Co możesz zyskać redukując stres i jak to zrobić? Nutraceutyki w akcji

Obecnie jednym z głównych winowajców problemów ze zdrowiem jest wysoki poziom stresu i brak umiejętności redukowania go. Narażeni jesteśmy na dużą ilość czynników stresogennych, takich jak sytuacja polityczno-ekonomiczna, długotrwała praca, problemy finansowe czy samotność. Często brakuje nam umiejętności do zarządzania stresem i redukowania napięcia oraz niwelowania jego skutków. Jeżeli nie zrobimy nic w kierunku poprawy sytuacji, permanentny stres może być przyczyną wielu chorób.

Pod wpływem stresującego wydarzenia organizm zostaje wprowadzony w „stan alarmowy”.  Jego reakcja polega na przekazywaniu sygnałów między autonomicznym układem nerwowym, układem odpornościowym i systemem hormonalnym wprowadzając w nich takie zmiany, aby zaadaptować się do „zagrożenia”. Jednak kiedy stres jest przewlekły i trwa długo ta normalna reakcja adaptacyjna zostaje zaburzona i może prowadzić do wystąpienia objawów psychicznych (np. poczucia niepokoju i obniżenia nastroju, zaburzenia koncentracji, mniejszej zdolności do pracy) oraz fizycznych np. bezsenności i zawrotów głowy. Długotrwały stres może skutkować pojawieniem się zaburzeń i chorób takich jak depresja, problemy trawienne, osłabiona odporność i skłonność do chorób autoimmunologicznych, po poważniejsze schorzenia np. kardiowaskularne. Jak w porę zahamować niekorzystne skutki stresu?

Czym jest ten cały stres?

Rośnie ilość problemów i objawów, które nie są uznawane za jednostki chorobowe. Określane są jako syndromy np. syndrom wypalenia nadnerczy lub zaburzenia o nieznanej etiologii. Ich występowanie nie jest traktowane jako element całościowego obrazu naszego zdrowia. Często my sami je bagatelizujemy, na zmęczenie pijąc kolejną kawę, na ból głowy sięgając po środki przeciwbólowe, a na problemy z trawieniem środki rozkurczowe. Postępujemy tak latami, tłumacząc się brakiem czasu, kolejnym niedokończonym projektem w pracy, czy obowiązkami domowymi. Po pewnym czasie zauważamy, że sen nie przynosi nam wystarczającego odpoczynku, spada koncentracja, osłabieniu ulega nastrój, pojawia się niepokój lub łatwiej wpadamy w  podenerwowanie. Brzmi znajomo? Możliwe, bo wiele osób doświadcza okresowo takich stanów, a bardzo często ich podłożem jest stres. Często bywa ukryty tak głęboko, że go nie zauważamy. Wypierany przez lata, kumuluje napięcia i zużywa naszą energię. Spokojnie, zapewne wszyscy przez to przechodzimy. Poza tym stres nie zawsze musi być negatywny. Krótkotrwały jest pomocny do zmobilizowania organizmu do intensywniejszej pracy umysłowej, wystąpienia publicznego czy aktywności fizycznej. Jednak kiedy jest długotrwały, staje się wyniszczający dla organizmu. Wtedy ważne jest, aby w porę rozpoznać przyczynę tego stanu i odpowiednio zmienić nasze nawyki tak, aby służyły nam w tych trudnych czasach.

Gdzie zaczyna się stres?

Długotrwały stres wpływa na zmiany w naszym mózgu, dlatego pojawiają się kłopoty ze snem czy zmiany nastroju. Udział w tym ma oś HPA – przysadka-podwzgórze-nadnercza. Jest to seria powiązanych reakcji między gruczołem dokrewnym w mózgu (przysadką), podwzgórzem i nadnerczami. Zależności między wydzielanymi przez te gruczoły hormonami jest biologiczną odpowiedzią na stres.

Wszystko zaczyna się w umyśle – jak stres wpływa na mózg?

Kiedy nasz mózg uzna sytuację za stresową, oś HPA zostaje natychmiastowo aktywowana i wydziela hormon kortyzol, który pobudza organizm do działania – do tzw. reakcji walki lub ucieczki. Jego ciągły nadmiar ma negatywny wpływ na nasz mózg, ale również odporność, czy pracę serca. Podwyższony poziom stresu negatywnie wpływa na działanie hipokampu i ciała migdałowatego, części mózgu, które odpowiadają za naukę, zapamiętywanie czy kontrolę stresu. Dodatkowo hipokamp hamuje aktywację osi HPA, więc kiedy możliwości hipokampu słabną, zmniejsza się również nasza zdolność do radzenia sobie ze stresem. Co więcej, nadmiar kortyzolu dosłownie powoduje kurczenie się mózgu, zmniejszając ilość komórek nerwowych i połączeń między neuronami. Oddziałuje głównie na kurczenie się fragmentu kory przedczołowej, która odpowiada za koncentrację, podejmowanie decyzji, zdolności społeczne, ocenę. Natomiast osłabiając pracę hipokampu, stres przyczynia się do pogorszenia zdolności do nauki, zapamiętywania, a także zwiększa ryzyko poważnych problemów mentalnych, takich jak depresja, czy choroba Alzhaimera. Dodatkowo stres doprowadza do zmian epigenetycznych, o których więcej można przeczytać w artykule: Czym jest epigenetyka?

