Odporność dziecka

Ciągłe przeziębienia dziecka stawiają rodziców przed wieloma dylematami: czy posyłać je do przedszkola? Kiedy iść do lekarza? Jakimi domowymi sposobami mogę mu pomóc? Jak wysoką podatność na infekcje mogę uznać za normę? Czy w ogóle istnieje coś takiego? Przyjrzyjmy się temu jak bezpiecznie kształtować odporność u dziecka.

Dzieci nabierają odporności wraz z wiekiem. Układu immunologiczny dziecka rozwija się stopniowo od narodzin do nawet 12. roku życia. Każdy organizm musi „nauczyć” się jak radzić sobie z chorobami. Znaczenie ma sposób w jaki dziecko przyszło na świat, czy było karmione piersią, jaką dietę miało przez pierwszy okres życia, czy miało kontakt z patogenami…

Codziennie stykamy się z ogromną ilością wirusów i bakterii, a zwłaszcza dzieci, które nie mają jeszcze odpowiednich nawyków higieny jak mycie rąk. W ich przypadku szczególnie łatwo o zakażenie. Maluchy poznają świat zmysłowo – dosłownie przez „próbowanie” wszystkiego: dotykiem czy smakiem, dlatego większość napotkanych przedmiotów wkładają do ust. W ten sposób stają się bardziej narażone na ryzyko infekcji. Z jednej strony przebyte zakażenia pozwalają nabywać odporność, jednak z drugiej strony zbyt częste choroby, mogą nadmiernie osłabiać nie w pełni ukształtowany jeszcze system immunologiczny dziecka. Zatem jak często dziecko może chorować, aby uznać to za „normę” i nie narazić go na niepotrzebne powikłania?

Jak często chorują dzieci?

Dzieci najczęściej chorują z powodu infekcji, głównie dróg oddechowych, określanych potocznie jako przeziębienia. Odpowiedzialne za to są wirusy, których może być aż 200 różnych rodzajów wywołujących kaszel, katar czy gorączkę¹. Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym chorują średnio 6 do 8 razy w ciągu roku, natomiast jeżeli przebywają w żłobkach czy przedszkolach nawet dwa razy częściej. Szczególną czujność i uwagę powinny wzbudzić zachorowania występujące częściej niż raz w miesiącu (przez około tydzień). Warto wtedy zwrócić się o konsultację do pediatry, który powinien dokładnie przeanalizować historię dziecka i zlecić ewentualne badania.

Nie warto działać pochopnie, lepiej skonsultuj swoje obawy z pediatrą, zwłaszcza w przypadku małych dzieci. Czasem objawy świadczące o lekkiej infekcji mogą wymagać leczenia farmakologicznego. Pamiętajmy, że infekcje przebiegają również bezobjawowo nawet przez pierwsze kilka do kilkunastu dni wylęgania się wirusów. Zatem dobrym rozwiązaniem jest wzmacnianie odporności dziecka przez cały rok.

Kiedy trzeba udać się z dzieckiem do lekarza?

Kiedy dziecko choruje, mimo rodzicielskiego ogromnego uczucia niepokoju, pamiętajmy o zachowaniu zdrowego rozsądku. Pozwalając dziecku przebyć infekcję, kształtujemy jego odporność, jednak w kilku przypadkach konsultacja z lekarzem jest niezbędna:

• Wysoka temperatura (38,5 – 39°C przez 1-2 dni).  
• Trudności z oddychaniem (uporczywy kaszel)
• Silne osłabienie i apatia
• Ból ucha
• Niechęć do przyjmowania płynów

Objawy osłabionej odporności u dzieci

Wiemy już, że układ immunologiczny dziecka nie jest jeszcze w pełni ukształtowany, zatem potrzebuje regularnego wsparcia przez cały rok, ale zwłaszcza w sezonach przeziębień oraz kiedy dziecko uczęszcza do przedszkola czy szkoły. Częste infekcje u dzieci to jeden z sygnałów, że układ immunologiczny potrzebuje wsparcia. Co jeszcze może świadczyć o osłabionej odporności dziecka?

• Zmęczenie i senność mimo odpowiedniej ilości snu
• Alergie
• Powiększone migdałki
• Afty
• Problemy skórne
• Wolno gojące się rany

Przyczyny osłabionej odporności dziecka

Układ immunologiczny to rozległa sieć narządów i komórek obecnych w organizmie, a na jego działanie wpływa wiele czynników: od genetycznych po środowiskowe i styl życia. Wzmacnianie systemu obronnego malucha to szczególne zadanie dla rodziców, dlatego wskazane jest unikanie czynników, które mogą go osłabiać:

1. Niewystarczająca higiena

Wiemy jak trudno upilnować malucha. Nawet jeżeli powtarzamy mu, aby zakrywał usta czy nos podczas kichania, zaraz po wyjściu z domu zasada ta szybko zostaje zapomniana, a ważniejsi stają się koledzy i zabawa – to normalne. Jednak rodzice mają wpływ choćby na tak ważne aspekty jak mycie rąk przed posiłkiem czy od razu po powrocie do domu. Zachowanie czystości w domu jak i naukę prawidłowych nawyków higienicznych – najlepiej poprzez dawanie dobrego przykładu.

