Czy to na pewno borelioza? Jak nie pomylić jej z niestabilnością stawu szyjnego?

Jak objawia się borelioza? Jak odróżnić ją od chorób dających podobne objawy w tym niestabilności stawów szyjnych?

Czy to na pewno borelioza? Jak nie pomylić jej z niestabilnością stawu szyjnego?

Borelioza (określana także jako choroba z Lyme) to przewlekła choroba zakaźna wywoływana przez bakterie – krętki Borrelia burgdorferi. Daje objawy wielonarządowe, które mogą przypominać inne schorzenia: np. zapalnie stawów, chroniczne zmęczenie czy depresję. Wynika to z faktu, że powodujące boreliozę bakterie żyją wewnątrzkomórkowo oraz mogą przemieszczać się po organizmie żywiciela, przekraczając nawet barierę krew-mózg. Rozprzestrzeniają się wraz z krwią do innych tkanek i narządów (np. stawów, układu nerwowego), niszcząc je.  

Diagnoza boreliozy przysparza wielu problemów i wyzwań. Często nie zostaje wykryta odpowiednio wcześnie albo bywa mylona z innymi chorobami, które mogą dawać podobne objawy. Zwłaszcza że rzadko kiedy brane są pod uwagę mitochondriopatie – uszkodzenia mitochondriów. Stanowią częstą przyczynę dolegliwości mylnie uważanych za boreliozę, co postaramy się wyjaśnić poniżej na przykładzie niestabilności stawów szyjnych.  

W wielu przypadkach, osoby dotknięte chorobą, a nieprawidłowo zdiagnozowane są traktowane jako osoby z zaburzeniami psychicznymi, a ich objawy uznawane są za wymyślone, gdyż nie mają odzwierciedlenia w badaniach, które często po prostu nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Nawet kiedy uda się potwierdzić boreliozę, leczenie okazuje się kolejną trudnością i bywa mało skuteczne – szczególnie, jeśli choroba jest już w stadium przewlekłym. Konwencjonalnym leczeniem są antybiotyki podawane w dużych dawkach. Niestety nie bez skutków ubocznych – jak wiadomo antybiotyki szkodzą mitochondriom.

Objawy boreliozy – jak je rozpoznać?

W początkowej fazie boreliozy może wystąpić tak zwany rumień wędrujący. Jest to czerwona obręcz wokół miejsca ugryzienia przez kleszcza, która może przemieszczać się po skórze. Jest uznawany za potencjalny sygnał, że kleszcz był nosicielem krętków. Jednak nie zawsze, kiedy pojawia się rumień musi dojść do zakażenia. Z drugiej strony, nawet kiedy rumień nie wystąpi możemy zachorować na boreliozę. W wyniku zakażenia i rozwoju choroby z Lyme pacjenci doświadczają wielu zróżnicowanych objawów, a najczęściej podają1:

  • zmęczenie,
  • bóle głowy i karku,
  • problemy ze słuchem,
  • kłopoty z widzeniem,
  • zaburzenia poznawcze.

Ponieważ borelioza jest chorobą, która może nawracać (ma okresy wyciszenia i zaostrzenia), następujące objawy nie pojawiają się w określonych momentach, ale całkowicie przypadkowo i u każdego pacjenta w różnych postaciach i kombinacjach. Można zaobserwować objawy grypopodobne, zawroty głowy, obrzęk stawów, ból stawów i mięśni lub dolegliwości żołądkowo-jelitowe – szczególnie na początku. Później mogą wystąpić prawie wszystkie możliwe objawy, od chronicznego zmęczenia po zaburzenia koncentracji, problemy ze snem po zmiany psychiczne. W przewlekłym stadium można powodować nawet zapalenie stawów, problemy z kręgosłupem, problemy z sercem, niewytłumaczalne wahania nastroju i wiele innych.