Uzyskanie właściwej równowagi stresu

Istnieje cienka granica między pozytywnym stresem (eustres), a negatywnym stresem (dystres). Dobry stres wywołuje ekscytację, motywuje do działania, zły stres powoduje niepokój. Definiujemy rodzaj stresu na podstawie tego, jaki ma na nas wpływ. Jeśli czujemy zmęczenie lub pesymizm na skutek jakiegoś wydarzenia, myśli itp., to jest to dla nas negatywny stres niezależnie od tego, że dla kogoś innego ten sygnał byłby np. motywujący. Każdy stresor jest inny dla danej osoby. Należy nauczyć się je rozróżniać, a nie podążać za społecznymi opiniami. Oczywiście osobowość ma w tym duże znaczenie.

Przyczyny stresu – emocjonalne i fizyczne

Istnieje wiele przyczyn stresu. Pamiętając, że każdy z nas reaguje osobniczo na stresory, możemy wyróżnić te o podłożu psychologicznym: takie jak trudne wydarzenia, napięcia i konflikty, brak stabilizacji, nadmiar obowiązków, wewnętrzna lub zewnętrzna presja, nieradzenie sobie z emocjami, samotność, po traumatyczne przeżycia. Do stresorów o podłożu fizycznym możemy zaliczyć np.: brak snu, niewłaściwą dietę, nadmiar aktywności fizycznej, urazy, wypadki, ubóstwo, choroby itp. Nasze komórki i mitochondria również reagują na stres, o czym można szerzej przeczytać w artykule: stres oksydacyjny czy nitrozacyjny. Finalnie wszystkie te czynniki doprowadzają do nadprodukcji wolnych rodników, stanów zapalnych i szeregu opisanych we wstępie chorób. Jak im zapobiegać i radzić sobie ze stresem?

Jak widzimy, stres jest częstą przyczyną naszego złego samopoczucia, problemów z koncentracją czy snem. Jak się nim zająć? Istnieje wiele strategii działania, ale badania potwierdzają, że najlepsze rezultaty uzyskujemy łącząc kilka podejść, oddziałując na różne aspekty: pracę z emocjami, styl życia, dietę czy wsparcie odpowiednimi nutraceutykami.

Więcej o tym przeczytasz w artykułach:

• Dieta dla mózgu,
• Medytacja na stres, Techniki radzenia sobie ze stresem,
• Witaminy na stres i zmęczenie,
• Produkty, które podnoszą poziom kortyzolu.  

W tym artykule skupimy się na środkach o sprawdzonym działaniu na stres, które pomogą Ci nim zarządzać i niwelować jego skutki.

Reklama

Etas® Sprawdź

Mito Stress Balance Sprawdź

Adrenal-Intercell® Sprawdź

Nutraceutyki – czyli naturalne środki na stres

Zaczynając pracę ze stresem, warto odnieś się do wszystkich czynników nasilających u nas stres i działać na każdej płaszczyźnie zarówno psychicznej, jak i fizycznej. W pierwszej kolejności należy ustalić, co jest naszym stresorem i wybrać strategię, aby temu zaradzić. Zawsze watro mieć jakiś plan działania, możesz zacząć od małych kroków, jak zmiany w diecie, higienie snu, czy suplementacji, albo zaplanować długoterminową strategię, jak psychoterapia. Dobrze też jest łączyć działania na kilku polach. Istnieje grupa preparatów, substancji naturalnych czy ziół, które mogą okazać się bardzo pomocne. Komfort świadomości, że są „pod ręką” na wypadek silnego stresu, daje wielu osobom od razu większe poczucie bezpieczeństwa. Większość z nas w stresowych sytuacjach sięga po cukier, czekoladę („jedzenie na pocieszenie”), nikotynę, alkohol lub konopie indyjskie, aby poradzić sobie z napięciem. Tymczasem możemy sięgać po bezpieczne i naturalne środki bez skutków ubocznych takich jak np. uzależnienie.  Nutraceutyki to naturalne składniki o prozdrowotnym działaniu. W tej grupie są również takie dedykowane wspieraniu organizmu w stresie, czy wspomaganiu lepszej jakości snu. Ich działanie może obejmować np. wpływ na układ nerwowy jak np. witaminy z grupy B czy magnez, działające rozluźniająco i uspokajająco. Inne mogą pomagać obniżać poziom kortyzolu jak adaptogeny np. Rhodiola. Kolejną ważną grupą są substancje o działaniu antyoksydacyjnym, które chronią komórki i mitochondria przed nadmiarem wolnych rodników powstających podczas stresu: witaminy np. witamina C, glutation, koenzym Q10. Ponadto pamiętajmy, że przewlekły stres oddziałuje również na mikrobiom naszych jelit, które są silnie połączone poprzez układ nerwowy z naszym mózgiem, zatem probiotyki także mogą okazać się pomocne, a niektóre szczepy wykazują działanie zmniejszające lęki i niepokój.

