodcze.

Stres oksydacyjny jest to stan braku równowagi pomiędzy wytwarzaniem reaktywnych form tlenu (ROS) a ich neutralizacją przez systemy antyoksydacyjne organizmu. Badania dowodzą, że stres oksydacyjny wpływa na niepłodność zarówno kobiet jak i mężczyzn. Wywołuje nieprawidłowości w męskim nasieniu – obniża liczbę i ruchliwość plemników oraz powoduje zmiany w ich morfologii. Z kolei u kobiet zmniejsza szanse na zajście w ciąże oraz może prowadzić do chorób reprodukcyjnych: zespołu policystycznych jajników czy endometriozy. [2,3]

Zahamować stres i poprawić płodność

Aby utrzymać wolne rodniki w równowadze i kontrolować stres oksydacyjny, organizm wytworzył mechanizmy obronne. Należą do nich enzymy antyoksydacyjne (dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, peroksydaza glutationowa, czy transferaza S-glutationowa), a wspomagają je witaminy oraz minerały [4].

Skutecznym naturalnym sposobem na podniesienie obrony antyoksydacyjnej jest odpowiedni poziom przeciwutleniaczy wspierających działanie enzymów. Niedobory tych cennych składników wpływają znacząco na naszą płodność. Pierwszym krokiem ku ich uzupełnieniu powinna być zdrowa i prawidłowo zbilansowana dieta. Pożywienie może wspomóc regulowanie gospodarki hormonalnej, a co za tym idzie funkcję jajników i produkcję nasienia. Również skład i ilość tkanki tłuszczowej mają wpływ na działanie układu hormonalnego (tkanka tłuszczowa odpowiada za wydzielanie hormonów). Zatem wskazane jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Zarówno nadwaga jak i zbyt niska masa ciała mogą być przyczynami niepłodności. Dodatkowym wsparciem jest umiarkowana aktywność fizyczna, która pozwala na utrzymanie właściwej wagi ciała.

Reklama

Cynkomit MSE Sprawdź

Cynk dwuwartościowy MSE Sprawdź

Selemit MSE Sprawdź

Selen MSE Sprawdź

Leczenie niepłodności

Leczenie niepłodności powinno zostać dobrane do przyczyny zaburzenia. Dlatego tak istotna jest dokładna diagnostyka – badania obrazowe, genetyczne, pomiar poziomu hormonów, analiza nasienia i cyklu miesiączkowego, a także pomiar poziomu stresu oksydacyjnego. Po ustaleniu źródła problemu para powinna otrzymać doradztwo w zakresie terminu współżycia, przestrzegania odpowiedniego stylu życia, który wesprze płodność, farmakoterapii lub leczenia hormonalnego. Rzadziej stosuje się zabiegi chirurgiczne lub inne metody, w tym in vitro. Jednak nie każdy jest zwolennikiem farmakoterapii czy zapłodnienia pozaustrojowego. Czy istnieje inne rozwiązanie problemu niepłodności?

Co robić, aby naturalnie wesprzeć płodność i móc zajść w ciążę?

Aby zachować odpowiednią produkcję plemników, a także prawidłowy cykl owulacyjny zarówno kobiety jak i mężczyźni powinni zadbać o zdrowy styl życia w czasie starania się o dziecko. Jednym z naturalnych sposobów jest prawidłowa dieta, aktywność fizyczna i uzupełnianie mikroskładników odżywczych. Dowiedziono wpływ obecności lub braku wielu witamin i minerałów na poprawę lub zachowanie prawidłowych funkcji rozrodczych. [5] Badania wskazują, że wśród nich ważną rolę antyoksydacyjną pełnią zwłaszcza cynk i selen. [6, 7]

Ich podstawową rolą jest neutralizowanie wolnych rodników, a co za tym idzie ograniczanie wspomnianego wcześniej stresu oksydacyjnego. Poza tym każdy z nich pełni także własną funkcję we wspieraniu płodności.

Odpowiedniej ilości cynku potrzebują zarówno kobiety jak i mężczyźni, którzy chcą zostać rodzicami. Minerał ten wspomaga działanie ponad 200 enzymów w tym bardzo ważnego enzymu antyoksydacyjnego – dysmutazy ponadtlenkowej. Ponadto uczestniczy w różnych procesach biochemicznych, m.in. w produkcji kwasów nukleinowych (DNA) czy białek. Obecność cynku jest niezbędna do produkcji i prawidłowego funkcjonowania hormonów – w tym insuliny i tyroksyny. Wykazano, że cynk warunkuje właściwy przebieg owulacji i cyklu miesiączkowego oraz wytwarzanie hormonów (estrogenów, progesteronu i androgenów). [8] Jego niedobór może prowadzić do nieprawidłowego rozwoju płodu i przedwczesnego porodu. Cynk jest również niezbędny do prawidłowego funkcjonowania męskiego układu rozrodczego [9]. Potwierdzeniem jest jego wysokie stężenie w męskich narządach płciowych: prostacie, jądrach oraz w samych plemnikach. Niedobory tego mikroskładnika mogą obniżać jakość nasienia, powodować niewłaściwy rozwój męskich gruczołów rozrodczych, czy zaburzenia erekcji. Niewystarczające spożycie cynku może być przyczyną zaburzeń w produkcji testosteronu, a nawet zahamować proces spermatogenezy.

W celu szybkiego i skutecznego uzupełnienia cynku w organizmie warto zastosować odpowiedni preparat o wysokim stopniu wchłaniania i odpowiedniej dawce, dostępnej w preparacie CynkoMit MSE®, który zawiera aż 15mg czystego cynku, szybko uzupełniając jego poziom. Wysoką skuteczność wchłaniania gwarantuje także cynk połączony z mikroalgą Spiruliną Platensis, która przyczynia się do jego wysokiej biodostępności. 

Kolejnym ważnym składnikiem wielu enzymów, w tym działającej antyoksydacyjnie peroksydazy glutationowej, jest selen. Czynnie uczestniczy w metabolizmie hormonów tarczycy oraz prawidłowej odpowiedzi immunologicznej organizmu. Znacząco niższe stężenie selenu wykazano u kobiet leczonych z powodu niepłodności oraz z przedwczesną niewydolnością jajników [10]. Selen jest także niezbędny dla prawidłowej płodności mężczyzn wpływając na wydzielanie testosteronu. Ponadto w połączeniu z witaminą E przyczynia się do poprawy parametrów nasienia.

Pamiętajmy, że równie istotny wpływ na możliwość skutecznego zajścia w ciąże ma nastawienie psychiczne, zatem odpowiednie wsparcie w okresie starania się o dziecko jest niekiedy niezbędnym elementem.