Diagnostyka boreliozy – trudny orzech do zgryzienia

W celu wykrycia zakażenia wykonuje się testy serologiczne, które potwierdzają lub wykluczają obecność przeciwciał przeciwko boreliozie. Oznaczane są przeciwciała klasy IgM/IgG, jednak powstają one najwcześniej po 3-4 tygodniach od zakażenia, więc nie można ich wykryć natychmiast po ukąszeniu kleszcza. Skuteczność tej diagnostyki jest mało specyficzna i zależy też od innych czynników np. indywidualnego stanu układu odpornościowego. Badane przeciwciała mogą być podniesione także z powodu innych infekcji czy stanów zapalnych, a te jak wiadomo są częste u osób z uszkodzeniami mitochondriów. W wyniku zainfekowania bakterią borelii wzrasta również ilość komórek Th1, które stanowią pierwszą linię obrony organizmu przez patogenami wewnątrzkomórkowymi. Kojarzone są też z działaniem prozapalnym. Jeśli zachorujemy na boreliozę, to w fazie ostrej zawsze dominuje Th1 i pojawiają się stany zapalne. Jednak stany zapalne i podniesiona ilość komórek Th1 występuje, także podczas innych chorób np. niestabilności stawów w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa. Dodatkowo objawy obu chorób są bardzo podobne przez co często są nieprawidłowo interpretowane.

Borelioza a bóle kręgosłupa

Obecnie temat boreliozy jest nasilony i pojawia się wiele niepewnych informacji – także wynikających z jednostronnie przeprowadzonych badań. Tymczasem warto postawić na indywidualne podejście i spersonalizowaną diagnostykę pod okiem doświadczonych lekarzy, którzy całościowo ocenią nasz stan zdrowia, bo być może podejrzenie boreliozy nie musi wcale oznaczać tej choroby. Jak wskazuje specjalista medycyny mitochondrialnej dr Bodo Kuklinski – borelioza jest bardzo często mylona z nierozpoznanymi urazami odcinka szyjnego kręgosłupa. Niestabilność stawów w tym obszarze powoduje rozwój wtórnych mitochondriopatii (uszkodzeń mitochondriów), których objawy są do złudzenia podobne do boreliozy, a także wielu innych chorób takich jak: reumatoidalne zapalnie stawów, stwardnienie rozsiane, fibromialgia, choroba Parkinsona, czy choroba Alzheimera. Okazuje się, że ich wspólną przyczyną mogą być problemy z funkcjonowaniem mitochondriów.

Dr B. Kuklinski pisze, że w swojej praktyce niejednokrotnie zaobserwował podwyższone przeciwciała przeciwko boreliozie u osób po urazie szyjnego odcinka kręgosłupa, a sama bakteria w ich ciele nie występowała. Uruchamiały się jedynie reakcje obronne:

Nawracająca opuchlizna węzłów chłonnych sygnalizuje nasiloną aktywność komórek Th1. Nawracający wzrost poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi Epsteina-Barr, chlamydiom, boreliozie czy innym patogenom prowadzi do postawienia błędnej diagnozy oraz zastosowania niewłaściwego leczenia. Trwająca wiele miesięcy antybiotykoterapia, uzasadniona podejrzeniem neuroboreliozy nie należy tutaj do rzadkości. Antybiotyki szkodzą z kolei mitochondriom.

Ponieważ choroba ta najczęściej jest leczona antybiotykami, które mogą osłabiać układ odpornościowy i zdolność samoleczenia organizmu, często promują rozprzestrzenianie się krętów borelii prowadząc do zaostrzenia choroby.

Dlatego podstawą w diagnozie i dalszym postępowaniu powinien być dokładny wywiad lekarski. Niestety ta bardzo ważna część diagnozy jest często zapomniana lub pomijana z powodu braku czasu. Szczegółowe pytania pacjenta dostarczają wiele informacji, które mogą pomóc precyzyjniej dobrać odpowiednie badania laboratoryjne. Szeroka anamneza powinna stanowić podstawę do wykonania celowanej diagnostyki ukierunkowanej na dolegliwości pacjenta, zwłaszcza w przypadku takiej choroby jak niestabilność odcinka szyjnego kręgosłupa. Czym ta dolegliwość może się objawiać?

Objawy niestabilności stawów kręgosłupa szyjnego

Objawy urazu odcinka szyjnego kręgosłupa mogą przypominać wiele innych chorób, w tym boreliozę. Symptomy obejmują wiele układów. Na początku pojawia się:

  • zmęczenie, osłabienie koncentracji
  • bóle i zawroty głowy, migreny
  • sztywność i bóle karku
  • problemy ze wzrokiem i słuchem
  • szumy uszne
  • nadwrażliwość na hałas
  • zaburzenia snu
  • chrapanie i bezdech senny
  • zapalenie zatok czy dziąseł
  • nadwrażliwość układu oskrzelowego, astma
  • nadciśnienie, kołatanie serca
  • problemy jelitowe (wzdęcia, refluks, zgaga czy nietolerancje pokarmowe).

