Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest kompleksowym zaburzeniem endokrynologicznym, które wpływa na różne aspekty zdrowia kobiety, w tym na możliwość zajścia w ciążę, jakość życia i ryzyko chorób metabolicznych. Stanowi wyzwanie zarówno dla pacjentek, jak i dla lekarzy, którzy starają się skutecznie zarządzać tą dolegliwością. Choć etiologia tego zespołu nie jest w pełni poznana, to dieta i suplementacja wydają się stanowić istotny aspekt terapeutyczny, ze względu na coraz większą ilość dowodów wskazujących na ich związek. Otwiera to nowe możliwości w holistycznym podejściu do leczenia.

Dieta odgrywa istotną rolę w zarządzaniu zespołem policystycznych jajników, ponieważ może wpływać na regulację gospodarki hormonalnej i metabolicznej, co ma kluczowe znaczenie dla kontroli objawów choroby. Odpowiednio zbilansowana dieta może pomóc w poprawie m.in. wrażliwości na insulinę, redukcji nadmiaru androgenów oraz normalizacji cyklu miesiączkowego u kobiet z PCOS.

Dieta w zespole policystycznych jajników (PCOS)

Dieta powinna być zróżnicowana i oparta głównie na produktach o niskim indeksie glikemicznym, które nie powodują gwałtownych wzrostów cukru. Spożycie węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym, bogatych w błonnik, może pomóc w stabilizacji poziomu glukozy i insuliny we krwi, co jest kluczowe dla regulacji cyklu menstruacyjnego i redukcji insulinooporności.

Indeks glikemiczny całej potrawy można obniżyć dodając porcję pełnowartościowego białka oraz błonnika pokarmowego. Również obróbka termiczna i postać potrawy ma znaczenie. Im dłużej gotowana potrawa i bardziej rozdrobniona, tym ma wyższy indeks glikemiczny.

Należy zadbać o odpowiednią podaż kilokalorii. Czasami może być konieczny deficyt kaloryczny, szczególnie gdy celem oprócz zdrowia jest również redukcja masy ciała. Ważne jest wprowadzenie warzyw zielonych oraz owoców jagodowych, które mają niski indeks glikemiczny i są bogate w antyoksydanty. Warzywa krzyżowe usprawnią metabolizm estrogenów. Do potraw zaleca się dodawanie świeżych ziół poprawiających trawienie i dostarczających witamin. Dobrej jakości białko zapewni sytość i zmniejszy chęć na podjadanie.

Dieta bogata w białko i zdrowe tłuszcze

Kobiety chorujące na PCOS powinny zwrócić uwagę na odpowiednią ilość białka i zdrowych tłuszczów w jadłospisie. Spożycie białka powinno pomóc w regulacji poziomu glukozy we krwi oraz zwiększeniu uczucia sytości, co może być korzystne dla kontrolowania wagi ciała i redukcji insulinooporności. Natomiast zdrowe tłuszcze, takie jak kwasy omega-3 zawarte w rybach morskich, olejach roślinnych i orzechach (nasiona, pestki, oliwa z oliwek, siemię lniane) mogą pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego oraz poprawie funkcji hormonalnej.

Unikanie produktów wysokoprzetworzonych i cukrów prostych

W diecie kobiet z PCOS ważne jest ograniczenie spożycia produktów wysokoprzetworzonych, które są bogate w cukry proste i tłuszcze trans. Spożywanie nadmiaru cukrów prostych może prowadzić do gwałtownych wzrostów poziomu glukozy we krwi oraz nasilenia insulinooporności, co negatywnie wpływa na objawy PCOS. Zaleca się zmianę złych nawyków żywieniowych i unikanie słodyczy, słodzonych napojów, fast foodów oraz produktów z białej mąki.

Regularne spożywanie posiłków i kontrola wielkości porcji

Regularne spożywanie posiłków oraz kontrola wielkości porcji są kluczowe dla utrzymania stabilnego poziomu glukozy we krwi i poprawy metabolizmu u kobiet z PCOS. Spożywanie regularnych, zbilansowanych posiłków co około 3,5-4 godziny może pomóc w utrzymaniu równowagi hormonalnej i redukcji objawów PCOS, związanych z zaburzeniami glikemii. Bardzo ważnym elementem jest również kontrola i panowanie nad podjadaniem. Przerwy pomiędzy posiłkami są istotne dla układu pokarmowego, aby mógł się on zregenerować i nie dawał sygnału trzustce do wydzielania insuliny. Pomiędzy posiłkami należy pić tylko wodę niegazowaną lub lekko gazowaną bez dodatków smakowych.