2. Częste antybiotykoterapie

Zdarza się, że dziecko musi przejść kurację antybiotykową, która jak wiemy nie likwiduje jedynie chorobotwórczych bakterii, ale oddziałuje negatywnie, także na wciąż kształtującą się florę jelitową. Aż 80% odporności zależy od stanu jelit, dlatego po antybiotykoterapii należy odbudować mikroflorę jelit, a także wzmacniać ją na co dzień.

3. Dieta

Zrezygnowanie z cukru i słodyczy to dobre rozwiązanie nie tylko w czasie infekcji, ale również profilaktycznie. Te produkty zwiększają produkcję śluzu i działają prozapalnie. Natomiast w czasie trwania infekcji dróg oddechowych należy wyeliminować z diety dziecka mleko i jego przetwory, ponieważ nasilają produkcję wydzielin. Nie należy podawać zbyt dużych ilości mięsa i tłuszczu oraz przetworzonego jedzenia. To normalne, że pojawia się spadek apetytu w ten sposób organizm naturalnie oszczędza energię na walkę z chorobą zamiast wydatkować ją na trawienie. Natomiast należy zwrócić uwagę, aby dziecko piło odpowiednią ilość wody i ciepłych płynów.

Reklama

Immun-Intercell® dla dzieci Sprawdź

BactoFlor ® dla dzieci Sprawdź

Cynkomit MSE Sprawdź

Selemit MSE Sprawdź

Witamina C MSE matrix Sprawdź

Witamina D3 MSE Sprawdź

4. Zbyt mało czasu na świeżym powietrzu

Ograniczona aktywność fizyczna i niewystarczająca ilość czasu spędzanego na świeżym powietrzu również osłabiają odporność dziecka. Potrzebujemy ruchu oraz dostępu do promieni słonecznych, które są źródłem witaminy D. Nawet w chłodniejsze dni warto wybrać się na spacer.

Jak wzmacniać odporność dziecka?

Najlepiej przez cały rok stosując odpowiednią profilaktykę – te działania pozwolą zachować spokój w okresach wzmożonych zachorować oraz zbudować silną barierę ochronną na lata. Warto zadbać o sposób żywienia, sen czy aktywność fizyczną na świeżym powietrzu oraz o dostarczenie odpowiednich substancji odżywczych wzmacniających działanie układu odpornościowego.

Dieta to jeden z podstawowych elementów odporności

Dobrze zaplanować jadłospis dziecka w taki sposób, aby zapewniał nie tylko odpowiednie zapotrzebowanie na kalorie, białko, węglowodany i tłuszcze, ale zwłaszcza na witaminy i mikroskładniki. W okresie jesienno-zimowym warto wprowadzić więcej ryb, które są naturalnym źródłem witaminy D3 i kwasów omega-3. Kiedy jednak dzieci niechętnie je spożywają można rozważyć suplementację, ponieważ badania dowodzą, że witamina D zwiększa działanie przeciwdrobnoustrojowe w drogach oddechowych¹

Pamiętajmy o zasadzie pięciu porcji warzyw i owoców dziennie. Dzięki niej dostarczamy dużych ilości witamin, w tym witaminy C, która skraca czas przeziębienia, a ponadto zapewnia prawidłowe procesy w komórkach chroniąc organizm przed wolnymi rodnikami, uszczelnia naczynia krwionośne, pomaga goić rany i jest ważna dla budowy mocnych kości i zębów.

Urozmaicenie w diecie to podstawa

Różnorodność pokarmów daje większą szansę na uzupełnienie cennych pierwiastków takich jak cynk i selen, które wspierają układ odpornościowy. Selen może przyspieszyć rozwój i mobilność białych krwinek, a tym samym w znacznym stopniu przyczynić się do efektywniejszej obrony immunologicznej. Znajdziemy go zwłaszcza w ekologicznych warzywach, grzybach i orzechach brazylijskich. Cynk jest kolejnym pierwiastkiem śladowym, bez którego własne mechanizmy obronne organizmu mogą ulec osłabieniu. Jako silny przeciwutleniacz chroni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki.

Jeszcze jedna cecha przemawia za tym, aby dieta była zróżnicowana. Poszczególne składniki odżywcze działają synergicznie i wspierają swoje właściwości. Wykazano, że selen w połączeniu z witaminą D, C oraz cynkiem obniżył ryzyko infekcji o około 40%², a czas trwania infekcji dróg oddechowych o 54%.³

Kiszonki i błonnik

Produkty kiszone i fermentowane są naturalnym źródłem probiotyków. Udowodniono, że pozytywne szczepy bakterii skracają czas trwania przeziębienia, zmniejszają ryzyko infekcji dróg oddechowych oraz potrzeby stosowania antybiotyków.

Do zasiedlenia jelit przez te bakterie oraz prawidłowej pracy jelit potrzebny jest również błonnik. Wiele z produktów bogatych w błonnik jest także prebiotykami – naturalną pożywką dla bakterii. Niektóre posiadają dodatkowe możliwości stymulujące odporność jak związek o nazwie beta-glukan obecny w grzybach, fasolach czy zbożach. Aktywuje komórki odpornościowe^4,5,6, które zwalczają wirusy, bakterie czy grzyby. 

Dbajmy również o dobre samopoczucie i emocje dziecka. Niepotrzebny stres może osłabić odporność równie silnie co czynniki zewnętrzne. Najlepszym rozwiązaniem jest spokój, ciepło, poczucie miłości i bezpieczeństwa.

Autor: Paulina Żurek