Leptynooporność – czym jest i jak wyrównać jej poziom?

Czym jest leptyna i leptynooporność? Jak przywrócić prawidłową wrażliwość tkanek na ten hormon?

Pozornie niezwiązane ze sobą objawy mogą mieć wspólną przyczynę. Takim przykładem jest zaburzona gospodarka leptyny. Zwróć szczególną uwagę na ten artykuł, jeżeli obserwujesz u siebie: brak uczucia sytości, ataki wilczego głodu szczególnie wieczorem, niski poziom T3, wysoki poziom rT3, wysoki poziom kortyzolu wieczorem. Zwłaszcza jeżeli cierpisz z powodu insulinooporności, masz podwyższony poziom trójglicerydów i nadmierną ilość tkanki tłuszczowej może oznaczać to, iż problem leptynooporności może dotyczyć również i Ciebie.

Czym w ogóle jest leptyna?

Leptyna to hormon wydzielany przez tkankę tłuszczową, którego sekrecję pobudza wzrost poziomu insuliny we krwi. W uproszczeniu leptyna mówi nam: hej, jesteś już najedzony, przestań jeść, czas zacząć spalać tkankę tłuszczową. Leptyna obniża poziom insuliny we krwi, a pobudza produkcję hormonów tarczycy (T3), po to, aby po posiłku przyspieszyć nasz metabolizm, co z kolei stymuluje wzrost sekrecji testosteronu i hormonu wzrostu, a także aktywuje komórki odpornościowe. Leptyna pobudza też lipolizę oraz beta – oksydację kwasów tłuszczowych (ta druga przebiega w obrębie mitochondriów).

Leptynooporność oraz niedobór leptyny – co to takiego?

Problem z poziomem leptyny rozpoczyna się w momencie, gdy:

  • w organizmie pojawia się niedobór leptyny (regularne głodówki, długotrwała dieta low – carb lub ketogenna, niedobór snu, albo za duży wysiłek fizyczny w stosunku do podaży kalorii)

bądź też:

  • rozwija się leptynooporność – receptory leptyny w przysadce mózgowej stają się niewrażliwe na działanie tego hormonu, na przykład wskutek:
  • nadpodaży leptyny ze względu na zbyt dużą ilość tkanki tłuszczowej w organizmie,
  • nadpodaży leptyny ze względu na zbyt dużą ilość produkowanej insuliny (zwłaszcza w przypadku insulinooporności),
  • podwyższonego poziomu trójglicerydów we krwi lub przewlekłego cichego stanu zapalnego (obecność TNFalfa, IL-6),
  • nadmiernego wysiłku fizycznego.

Zauważ: problem z leptyną może dotyczyć zarówno tych, którzy jedzą za dużo, jak i tych którzy jedzą za mało (zwłaszcza węglowodanów lub w stosunku do wysiłku fizycznego). Niedobór leptyny prowadzi do spadku poziomu hormonu tarczycy T3, co prowadzi do prawdziwej katastrofy metabolicznej…

Jak wyregulować poziom leptyny?

Co pomaga zrestartować leptynę i poprawić wrażliwość tkanek na ten hormon?

