Witamina B3 w ciąży i po porodzie

Witamina B3, znana również jako niacyna, odgrywa kluczową rolę w organizmie, zapewniając zdrowie psychiczne, prawidłowe trawienie i odpowiedni stan skóry. Potrzebujemy jej w każdym okresie życia, zarówno dzieci, jak i dorośli, a zwłaszcza kobiety w ciąży i ich przyszłe potomstwo. Według najnowszych badań witamina B3 może zmniejszać ryzyko wad wrodzonych u płodu.

Rola niacyny

Niacyna zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu kobiety w ciąży m.in. poprzez udział w tworzeniu czerwonych krwinek, jak i hormonów: estrogenu, progesteronu, testosteronu oraz hormonów tarczycy. Może działać jako przeciwutleniacz¹.

Wspomaga także rozwój i funkcjonowanie komórek w rozwijającym się organizmie dziecka. Witamina B3 uczestniczy w tworzeniu DNA i jego naprawie oraz sygnalizacji między komórkami. To bardzo ważna funkcja z uwagi na fakt, że w przypadku występowania pewnych mutacji w DNA suplementacja witaminą B3 może okazać się potrzebna.

Witamina B3 może chronić przed wadami wrodzonymi

Zachowanie równowagi niezbędnych składników w organizmie matki ma istoty wpływ na rozwój płodu. Niedobory mogą zwiększać ryzyko wad wrodzonych u dziecka. Jedną z nich jest wada określona jako VACTERL. W przypadku tej mutacji dochodzi do nieprawidłowej syntezy NAD – dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego². (Więcej na temat roli koenzymu NAD w artykule: NAD – cząsteczka młodości)

Badanie na myszach z mutacją VACTERL wykazało, że u tych zwierząt częściej dochodziło do poronień. Natomiast dzięki suplementacji witaminą B3, jak i jej naturalnymi źródłami w diecie, ciąże u myszy przebiegały prawidłowo i z pozytywnym rozwiązaniem². Dzięki temu badaniu wysunięto wniosek, że w przypadku mutacji VACTERL (która dziedziczona jest po rodzicach, zatem przed ciążą należałoby zbadać możliwość jej wystąpienia) wskazana jest suplementacją witaminą B3. Jednak na obecnym etapie badań za wcześnie jeszcze na jednoznaczne decydowanie o suplementacji witaminą B3 w ciąży. Potrzeba dalszych badań i prób klinicznych wśród ludzi, aby dowieść słuszności tego założenia.

Co innego w przypadku stwierdzonego w badaniach niedoboru witaminy B3, wtedy należy po konsultacji z lekarzem wprowadzić odpowiednie postępowanie. W zależności od przyczyny: zmianę w diecie lub suplementację. Kiedy możemy podejrzewać niedobory witaminy B3?

Objawy niedoboru niacyny

Witamina B3 jest rozpuszczalna w wodzie, co oznacza, że organizm nie może jej przechowywać, dlatego musimy dostarczać ją codziennie wraz z dietą. Natomiast ewentualny nadmiar jest łatwo wydalany z moczem. Zarówno kobiety w ciąży jak i dzieci, które nie otrzymują wystarczającej ilości witaminy B3, mogą doświadczać objawów jej niedoboru i problemów zdrowotnych. Niedobór witaminy B3 najczęściej rozwija się w wyniku nieprawidłowo zbilansowanej diety, problemów ze wchłanianiem lub nietolerancji pokarmowych – zwłaszcza u dzieci. Jak rozpoznać objawy niedoboru? Oto niektóre z nich³:

U dorosłych:

• Problemy z pamięcią,
• Bóle głowy,
• Zmęczenie,
• Depresja,
• Biegunka,
• Problemy skórne.

U dzieci:

• Bóle głowy,
• Objawy alergiczne,
• Problemy ze snem,
• Biegunka,
• Wymioty,
• Problemy skórne.

Niedobór niacyny prowadzi także do rzadko obecnie występującej choroby zwanej pelagrą, która stwarza jednakże duże zagrożenie i może powodować: skurcze oskrzeli i problemy z oddychaniem, parestezje, skurcze mięśni i problemy
z chodzeniem.