Woda i nawodnienie

Nawodnienie także odgrywa rolę w diecie chorych na PCOS. Dostarczenie odpowiedniej ilości wody może pomóc w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu, poprawie funkcji nerek oraz eliminacji toksyn z organizmu. Zaleca się co najmniej 8-12 szklanek wody dziennie, a także unikanie napojów słodzonych oraz o wysokiej zawartości kofeiny.

Indywidualizacja diety w PCOS

Należy pamiętać, że każda kobieta z zespołem policystycznych jajników może mieć różne potrzeby żywieniowe, dlatego dieta powinna być indywidualnie dostosowana do jej preferencji, stylu życia oraz obecnej sytuacji zdrowotnej. Konsultacja z dietetykiem klinicznym może być pomocna w opracowaniu spersonalizowanego planu żywieniowego, uwzględniającego potrzeby metaboliczne i hormonalne pacjentki.

Reklama

Chrom trójwartościowy MSE Sprawdź

Magnez MSE Sprawdź

Mikrobiom-Intercell® Sprawdź

Omegan 750® Sprawdź

QuinoMit® Q10 Fluid – Ubichinol MSE Sprawdź

Suplementacja w zespole policystycznych jajników

Suplementacja to bardzo ważna część kompleksowego zarządzania zespołem policystycznych jajników, ukierunkowanego na wsparcie funkcji hormonalnych i metabolicznych organizmu oraz osłabienie objawów choroby.

Inozytol

Inozytol, zwłaszcza w formach mio-inozytol i D-chiro-inozytol, jest jednym z najczęściej stosowanych suplementów w leczeniu PCOS. Badania naukowe sugerują, że może on poprawić wrażliwość na insulinę, regulować cykl menstruacyjny oraz redukować poziom androgenów. Suplementacja inozytolem może być skutecznym wsparciem w terapii PCOS, szczególnie u pacjentek z insulinoopornością. Przyczynia się również do zwiększenia płodności u pacjentek.

Koenzym Q10

Koenzym Q10 przyczynia się do poprawy profilu lipidowego oraz reguluję gospodarkę glukozowo-insulinową. Zmniejsza stany zapalne, wzmacnia mitochondria oraz zwiększa szanse na zajście w ciążę.

Kwas alfa-liponowy

Jest silnym antyoksydantem, wspomaga metabolizm glukozy, zmniejsza zapalenie w organizmie, poprawia jakość komórek jajowych.

N-acetylocysteina (NAC)

N-acetylocysteina (NAC) jest aminokwasem znanym z silnych właściwości przeciwutleniających oraz zdolności do regulacji poziomu insuliny we krwi. Badania wykazały, że suplementacja NAC może poprawić insulinooporność, zmniejszyć zapalenie oraz wpłynąć korzystnie na poziom androgenów u kobiet z PCOS. NAC może być szczególnie przydatne u pacjentek z nadmierną produkcją wolnych rodników oraz insulinoopornością.

Witamina D3

Odgrywa istotną rolę w regulacji gospodarki hormonalnej i metabolicznej organizmu, dlatego też suplementacja witaminą D może być korzystna dla kobiet z PCOS. Badania wykazały, że jej niedobór  jest często obserwowany u pacjentek i może być związany z nasileniem objawów choroby, takich jak insulinooporność i zaburzenia miesiączkowania. Suplementacja witaminą D3 może pomóc w poprawie funkcji hormonalnej i metabolicznej oraz wzmocnić odporność. Uzupełnienie witaminy D3 ma korzystny wpływ na poziom AMH (hormon anty-Mullerowski). Należy pamiętać, aby większe dawki przyjmować wraz z witaminą K2MK7 oraz kofaktorami, między innymi z magnezem.