  1. Zrównoważona podaż tłuszczów i węglowodanów w diecie, przy ilości białka dostosowanej do masy ciała: 0,8g białka x masa ciała/dobę. Unikanie keto-diety i low – carb, dużej ilości głodówek, przetrenowywania (produkcja hormonów wymaga energii!), diet wysokobiałkowych. Dieta ma być zrównoważona, optymalnie sprawdzi się mitodieta.
  2. Obniżenie poziomu kortyzolu, ponieważ kortyzol obniża poziom insuliny, której odpowiedni poziom powinien pobudzać wydzielanie leptyny. Nadmiar kortyzolu może zatem nadmiernie obniżać poziom leptyny. W obniżeniu poziomu kortyzolu może pomóc Ci np. adaptogen Rhodiola rosea, niespożywanie zbyt dużej ilości węglowodanów wieczorem, a także nie głodzenie się rano, najlepiej zjeść białkowe śniadanie w ciągu max. godziny po przebudzeniu.
  3. Podwyższenie poziomu hormonu adinopektyny. Adinopektyna to kolejny hormon wydzielany przez tkankę tłuszczową, służy utrzymaniu homeostazy glikemii oraz lipidów, poprawia wrażliwość tkanek na insulinę, w wątrobie hamuje glukoneogenezę oraz syntezę trójglicerydów. Obniżony poziom adinopektyny to czynnik ryzyka cukrzycy typu 2. Najprostszym sposobem na podniesienie poziomu adinopektyny jest redukcja tkanki tłuszczowej, zgodnie z zależnością:
    • pełna komórka tłuszczowa / mało adinopektyny / mała wrażliwość na insulinę,
    • pusta komórka tłuszczowa / dużo adinopektyny / duża wrażliwość na insulinę,
      zaś: wrażliwość tkanek na działanie insuliny dodatnio koreluje z wrażliwością receptorów leptyny.
  1. Zlikwidowanie stanów zapalnych. Pomoże Ci w tym witamina A, kwasy tłuszczowe omega – 3 i np. kurkumina, przynajmniej na jakiś czas wyeliminowanie z diety alergenów np. glutenu i laktozy, uzupełnienie mikroflory jelitowej poprzez suplementację probiotyków i wzmocnienie układu odpornościowego.
  2. Suplementacja 500 mg magnezu przed snem, ponadto – GABA oraz tauryna, dodatkowo – suplementacja acetylo – L – karnityny, jednak nie przed snem, ponieważ karnityna działa pobudzająco.
  3. Sprawdzenie poziom hormonu tarczycy T3. Niedoborowi leptyny towarzyszy często za niski poziom T3 oraz za wysoki poziom rT3 i ewentualnie skorygowanie poziomu.
  4. Unikanie nadmiernych i zbyt ciężkich treningów, a przed treningiem koniecznie zjeść węglowodany.
  5. Obniżenie poziomu tkanki tłuszczowej w organizmie. Tkanka tłuszczowa wydziela leptynę w odpowiedzi na wzrost poziomu insuliny (co stanowi zagrożenie leptynoopornością). Uzupełnienie ewentualnych niedoborów witaminy D – niski poziom witaminy D to wysoki poziom leptyny. Ograniczenie poziomu spożycia fruktozy – cukru, który w największym stopniu przyczynia się do wzrostu poziomu trójglicerydów – czynnik ryzyka otyłości.
  6. Spożywanie węglowodanów z nisko-skrobiowych warzyw, nisko i średnio-fruktozowych owoców, odpowiednio przygotowanych zbóż oraz warzyw strączkowych (fermentowanych lub kiełkowanych), ponieważ zawarte w niefermentowanych zbożach lektyny* zakłócają pracę receptorów leptyny (brak sygnału sytości, leptynooporność).
  7. Ekspozycja organizmu na zimno pobudza tarczycę do produkcji hormonów tak, aby zwiększyć termogenezę w brązowej tkance tłuszczowej (wzrost T3).
  8. Deficyt kalorii w diecie służący redukcji wagi nie powinien być zbyt wysoki! Hipokaloryczna dieta przyczynia się do nieproporcjonalnie dużego spadku poziomu leptyny. Jednocześnie należy zauważyć, że poziom leptyny spada znacznie szybciej niż ilość tkanki tłuszczowej. To właśnie m. in. dlatego odchudzanie nie powinno przebiegać zbyt szybko.

* Lektyny to białka wiążące cukry, opierające się działaniu temperatury oraz soku żołądkowego, niszczą błonę śluzową jelit, blokują receptory insuliny oraz leptyny, pobudzają reakcje autoimmunologiczne (stany zapalne), w dużych ilościach występują w ziarnach zbóż oraz warzywach strączkowych, dlatego produkty te często stanowią pierwotną przyczynę np. zespołu bólu przewlekłego, insulinooporności lub leptynooporności. Fermentacja i kiełkowanie zbóż/ziaren zmniejsza ilość lektyn, w przypadku leptynooporności warto (przynajmniej na jakiś czas) wyeliminować lub przynajmniej ograniczyć produkty zawierające lektyny. Zauważ, że lektyny występują zarówno w zbożach glutenowych, jak i bezglutenowych.

Aby wyregulować poziom leptyny, w świetle wspomnianych wyżej informacji niezbędna jest  odpowiednio dobrana dieta, a także wsparcie suplementacyjne, najlepiej dobrane pod nadzorem specjalisty.

Bibliografia:

0:00
0:00