Etas – wyciąg ze szparaga lekarskiego

Nasz organizm posiada wrodzone systemy obronne przed różnymi rodzajami stresorów. Jednym z nich są białka szoku cieplnego (HSP). Odgrywają one ważną rolę w ochronie komórek przed czynnikami, takimi jak gorączka, infekcje, stany zapalne, reaktywne formy tlenu, promieniowanie ultrafioletowe, głód czy niedotlenienie. Substancją, która według badań najskuteczniej pobudza ekspresją tych białek, jest ekstrakt z łodyg szparaga lekarskiego. ETAS^® to preparat o wysokim stężeniu tego ekstraktu, który działa na trzech płaszczyznach jednocześnie¹:

• redukuje stres,
• poprawia jakość snu,
• wspiera funkcje mózgu.

W pierwszym etapie badań nad ETAS^®, oceniono jego działanie antystresowe na myszach, u których czynnikiem stresogennym był niedobór snu. Stres związany z brakiem snu skutkował podwyższeniem stężenia kortykosteronu i nadtlenku lipidów we krwi, natomiast suplementacja ETAS^® na poziomie od 200 do 1000 mg/kg masy ciała znacznie obniżała poziomy obu markerów stresu. Również poziom ekspresji białka HSP70 u myszy, którym podawano ETAS^® był znacznie wyższy w porównaniu z myszami z grupy kontrolnej.

Etas redukuje stres

W kolejnym badaniu sprawdzono jak ETAS^® działa u ludzi. Wśród osób, którzy spożywali ETAS^® w dawce 150 mg dziennie przez 7 dni znacząco wzrosła ekspresja mRNA HSP70. Ekspresja mRNA oznacza większą produkcję tego białka, które jak wiemy odpowiada za ochronne działanie przed stresem¹. Inną metodą badania wpływu ETAS^® na zmniejszenie stresu była obserwacja skutków jego działania na autonomiczny układ nerwowy (ANS) – współczulny i przywspółczulny. Obserwację przeprowadzono na podstawie analizy zmienności rytmu serca (HRV). Osoby, które są w permanentnym stresie mają jednostajny rytm serca o niskiej zmienności. Brak zróżnicowania jego rytmu w zależności od aktywności układu współczulnego i przywspółczulnego obserwowany jest w wielu chorobach serca. W takiej sytuacji jednostajnego rytmu nie następuje faza odpoczynku podczas pracy serca. Etas przywracał normalny rytm dobowy i prawidłowy rytm pracy serca. Dzięki jego regulującemu działaniu kiedy śpimy działa przywspółczulny układ nerwowy, a jak jest jesteśmy aktywni  – współczulny. W badaniu klinicznym, 30 zdrowych ochotników podzielono na 2 grupy, grupę placebo i grupę przyjmującą ETAS^®, po 15 osób w każdej grupie. Każda grupa przyjmowała 400 mg ETAS® lub placebo codziennie przez 4 tygodnie. Wyniki badania wykazały, że ETAS^® poprawił reakcję na stres poprzez poprawę stanu autonomicznego układu nerwowego².

Jak ekstrakt ze szparagów wpływa na stres psychologiczny?

W kolejnym etapie badania oceniono również wpływ ETASu na poprawę reakcji na stres. Parametry psychologiczne i nasilenie stresu badano za pomocą kwestionariuszy, m.in testu Uchidy-Kraepelina. Po obciążeniu stresem przeprowadzono ocenę psychologiczną. Spożycie ETAS^® poprawiło zgłaszane uczucie zmęczenia, problemy ze wstawaniem i uczuciem ospałości². Po stosowaniu ETAS badani zgłaszali poprawę w obszarach, takich jak poczucie przygnębienia i depresja². Według testu U-K, ETAS^® znacznie zwiększył aktywność układu współczulnego. Spożycie ETAS znacznie zwiększyło liczbę pozytywnych ocen samopoczucia, co sugeruje, że może poprawić wydajność, szybkość i dokładność pracy biurowej w stresujących warunkach.

Podsumowując, suplementacja ETAS^® zmniejszyła uczucia dysforii i zmęczenia, polepszyła jakość snu i odporność na stres. Dane te sugerują, że przyjmowanie ETAS może wywierać korzystne efekty wynikające z dobrze kontrolowanego radzenia sobie ze stresem u osób zdrowych.

Istnieje wiele środków i metod na radzenie sobie ze skutkami stresu. Szeroki i łatwy dostęp do nich sprawia, że możemy przejąć kontrolę nad stresem, zanim on zapanuje nad nami. Natomiast jeżeli sytuacja jest bardzo trudna lub stosowane środki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, koniecznie skonsultuj swój stan zdrowia ze specjalistą. Miej odwagę prosić o pomoc.