Kwasy tłuszczowe omega-3

Kwasy tłuszczowe omega-3, zwłaszcza kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), są znane z właściwości przeciwzapalnych oraz zdolności do regulacji poziomu lipidów we krwi. Badania sugerują, że suplementacja omega-3 może pomóc w obniżeniu poziomu markerów zapalnych, poprawie profilu lipidowego oraz regulacji poziomu androgenów u kobiet z PCOS, szczególnie korzystne tych walczących z nadwagą lub otyłością. Bardzo dobrym pomysłem jest zwiększenie udziału nienasyconych kwasów tłuszczowych, np. oliwy z oliwek, orzechów, oleju z wiesiołka, oleju lnianego, ryb, siemienia lnianego.  Kwasy tłuszczowe omega-3 pozytywnie wpływają na funkcjonowanie błon komórkowych, co ułatwia działanie transporterów glukozy (GLUT4).

Chrom

Jest pierwiastkiem śladowym, który odgrywa istotną rolę w metabolizmie glukozy i insuliny. Badania sugerują, że suplementacja chromem może poprawić wrażliwość na insulinę, zmniejszyć poziom insuliny we krwi oraz regulować glikemię. Powinien również zmniejszać ochotę na podjadanie i słodycze. Chrom może być skutecznym uzupełnieniem diety u kobiet z PCOS z nadmierną produkcją insuliny i insulinoopornością.

Magnez

Magnez to pierwiastek, który stabilizuje błony komórek nerwowych, jest kofaktorem wielu reakcji biochemicznych w organizmie, wpływa na prawidłowe przyswajanie witaminy D3 oraz przyczynia się do właściwego metabolizmu glukozy.

Cynk

Reguluje wydzielanie androgenów, zmniejsza objawy trądziku, wzmacnia odporność, stanowi kofaktor dla enzymów antyoksydacyjnych, wspiera pracę tarczycy, zmniejsza stany zapalne.

Berberyna

Berberyna nazywana jest naturalną Metforminą. Zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, przyczynia się do zmniejszenia poziomu oraz cholesterolu we krwi. Wspomaga odchudzanie i redukcję stanów zapalnych w organizmie. Zapobiega cukrzycy typu 2, zmniejsza poziom testosteronu, za jednocześnie zwiększa płodność. Nie należy jej przyjmować razem z metforminą.

Probiotyki

Probiotyki są korzystne dla zdrowia układu pokarmowego oraz regulacji mikroflory jelitowej. U pacjentek z PCOS często występuje dysbioza jelitowa, nieszczelność bariery jelitowej, stany zapalne oraz zwiększenie szczepów Bacterioides Vulgatus, które zaburzają gospodarkę glukozowo-insulinową i zmniejszają trawienie tłuszczów, co zmniejsza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (ADEK). Badania sugerują, że suplementacja probiotykami może być korzystna dla kobiet z PCOS poprzez regulację poziomu hormonów płciowych, redukcję zapalenia oraz poprawę funkcji metabolicznej. Zaburzona flora bakteryjna zmniejsza również wydzielanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które redukują stany zapalne jelit. Zaleca się stosowanie różnych szczepów probiotycznych oraz ich rotację. Korzystnie w PCOS będzie działać szczep Akkermansia muciniphila oraz postbiotyk z indolo 3 karbinolem, który usprawni metabolizm estrogenów i będzie działać przeciwzapalnie. Akkermansia reguluje gospodarkę węglowodanową oraz lipidową, a także ułatwia zmniejszenie tkanki tłuszczowej brzusznej. Można również wspierać jelita nukleotydami dietetycznymi oraz maślanem sodu.

Oprócz diety przeciwzapalnej oraz suplementacji należy również zadbać o pełnowartościowy sen, najlepiej kłaść się spać przed godziną 24 i spać około 8 godzin, co pozwoli wyregulować gospodarkę hormonalną. Zarządzanie stresem, techniki relaksacyjne pozwolą zmniejszyć wydzielanie androgenów przez nadnercza.

Nie wskazana jest również nadmierna aktywność fizyczna, która nasila stany zapalne, gdyż tak właściwie  jest stresem dla organizmu.  Ważny jest odpoczynek, relaks i wyciszenie. Ćwiczenia zalecane przy PCOS i insulinooporności, to : spacery, pływanie, joga, pilates, lekki aerobik, rower, taniec.