To tylko nieliczne z objawów jakie zgłaszają pacjenci z niestabilnością stawów odcinka szyjnego.

Konsekwencje urazów odcinka szyjnego kręgosłupa

Z powodu wielu powiązań i bliskiego położenia nerwów wokół stawów szyjnych ich niestabilność powoduje podrażnienia zakończeń nerwowych. Ponadto podczas uszkodzenia stawu szyjnego dochodzi do niedostatecznego ukrwienia mózgu, którego komórki zaczynają wydzielać tlenek azotu – jego nadmiar prowadzi do stresu nitrozacyjnego. Z kolei stres nitrozacyjny doprowadza do zaburzeń mitochondriów i spadku produkcji energii ATP. Cierpią na tym wszystkie narządy.

Niestabilny staw szyjny prowadzi do podrażnienia nerwu trójdzielnego i to właśnie dlatego chorzy – szczególnie o poranku – odczuwają bóle karku, potylicy, które promieniują wzdłuż gałęzi nerwu trójdzielnego w kierunku przednim aż do dna oka, w zatokach szczękowych oraz do połowy twarzy. Bóle te mogą w płynny sposób zmienić się w migrenę. Zakończenia nerwu trójdzielnego wydzielają substancję P (neuropeptyd), która wywołuje stany zapalne korzeni zębowych, w szczególności zaś zatok przynosowych oraz dziąseł zębowych. Wywołujące bóle wydarzenia wcale nie są przyczyną migreny, one demaskują jedynie istniejące osłabienie funkcjonowania mitochondriów.
Dr B. Kuklinski

Diagnostyka niestabilności stawów szyjnych kręgosłupa

Zwłaszcza w przypadku, gdy leczenie boreliozy nie przynosi rezultatów albo gdy choroba nie została potwierdzona, a objawy utrzymują się, warto poszerzyć diagnostykę. W celu potwierdzenia lub wykluczenia niestabilności stawów kręgosłupa szyjnego, jak i ustalenia dalszej terapii, doktor B. Kuklinski zaleca wykonanie odpowiednio dobranych badań spośród: 

  • badania manualne: (m.in.: RTG – projekcja przednio tylna i boczna, w maksymalnym przodo i tyłopochyleniu, rezonans magnetyczny czynnościowy MRI, tomografia komputerowa (PET), TK z rotacją głowy
  • poszerzenie badań laboratoryjnych (m.in.: poziom białka S-100, poziom enolazy neurospecyficznej NES, poziomy: tlenku azotu w wydychanym powietrzu, cytruliny w moczu, nitrotyrozyny, wewnątrzkomórkowej zawartości pierwiastków i witamin). Więcej informacji w książce: Niestabilność stawu szyjnego.

Profilaktyka boreliozy i jej leczenie

Wiele przykładów wskazuje, że borelioza jest chorobą trudną do zdiagnozowania, jak i leczenia. Zwłaszcza jeśli diagnoza jest niepewna, wtedy stosowanie antybiotykoterapii jest ryzykowne. Nawet jeżeli już prawdopodobieństwo boreliozy jest na tyle pewne, że wdrożymy antybiotyki, nie zapominajmy o ich wpływie na jelita, a zwłaszcza obecną w nich mikroflorę. Warunkuje ona nie tylko prawidłowe trawienie, wchłanianie i wytwarzanie niezbędnych nam witamin, ale również odgrywa istotną rolę dla naszej odporności oraz tego, czy nasz organizm będzie umiał bronić się przed boreliozą. Więcej na temat jak wzmocnić florę jelit w artykule: Ukąszenie kleszcza groźne dla bakterii jelitowych.

Pamiętajmy, że podstawą wszystkich działań związanych z podejrzeniem boreliozy czy innej choroby powinna być odpowiednia diagnostyka laboratoryjna i konsultacja lekarska. Jednak jako pacjenci możemy sami podjąć profilaktykę i codziennie wspierać nasze zdrowie. Pierwszą zasadą powinno być – nie szkodzić. Postaw na bezpieczne działania jak wspieranie układu odpornościowego i zdrowia mitochondriów. Silny system odpornościowy (oraz obecne w nim sprawne mitochondria) chronią nas przed ryzykiem związanym z chorobami zakaźnymi, a w razie infekcji pomagają złagodzić ich przebieg. 

Autor: Paulina Żurek

0:00
0:00