Jak stres wpływa na układ odpornościowy?

Życie jest ciągłym ruchem. Przepływa i wciąż się zmienia, a zmiany to jedyna rzecz której możemy być pewni. Dla wielu osób nowe sytuacje są powodem lęku i obaw. Skutkują pojawieniem się stresu. Zwłaszcza w czasie pandemii, która zmusiła nas zaadaptowanie się do nowych warunków. Doświadczyliśmy, że stres powodowały nadmierne ilości informacji pojawiające się w mediach, odizolowanie od najbliższych, czy przeciwnie – stałe przebywanie z tymi samymi osobami w zamknięciu. Obecnie możemy doświadczać innych przyczyn stresu, jednak jest on z nami zawsze obecny. Jak wpływa na naszą odporność?

Otóż nasz układ odpornościowy ściśle współpracuje z układem nerwowym i hormonalnym. Nie powinno, więc dziwić, że jego funkcjonowanie zależy od tego co odczuwamy i jak silnie pobudzony jest nasz układ nerwowy. Niezależnie od przyczyny emocjonalnego stresu – fizjologiczny mechanizm reakcji naszych komórek pozostaje taki sam. Jedną z jego konsekwencji jest osłabienie naszej odporności. Jak to się dzieje? Przyjrzyjmy się bliżej temu procesowi oraz zastanówmy się jak możemy mu zapobiegać.

Stres a odporność

Podczas reakcji stresowej w pierwszej kolejności aktywowany zostaje współczulny układ nerwowy, a następnie oś podwzgórze–przysadka–nadnercza. W wyniku ich aktywacji wydzielane są hormony stresu: kortyzol i adrenalina. Zwłaszcza długotrwały stres sprawia, że te hormony zaczynają oddziaływać na komórki układu odpornościowego w konsekwencji zmniejszając ich zdolności obronne.

Wpływ stresu na układ immunologiczny

Jak wspomnieliśmy, działa poprzez układ nerwowy, który odbiera informacje z zewnątrz za pomocą zmysłów: wzroku czy słuchu. Sygnały z zewnątrz wywołują pobudzenie układu nerwowego i przekazanie sygnału do mózgu w konsekwencji pojawiają się specyficzne reakcje, które odczuwamy jako emocje.

Naukowcy wykazali, że podczas stresu elementy układu odpornościowego – narządy limfatyczne odbierają impulsy z układu nerwowego¹. Włókna nerwowe układu współczulnego przebiegają wzdłuż narządów limfatycznych: grasicy, śledziony i węzłów chłonnych i zbiegają się w mózgu. Podczas stresu włókna nerwowe uwalniają substancje tzw. neurotransmitery do których należą adrenalina i noradrenalina. Adrenalina łączy się z receptorami na białych krwinkach obecnych w narządach limfatycznych wywołując odpowiedź odpornościową komórek¹. Jeżeli pobudzenie układu współczulnego stresem trwa długo zdolność komórek do odpowiedzi odpornościowej słabnie. Sytuację tę potwierdzają słowo doktora Bodo Kuklinskiego:

Przewlekła aktywacja układu współczulnego prowadzi nieustannie do strat ATP oraz magnezu. Deficyty te negatywnie wpływają na wszystkie układy narządów naszego organizmu, włącznie z układem odpornościowym.

Straty ATP z kolei wynikają z osłabienia mitochondriów – kolejnego ważnego elementu naszej odporności.

Stres odporność i rola mitochondriów

Nie ma wątpliwości, że stres i towarzyszące mu uczucia niepokoju i lęku znacząco obniżają zdolność naszego organizmu do obrony². Reakcja stresowa pochłania bardzo duże ilości energii ATP, szkodzi wielu narządom i komórkom, a przede wszystkich mitochondriom. Dowodzoną temu badania, które oceniają wpływ reakcji stresowej na te istotne organelle.

Na początku należy wspomnieć, dlaczego to prawidłowo działające mitochondria są tak istotne. Przede wszystkim od ich sprawnego działania zależy przeżycie komórek i produkcja energii. Co ważne, odkryto również, że mitochondria są elementami stymulującymi sygnalizację odpowiedzi odpornościowej, która jest w stanie nasilać stan zapalny. Mitochondria są głównym źródłem produkcji reaktywnych form tlenu (ROS), które regulują niektóre reakcje zaangażowane we wrodzoną odpowiedź immunologiczną i powstawanie stanów zapalnych³.

Jaki jest związek między mitochondriami, reakcjami odpornościowymi i stresem? Otóż stres jest jednym z czynników, który uszkadza mitochondria i wywołuje nadprodukcję reaktywnych form tlenu. Działa także w drugą stronę – jak podano w artykule opublikowanym we Frontiers i Physiology: dysfunkcja mitochondriów może wywoływać reakcję stresową³. Na przykład dysfunkcja w procesie fosforylacji oksydacyjnej w mitochondriach może spowodować zaburzone (nadmierne) wytwarzanie reaktywnych form tlenu (ROS), lub zmniejszyć wytwarzanie energii ATP.

Jak widzimy zarówno podczas stresu jaki i uszkodzeń mitochondriów, dochodzi do nadprodukcji reaktywnych form tlenu, które mogą skutkować powstaniem stresu oksydacyjnego i stresu nitrozacyjnego.