Reklama

Witamina B3 MSE Sprawdź

B-Komplex MSE Sprawdź

B-Kompleks Intercell® Sprawdź

Witamina B3 w diecie mamy i dziecka

Zdrowa dieta jest podstawą dobrego samopoczucia i zdrowia. Jeżeli kobiety w ciąży mają prawidłowo zbilansowaną dietę, ryzyko niedoboru witaminy B3 jest niskie. Często jednak zapominamy, że dla prawidłowego rozwoju dziecka potrzebujemy większych ilości tego składnika. Najczęściej niedobór witaminy B3 wynika z błędów żywieniowych lub nietolerancji pokarmowych.

Pewne ilości niacyny mogą być wytwarzane w organizmie z aminokwasu tryptofanu. Jego podaż w diecie kobiet w ciąży, jak i dzieci może pomóc równoważyć poziom witaminy B3. Tryptofan znajduje się w produktach o dużej zawartości pełnowartościowego białka, głównie pochodzenia zwierzęcego takich jak: mięso, ryby czy jaja oraz w mniejszej ilości w nabiale, orzechach i roślinach strączkowych. Przyjmuje się, że do wytworzenia 1 mg niacyny potrzeba 60 mg tryptofanu. Niacynę podaje się w tzw. równoważnikach niacyny (NE), co odpowiada:

1 mg równoważnika niacyny = 1 mg niacyny = 60 mg tryptofanu

Mimo tego synteza witaminy B3 z tryptofanu nie zapewnia całkowitego zapotrzebowania na tę witaminę. Ponadto konwersja tryptofanu do B3 wymaga udziału witamin: B1, B2 i B6, a w przypadku ich niedoborów wytwarzanie witaminy B3 nie może zachodzić prawidłowo. W dodatku niemowlęta w ciągu pierwszych sześciu miesięcy nie produkują wystarczającej ilości niacyny z tryptofanu. Ile witaminy B3 powinna przyjmować kobieta w ciąży, a jaka dawka wskazana jest dla dziecka?

Zapotrzebowanie na witaminę B3

Zalecane dzienne spożycie różni się w zależności od wieku, płci, stanu zdrowia lub niedoboru witaminy B3⁴:

Dzieci

• Od 1–3 lat – 6 mg
• Od 4–6 lat – 8 mg
• Od 7–9 lat – 12 mg

Chłopcy

• Od 10–12 lat – 12 mg
• Od 13–18 lat – 16 mg

Dziewczęta

• Od 10–12 lat – 12 mg
• Od 13 –18 lat – 14 mg

Kobiety w ciąży:

• 18 mg

Kobiety karmiące piersią:

• 17 mg

Kiedy podawać dziecku niacynę?

Niacyna ma pozytywny wpływ na układ nerwowy, również w czasie jego wzrostu i kształtowania u dzieci. Jej odpowiedni poziom pozwala zachować prawidłowe funkcje komórek nerwowych i mózgu, dlatego uważa się ją za niezbędny składnik dobrego samopoczucia. Dieta bogata w witaminę B3 oraz jej suplementacja sprawdza się w przypadku osób ze skłonnością do depresji czy stanów lękowych. Okazuje się także pomocna w przypadku problemów u dzieci takich jak rozdrażnienie, agresja i nadpobudliwość.

Niedobór witaminy B3 u dzieci może przejawiać się w ich zachowaniu. Agresja, wybuchy złości, podenerwowanie, obniżenie nastroju nie zawsze muszą oznaczać okresów buntu lub początku depresji, a mogą wskazywać na niedożywienie układu nerwowego. Niedobór niacyny związany jest z drażliwością u dzieci⁵. Także niedobór witaminy B1 i B6 (kofaktorów do jej wytwarzania z tryptofanu) występuje u dzieci, które przejawiają agresywne zachowania⁵. W takich sytuacjach warto wykonać badanie wewnątrzkomórkowego poziomu niacyny, aby móc prawidłowo dobrać ewentualną suplementację. (Więcej na temat badań wewnątrzkomórkowych w artykule: diagnostyka mitochondrialna). Decydując się na uzupełnianie niacyny, warto zadbać o przyjmowanie jej w aktywnej postaci (niacynamid) oraz wysokiej czystości preparatu, co zapobiegnie występowaniu zjawiska „flush” (zaczerwienienie skóry).

Należy pamiętać o nieprzekraczaniu zalecanej dawki. Nadmiar witaminy B3 może mieć przykre konsekwencje takie jak: bóle głowy, zaczerwienienie skóry tzw. flush, biegunka, a nawet niewydolność wątroby czy psychoza. Zaleca się dobranie dawki pod kontrolą lekarza.

Autor: Paulina Żurek