Witaminy B – Układ nerwowy pod kontrolą

Zrozumienie przyczyny dolegliwości to pierwszy krok do znalezienia właściwego rozwiązania. Zasada ta dotyczy także układu nerwowego, który obecnie bywa przeciążony w wyniku stresu. Problemy takie jak ciągłe napięcie, lęk, nerwowość czy zmęczenie często mają podłoże w dysfunkcji komórek układu nerwowego.

Zatem jakie procesy lub zaburzenia odpowiadają za zły stan naszego samopoczucia? W jaki sposób możemy wzmocnić naszą odporność na stres? Dowiedziono, że pozytywne działanie na układ nerwowy wykazuje wiele witamin z grupy B. Dowiedzmy się, na czym polega ich kompleksowe podejście.

Witaminy na układ nerwowy

Witaminy z grupy B uzupełniają swoje działanie. Nazywane są antynerwowymi, dbając o przebieg reakcji w komórkach układu nerwowego. Wszystkie charakteryzują się tym, że są rozpuszczalne w wodzie, wchodzą w skład enzymów lub je aktywują. Wspomagają niezakłócony przekaz impulsów nerwowych, który wymaga szeregu substancji. Jedną z nich jest acetylocholina (powstająca z witaminy B₄– choliny), która musi zostać dostarczona do zakończeń nerwowych w celu przekazania sygnału. Codziennie proces ten zachodzi wiele tysięcy razy, co ukazuje, jak duża ilość acetylocholiny jest potrzebna do zachowania prawidłowego działania naszych nerwów. Do syntezy acetylocholiny niezbędna jest także witamina B₁.

Witamina B₁ na przemęczenie i stres

Bierze udział w metabolizmie węglowodanów oraz uczestniczy w syntezie neurotransmiterów, które odpowiadają za prawidłowy przekaz sygnałów w mózgu oraz nasze samopoczucie. Zmniejszona synteza neuroprzekaźników spowodowana niedoborem witaminy B1 zwiększa podatność na stres i zaburzenia psychiczne. Okazuje się, że nie tylko osoby starsze cierpią na niedobory witaminy B₁, stwierdzono je również u 40% młodych. Coraz częściej obserwujemy wśród młodzieży zmęczenie, stany niepokoju, nerwowość i depresję. W takich sytuacjach warto sprawdzić poziom tiaminy. W tym celu pomocne jest zbadanie ilości tej witaminy wydalanej z moczem lub ustalenie aktywności transketolazy – enzymu, którego działanie jest obniżone w przypadku niedoboru tiaminy.

Tendencja do zapominania, to także jeden z objawów niedoboru witaminy B₁. Często występuje razem z bezsennością, problemami z koncentracją, uczuciem niepewności, a także zmianami ciśnienia krwi oraz problemami z żołądkiem. Może się okazać, że podczas suplementacji witaminy B₁ większość naszych dolegliwości minie bez konieczności stosowania leków. Ponadto tiamina jest kofaktorem enzymu – dehydrogenazy pirogronianowej (PDH), który uczestniczy w tworzeniu energii w naszych komórkach. Zatem odpowiedni jej poziom pozwala zachować nam witalność.

Witamina B₂ oddychanie komórkowe i zastrzyk energii

Witamina B₂ (ryboflawina) podobnie jak tiamina, pomaga metabolizować węglowodany i wytwarzać z nich energię. Odpowiedni poziom energii wytworzonej w naszych komórkach chroni nas przed zmęczeniem czy wyczerpaniem. Witamina B₂ bierze udział w procesach przemiany cukrów, a także w transporcie tlenu, podczas oddychania komórkowego (w II kompleksie łańcucha oddechowego). Ryboflawina jest kofaktorem reduktazy glutationowej – enzymu szczególnie ważnego dla erytrocytów, zabezpieczającego czerwone krwinki przed rozpadem. W przypadku niedoborów ryboflawiny spada aktywność tego enzymu, co nasila stres oksydacyjny i może prowadzić do anemii. Witamina ta stanowi niezbędny element łańcucha oddechowego w mitochondriach oraz umożliwia wytworzenie aktywnej formy witaminy B₆.