Ostatnie dowody podkreślają istotną rolę mitochondriów w aktywności komórek odpornościowych. Tylko sprawnie działające mitochondria mogą regulować los komórek odpornościowych podczas odpowiedzi immunologicznych. Przykładem jest rozwój i kształtowanie funkcji ważnych komórek odpornościowych – limfocytów T. Proces ten jest ściśle modulowany przez aktywność mitochondriów⁴. Uważa się nawet, że dysfunkcja mitochondriów w limfocytach T jest charakterystyczna dla chorób zakaźnych i niektórych chorób autoimmunologicznych³.

Natomiast podczas dysfunkcji mitochondriów i nadmiernego wytwarzania ROS (obserwowanym w różnych stanach chorobowych, w tym chorobach sercowo-naczyniowych, chorobach autoimmunologicznych) zidentyfikowano nieprawidłowe wrodzone odpowiedzi immunologiczne, które powodują patologiczne stany zapalne³.

Reklama

QuinoMit® Q10 Fluid – Ubichinol MSE Sprawdź

Adrenal-Intercell® Sprawdź

Mito Stress Balance Sprawdź

Witamina C MSE matrix Sprawdź

Witamina D3 MSE Sprawdź

Konsekwencje stanów zapalnych

Każdy stan zapalny w organizmie wywołuje nadprodukcję wolnych rodników. W ich wyniku dochodzi do wytwarzania cytokin prozapalnych, w tym interleukiny i czynnika TNF-α. Doktor Bodo Kuklinski często podkreśla, że stymulacja cytokin, które aktywują następnie makrofagi i komórki odpornościowe, wywołuje stres oksydacyjny oraz nitrozacyjny.

W warunkach przewlekłego stresu nasz metabolizm znajduje się w stanie pełnego napięcia, a nasze zapotrzebowanie na witaminę C, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, cynk, magnez oraz potas rośnie i nie może zostać zaspokojone przez normalną dietę. Jeżeli natomiast niedobory te nie zostaną zaspokojone, spirala wtórnych uszkodzeń zaczyna się nakręcać.

Braki energii ATP nasilają naszą wrażliwość na stres, silniej reagujemy na pojawiające się konflikty i trudne sytuacje. Długofalowe konsekwencje stresu możemy również zaobserwować w innych narządach ciała. Pojawiają się problemy z trawieniem, zmniejszeniu ulega produkcja soków trawiennych, pojawiają się dyspepsje, zespół jelita drażliwego, brak szczelności jelitowej, problemy ze snem i wiele innych. Są to pierwsze symptomy wtórnej mitochondriopatii.

Potencjał mitochondriów ulega wyczerpaniu, organizm wciska hamulec bezpieczeństwa i nakłada blokadę na cykl cytrynianowy (cykl Krebsa). W tym samym momencie pojawia się u nas depresja, zespół wypalenia zawodowego, wyczerpanie czy zespół przewlekłego zmęczenia ze wszystkimi towarzyszącymi mu objawami. Dr Bodo Kuklinski

Mitochondrialne rozwiązania na odporność wg dr. Bodo Kuklinskiego:

Na poziomie fizycznym możemy zmniejszyć reakcje stresową poprzez przywrócenie prawidłowej pracy mitochondriów i wyeliminowanie stresu oksydacyjnego i nitrozacyjnego. W tym celu doskonale sprawdzają się:

Witamina D3

O jej wpływie na zdrowie obecnie wiadomo bardzo dużo, a jej rola dla odporności jest nie do przecenienia. Skutecznie działa w stanach nawracających infekcji, opryszczki, czy alergii, ponieważ pomaga regulować pracę układu odpornościowego. Uczestniczy w stymulowaniu komórek odpornościowych (różnicowaniu monocytów do makrofagów) oraz w wytwarzaniu białek antybakteryjnych: katelicydyny i beta – defensyny 2. Białka te niszczą błonę komórkową bakterii i uśmiercają chorobotwórcze mikroorganizmy. Witamina D3 posiada również zdolność do blokowania cytokin – jednych ze sprawców stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego.

Witamina C

Silny przeciwutleniacz, który chroni komórki i mitochondria przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym. Promuje wytwarzanie białych krwinek (m.in limfocytów B i T), które pomagają chronić organizm przed infekcją⁵. Więcej w artykule: Niezbędny element odporności.

Magnez

Prawdziwe relaksująca substancja dla naszego układu nerwowego. Pozwala złagodzić skutki stresu, zapewnia odpowiednią produkcją energii i pomaga zmniejszać uczucie zmęczenia. Z tego powodu znajduje się razem z potasem i witaminą C w kompozycji antystresowej – Mito-Stress Balance.

Cynk

Niezbędny do działania ponad 300 enzymów w tym wielu mitochondrialnych jak SOD-1, karboksylazy pirogronianowej, dehydrogenazy alkoholowej, enzymów wtórnego odzyskiwania ubichinonu, rozkładu homocysteiny i wielu innych. Jego odpowiedni poziom pozwala zachować prawidłowy metabolizm i działanie mitochondriów. Więcej o wpływie cynku na odporność w artykule: Cynk – na straży zdrowia i odporności.

Podsumowując:

Zdrowe mitochondria to siła układu odpornościowego. Aby zachować jego prawidłowe działanie zadbaj o 5 filarów zdrowia medycyny mitochondrialnej:

• zredukuj stres
• prowadź zdrową i zbilansowaną dietę
• ćwicz
• uzupełniaj mikroskładniki odżywcze
• zapewnij sobie odpowiedni wypoczynek nocny

Autor: Paulina Żurek