Witamina B₃ więcej niż praca mózgu

Witamina B₃ działa szczególnie aktywnie w mitochondriach komórek mózgu^1,2, zwłaszcza w obszarze mózgu odpowiedzialnym za odczuwanie przyjemności. B₃ wspomaga funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Pomaga zwalczać szumy uszne i zawroty głowy. Wykazuje także właściwości ochronne przed chorobą Alzheimera i osłabieniem funkcji poznawczych. Niedobór tej witaminy wpływa na obniżenie naszego samopoczucia, stany depresyjne, czy zaostrzenie schizofrenii.

Aktywna forma witaminy B₃ stanowi niezbędny składnik enzymów odpowiedzialnych za metabolizm tłuszczów i białek. Amid niacyny jest składową enzymów dehydrogenaz. Uczestniczy w przemianach ważnych przenośników elektronów NAD/NADH w procesie wytwarzania energii. Pomaga odbudowywać uszkodzone nici DNA.

Witamina B₃ bierze również udział w rozpuszczaniu kwasu szczawiowego, którego nadmiar powoduje powstawanie złogów wapniowych tworzących piasek i kamienie nerkowe. Doskonale sprawdza się u osób, które jedzą dużo przetworzonego pożywienia zwłaszcza cukru, wyrobów z białej mąki i tłuszczy (szczególnie rafinowanych) – czyli składników powodujących niedobory niacyny.

Witamina B₆ metabolizm i nerwy pod kontrolą

Witamina B₆ jest niezwykle ważna w prawidłowym działaniu mózgu, ponieważ wspiera ona tworzenie neuroprzekaźników, które są odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów wytwarzanych przez neurony. Witamina ta wiąże się z prawidłowym działaniem m.in.: dopaminy, która wpływa na nasz nastrój, GABA – który reguluje ból i zmniejsza lęk, czy acetylocholiny – która bierze udział w procesach pamięciowych.

Witamina B₆ jest również potrzebna do przeprowadzania procesów: transaminacji, dezaminacji oraz dekarboksylacji. Uczestniczy w syntezie hemu i glikogenu. Okazuje się być pomocna przy alergiach o podłożu histaminowym, ponieważ jest kofaktorem enzymu DAO-oksydazy diaminowej, który przeprowadza reakcję rozkładu histaminy. Przyczyną nietolerancji i alergii może okazać się niewystarczająca ilość witaminy B₆. Witamina B₆ pełni również rolę kofaktora dla enzymów z grupy transaminaz, przez co, podobnie jak witamina B₁ pomaga ograniczyć tworzenie tak zwanych produktów glikacji  (AGE), które wiąże się z chorobami przewlekłymi: cukrzycą, miażdżycą tętnic i neurodegeneracją. Aby osiągnąć korzyści z suplementacji witaminy B6, należy przyjmować jej aktywną formę 5 – fosforan pirydoksalu (P5P).

Reklama

B-Komplex MSE Sprawdź

Witamina B12 MSE MAX Sprawdź

Witamina B12 MSE 250µg Sprawdź

RiboMit Sprawdź

Witamina B₇ dla mitochondriów

Karboksylazy to enzymy zależne od witaminy B₇ – biotyny. Znajdują się w mitochondriach i pomagają wytworzyć związki pośrednie w cyklu Krebsa. Ponadto enzymy te uczestniczą w mitochondrialnej produkcji energii, glukoneogenezie, metabolizowaniu kwasów tłuszczowych na energię, produkcji neuroprzekaźników. Niedobór biotyny obniża syntezę hemu i zakłóca funkcje mitochondriów.

Przykłady grupowego działania witamin

Wzajemne zależności oraz podobny profil działania witamin B pozwolił zaklasyfikować je jako grupę. Bardzo często, aby procesy metaboliczne przebiegały prawidłowo, potrzeba kilku witamin z grupy B, które uzupełniają swoje działanie. Przykładem jest proces tworzenia krwinek czerwonych, w których biorą udział witaminy: B₉, B₆ i B₁₂. Witamina B₉ (kwas foliowy), umożliwia wytwarzanie erytrocytów, oraz ich odbudowę. Ponadto witamina B₉ jest potrzebna do syntezy tyminy – zasady azotowej wchodzącej w skład naszego DNA. Aby witamina B₉ mogła pełnić funkcje w procesie krwiotwórczym, musi zostać przekształcona do aktywnej postaci folianu (5-MTHF). Kolejnym elementem erytropoezy jest witamina B₁₂ uczestnicząca w syntezie hemu i kwasów nukleinowych, a także witamina B₆ – niezbędna do przyswajania żelaza i miedzi. Witamina B₆ aktywuje enzym wbudowujący żelazo do pierścienia hemu. Wiadomo, że to hemoglobinie – białku erytrocytów zawdzięczamy transport tlenu.

Jak suplementować witaminy z grupy B?

Niektóre witaminy z grupy B działają na zasadzie zależnych od siebie reakcji, dlatego ich ilość w stosunku do siebie musi być w równowadze. Przykładem takiej zależności jest cykl przemian folianów oraz metylacji. Podczas metylacji, przekazywana jest grupa metylowa pomiędzy cząsteczkami. Grupa ta może być przyłączana do enzymu, aktywując go. Metylacja łączy wiele zależnych od siebie reakcji. Przemiany, które odbywają się z udziałem genu MTHFR oraz enzymu reduktazy metylenotetrahydrofolianu, umożliwią przekształcenie kwasu foliowego do postaci aktywnej.

B₁₂ B₉ i B₇ zawsze suplementujemy razem

Suplementując witaminę B_12, należy jednocześnie przyjmować biotynę oraz kwas foliowy. Bez biotyny wysokie dawki witaminy B₁₂ mogą powodować problemy ze skórą. Witamina B₇ to kofaktor dla enzymów – karboksylaz, przy czym najważniejsza jest karboksylaza acetylo – koenzym A (synteza kwasów tłuszczowych). Jednocześnie, ponieważ witamina B₁₂ służy przenoszeniu grup metylowych, należy zadbać również o demetylację, którą zapewnia z kolei kwas foliowy. Na zaburzenia metylacji wpływają przede wszystkim geny, ale również niedobory B₁₂, a także witaminy B₁ i B₂.

Aktywne formy

Dlaczego tak ważne jest dostarczanie aktywnych form witamin? Posłużmy się przykładem metylokobalaminy, która jest aktywną formą witaminy B₁₂. W przeciwieństwie do cyjanokobalaminy (nieaktywnej formy) nie wymaga w organizmie przekształcenia. Cyjanokobalamina jest efektem połączenia samej witaminy oraz reszty cyjanowej. Organizm musi tę resztę odłączyć i na to miejsce wstawić grupę metylową. Innymi słowy, cyjanokobalamina jest dla nas bezużyteczna, dopóki nie nastąpi to przekształcenie. Wprawdzie organizm w jakimś stopniu tego dokonuje, ale tutaj zazwyczaj po pierwsze proces ten jest dość powolny, po drugie – aktywność przemian metylowych w danym organizmie może być upośledzona, albo wręcz wyhamowana. W tym wypadku suplementacja B₁₂ w postaci cyjanokobalaminy będzie praktycznie nieefektywna.

Sięgając po wsparcie witamin z grupy B, musimy pamiętać o tym, że najefektywniej działają one w grupie, czyli w kompleksie wielu witamin z grupy B. Pamiętajmy również o tym, że w przypadku wystąpienia niedoborów, najlepiej jest stosować aktywne formy tych substancji, czyli takie, które są natychmiast gotowe do działania w organizmie. Dla sprawnego działania naszego układu nerwowego organizm potrzebuje zazwyczaj kilku z nich w aktywnej postaci i odpowiedniej ilości.